Ο Πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), Γιώργος Καββαθάς, στην αποκλειστική συνέντευξή του στο emeaGR αποκαλύπτει τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία σε όλους τους τομείς και κλάδους της ελληνικής επιχειρηματικότητας, στις θέσεις εργασίας και την εγχώρια οικονομία. Όπως τόνισε με έμφαση, το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι οι άμεσες, αλλά οι έμμεσες επιπτώσεις.
Παράλληλα, κάλεσε τους αρμοδίους της κυβέρνησης να λάβουν άμεσα μέτρα, προκειμένου να εμποδίσουν την οικονομική κατάρρευση πολλών επιχειρήσεων.
emeaGR: Η μια κρίση διαδέχεται την άλλη στην οικονομία της χώρας μας. Μετά τα μνημόνια ήρθε η πανδημία και τώρα ο πόλεμος. Σε ποιο βαθμό αναμένεται να πληγούν, στο σύνολό τους, οι ελληνικές επιχειρήσεις από την επίθεση των Ρώσων στην Ουκρανία και ποιες επιχειρήσεις πλήττονται περισσότερο;
Γ. Καββαθάς: Οι επιπτώσεις είναι σοβαρές και πολυεπίπεδες. Υπενθυμίζω ότι το 2021 οι εισαγωγές από Ρωσία ανήλθαν σε 4,36 δις. και από Ουκρανία 198 εκ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές μας προς Ουκρανία ανήλθαν σε 339 εκ. και Ρωσία 207 εκ. ευρώ. Αν επιχειρήσουμε να σταθούμε σε επίπεδο κλάδων πιστεύω ότι το μεγαλύτερο σοκ το δέχεται ο χάλυβας και το σιτάρι, καθώς ελληνικές βιομηχανίες αλουμίνιου και αλευροβιομηχανίες εισάγουν μεγάλο μέρος των πρώτων υλών τους από τις δύο εμπόλεμες χώρες. Άμεσα θα επηρεαστεί από το εμπάργκο και ο ελληνικός κλάδος γούνας καθώς Ρωσία και Ουκρανία απορροφούν τουλάχιστον την μισή εγχώρια παραγωγή. Μείωση στον κύκλο εργασιών τους, αν δεν βρουν άμεσα νέες αγορές, θα δουν και οι ροδακινοπαραγωγοί καθώς η σχετική παραγωγή χυμών κατά το ένα τρίτο κατευθυνόταν προς την Ρωσία. Υπάρχουν επίσης και πολλές επιχειρήσεις που θα πληρώσουν ακριβά τα σχέδια διεθνοποίησής της παραγωγής τους…
Είναι τέλος και ο τουρισμός. Το 2019, που ήταν η τελευταία «κανονική» χρονιά, επισκέφθηκαν την Ελλάδα 580.000 ρώσοι τουρίστες ενώ για φέτος αναμένονταν 840.000 τουρίστες από Ρωσία και Ουκρανία. Καταλαβαίνετε ότι αυτά τα διαφυγόντα έσοδα θα γίνουν αισθητά σε όλη την κλίμακα της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Αυτές είναι οι άμεσες επιπτώσεις.
emeaGR: Που εστιάζεται το σημαντικότερο πρόβλημα;
Γ. Καββαθάς: Πιστεύω ότι το σημαντικότερο πρόβλημα δεν είναι οι άμεσες, αλλά οι έμμεσες επιπτώσεις. Και το υποστηρίζω όχι επειδή υποτιμάω τις άμεσες επιπτώσεις στην τιμή των σιτηρών ή του ηλιέλαιου ενδεικτικά, αλλά επειδή αυτές τις ανατιμήσεις μπορούμε να τις εντοπίσουμε και να διεκδικήσουμε για παράδειγμα αντισταθμιστικά μέτρα.
Οι έμμεσες συνέπειες, κατά την εκτίμησή μας, εντοπίζονται στην τιμή των ενεργειακών αγαθών: φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Η αντικατάσταση του φθηνού ρώσικου φυσικού αερίου από το ακριβό LNG θα αυξήσει τις τιμές. Για να έχουμε γνώση της δραματικής πραγματικότητας, σας μεταφέρω μόνο τις τιμές χονδρεμπορικής όπως διαμορφώθηκαν πρόσφατα στα χρηματιστήρια ενέργειας: Η τιμή λοιπόν της μεγαβατώρας στην Ελλάδα στις 8/3 διαμορφώθηκε στα 489 ευρώ!!! Ήταν μάλιστα αυξημένη κατά 52% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα! Μιλάμε για αδιανόητες καταστάσεις που οδηγούν πολλές βιομηχανίες να κλείνουν, επειδή δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στα εξωφρενικά κόστη παραγωγής. Αυτές ωστόσο οι τιμές διαχέονται σε όλη την έκταση της παραγωγής προϊόντων και προσφοράς υπηρεσιών. Κι όσο κι αν δεν πρόκειται να κρατήσουν επ’ άπειρο τιμές μεγαβατώρας στα 489 ευρώ ξέρουμε ότι τα επίπεδα του 2020 δεν πρόκειται να τα ξαναδούμε ποτέ!
emeaGR: Πρόσφατα, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, τόνισε ότι λόγω του πολέμου στην Ουκρανία αναμένεται εκτίναξη των τιμών σε καύσιμα και σιτάρι. Ποια μέτρα επιβάλλεται να ληφθούν από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προκειμένου να στηριχθούν οι επιχειρήσεις;
Γ. Καββαθάς: Κατ’ αρχάς οφείλω να χαιρετήσω την απόφαση της κυβέρνησης να εντάξει στο ενεργειακό μίγμα της χώρας λιγνιτική παραγωγή. Ενώ μέχρι και τον Φεβρουάριο ήταν κάτω του 10% στη ημερήσια παραγωγή με την μερίδα του λέοντος (γύρω στο 65%) να ανήκει στο φυσικό αέριο, στις 4, 5, 6 και 7 Μαρτίου η λιγνιτική παραγωγή έφτασε από 21% ως 27%. Έτσι κρατήθηκε η τελική τιμή σε χαμηλά επίπεδα.
Για να στηριχθούν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά λοιπόν, η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να επαναλειτουργήσει τα λιγνιτικά για να μειωθεί η τιμή της κιλοβατώρας και να εξασφαλισθεί η ενεργειακή μας κυριαρχία. Μακροπρόθεσμα, να αναθεωρήσει τα σχέδια απολιγνιτοποίησης αξιοποιώντας τα μεγάλα περιθώρια που της παρέχουν οι ευρωπαϊκές συμφωνίες. Όταν χώρες όπως η Γερμανία δεν βιάζονται να απολιγνιτοποιήσουν, γιατί να το κάνει η Ελλάδα;
Επιπλέον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να ευνοηθούν αν γίνει πιο ελκυστικό και διευκολυντικό το πλαίσιο ώστε συστάδες μικρομεσαίων (κλάστερς) να δημιουργήσουν ενεργειακές κοινότητες.
Πέραν του ενεργειακού, η κυβέρνηση πρέπει να σκεφτεί ξανά τη φορολογία. Είναι υψηλά και άδικη, λειτουργεί σε βάρος της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Η πρόθεση έκδοσης ευρω-ομολόγου εκ μέρους των 27 για να καλυφθούν οι αυξημένες δαπάνες της πρόσφατης κρίσης και η ακύρωση των σχεδίων επαναφοράς των επιτοκίων του ευρώ σε θετικά επίπεδα διαμορφώνουν ένα κλίμα ανοχής απέναντι στις δημοσιονομικές δυσκολίες. Στο πλαίσιο αυτού του κλίματος ζητούμε την μείωση της φορολογίας.
emeaGR: Διευκολύνσεις στην αποπληρωμή χρεών των επιχειρήσεων θα έδιναν μια σημαντική «ανάσα» στην αγορά;
Γ. Καββαθάς: Η ΓΣΕΒΕΕ από τις πρώτες ημέρες που ξέσπασε η κρίση της πανδημίας υποστήριζε ότι από μόνη της η μετάθεση των πληρωμών προς ασφαλιστικά ταμεία και εφορίες δεν αρκεί. Η ανεπάρκεια του μέτρου υπογραμμιζόταν από την βεβαιότητα ότι η επιστροφή στην κανονικότητα δεν πρόκειται να συνοδευτεί από τόσο αυξημένα έσοδα που θα ισούνται με τις απώλειες των δύο αυτών χαμένων χρόνων.
Διεκδικήσαμε επομένως οι επιστρεπτέες να γίνουν μη επιστρεπτέες προκαταβολές. Το αίτημα αυτό αποκτά επιπλέον σημασία τώρα…
emeaGR: Είναι γνωστό πως έχετε συχνές επαφές με αρμοδίους του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης. Τι σας απαντούν στις προτάσεις που κάνετε;
Γ. Καββαθάς: Η ΓΣΕΒΕΕ ως τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση επιζητά επαφές με όλους τους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Το ότι το πετυχαίνουμε δείχνει τον σεβασμό που απολαμβάνουμε λόγω της τεκμηρίωσης που συνοδεύει τις διεκδικήσεις μας και της συνέπειάς μας. Η απάντηση που συνήθως παίρνουμε είναι ότι τα αιτήματα μας είναι σωστά και δίκαια μεν, αλλά δεν αντέχει η οικονομία, ο προϋπολογισμός, κοκ.
emeaGR: Πολλοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται ότι το καλοκαίρι θα πάρει βαθιά ανάσα η ελληνική οικονομία, συμμερίζεστε αυτή την άποψη και εάν ναι πως πρέπει να αξιοποιηθούν τα επιπλέον χρήματα που θα μπουν στα κρατικά ταμεία; Στο υπουργείο Οικονομικών «έβλεπαν», πριν από τον πόλεμο, σημαντική ανάπτυξη, ακόμη και άνω του 5% για φέτος. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση με την παρούσα κατάσταση;
Γ. Καββαθάς: Μέχρι και πριν λίγες ημέρες υπήρχαν εκτιμήσεις ότι το ΑΕΠ φέτος θα αυξηθεί μέχρι και 5%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεπε 4,9% για την ακρίβεια. Τούτη η πρόβλεψη ωστόσο στηριζόταν σε πληθωρισμό της τάξης του 3,1%. Φέτος όμως αν καταφέρουμε και διατηρηθεί ο πληθωρισμός στο 5% θα είναι κατά την δική μας εκτίμηση …θαύμα! Η αύξηση του πληθωρισμού θα συμπιέσει κυρίως την ιδιωτική κατανάλωση, καθώς θα μειωθούν οι περιττές δαπάνες για να ανταπεξέλθουν τα νοικοκυριά στις αυξημένες τιμές. Καταλαβαίνουμε επομένως ότι εισερχόμαστε σε μια νέα περίοδο στασιμότητας και πληθωρισμού. Πόσο θα κρατήσει και τι βάθος θα έχει, είναι αδύνατο να το προβλέψουμε…
emeaGR: Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Μπορούν οι επιχειρήσεις να αντέξουν μια τέτοια εξέλιξη;
Γ. Καββαθάς: Η ΓΣΕΒΕΕ, δια του Ινστιτούτου της, του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) συμμετείχε στον διάλογο που προβλέπει ο σχετικός νόμος για την διαμόρφωση του κατώτατου μισθού. Εκεί καταθέσαμε ολοκληρωμένα την άποψή μας, λαβαίνοντας υπ’ όψη μας όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν το οικονομικό κλίμα: από την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τον πληθωρισμό μέχρι το εμπορικό ισοζύγιο και τα δημόσια οικονομικά.
Η άποψη της ΓΣΕΒΕΕ, κι αυτό επιτρέπεται να καταθέσω δημόσια, είναι ότι ο καθορισμός του ύψους του κατώτατου μισθού πρέπει να επιστρέψει στους κοινωνικούς εταίρους. Η ρύθμισή του με απόφαση της κυβέρνησης αποτελεί αναχρονισμό. Όλα τα μέρη έχουν βγάλει τα διδάγματά τους από τις υπερβολές του παρελθόντος και μπορούν να αποφασίσουν για τον κατώτατο τηρώντας όλες τις ισορροπίες.
emeaGR: Συνάδελφοί σας επισημαίνουν ότι επιβάλλεται, υπό τις παρούσες συνθήκες, μείωση του ΦΠΑ. Μια τέτοια εξέλιξη θα έφερνε θετικά αποτελέσματα;
Γ. Καββαθάς: Αναμφισβήτητα ναι. Η μείωση του ΦΠΑ θα λειτουργούσε θετικά τόσο για τις επιχειρήσεις αμβλύνοντας τις επιπτώσεις από την αύξηση του κόστους των Α΄ υλών και ενέργειας, όσο και τα νοικοκυριά λόγω της μείωσης των τιμών στα βασικά είδη κατανάλωσης, αυτά που επιβαρύνουν το καθημερινό «καλάθι της νοικοκυράς», αλλά και τα κρατικά έσοδα λόγω της αύξησης της κατανάλωσης.
emeaGR: Θεωρείτε πως πλησιάζει η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ή έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας;
Γ. Καββαθάς: Στις ετήσιες εκθέσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που εκδίδει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ και συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον τόσο ακαδημαϊκών – δημοσιογραφικών κύκλων όσο και πολιτικών, επισημαίνεται ένα «παράδοξο»: Χρονιές με αύξηση του ΑΕΠ, όταν η πολυπόθητη ανάπτυξη είχε επιτευχθεί, που τα λουκέτα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν στο ζενίθ, ενώ ρευστότητα, έσοδα και κέρδη στο ναδίρ. Θέλω να τονίσω ότι η ευημερία, δυστυχώς, δεν είναι συνάρτηση αποκλειστικά και μόνο της αύξησης του ΑΕΠ…
emeaGR: Το Ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης θα βοηθήσει τις ελληνικές επιχειρήσεις. Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα από την Ε.Ε.;
Γ. Καββαθάς: Το Ταμείο Ανάκαμψης άλλαξε δραματικά μεταξύ της αρχικής σύλληψης και της απόφασης. Εγκρίθηκαν λιγότερα κεφάλαια, ενώ σημαντικό μέρος τους δεν είναι δωρεές, αλλά δάνεια.
Ακόμη κι έτσι, επιχορηγήσεις ύψους 18,4 δισ. και δάνεια ύψους 12,7 δις. ευρώ για την Ελλάδα μέχρι το 2026 θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ατμομηχανή για την οικονομία. Οι δημόσιες δεσμεύσεις δεν μας έχουν πείσει μέχρι στιγμής ότι από αυτό τον πακτωλό χρημάτων θα επωφεληθούν ισότιμα και δημοκρατικά μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Ο κίνδυνος όπως καταλαβαίνετε είναι η χρηματοδοτική «ένεση» του Ταμείου Ανάκαμψης, αφού πρώτα στεγνώσει τις τράπεζες λόγω των κεφαλαίων που απαιτούνται για ίδια συμμετοχή, στο τέλος να αυξήσει τις τάσεις συγκέντρωσης και ολιγοπώλησης της ελληνικής αγοράς.
emeaGR: Βλέπετε σύντομα οι τράπεζες να προχωρούν σε άνοιγμα στην επιχειρηματικότητα, γεγονός που θα φέρει «ζεστό» χρήμα στις επιχειρήσεις;
Γ. Καββαθάς: Οι τράπεζες, με τη βοήθεια κυρίως των σχεδίων τιτλοποίησης Ηρακλής (1 και 2), κατάφεραν και μείωσαν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια και Ανοίγματα τους σημαντικά, μεταφέροντας κόκκινα δάνεια στους λεγόμενους servicers. Κι αυτό μάλιστα συνέβη στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί στα χαρτοφυλάκια τους, που την εμφάνιζαν ως προϋπόθεση για να ξεκινήσουν οι δανειοδοτήσεις, δεν συμβαδίζει ωστόσο με το άνοιγμά τους στην επιχειρηματικότητα…
