Στην 20η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκεται η Ελλάδα στον Ετήσιο Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας του 2019, καταγράφοντας επίδοση 81,62.
Μπορεί η χώρας μας να ανέβηκε σκαλί σε σχέση με την επίδοση του 2018, όπου ήταν στην 22η θέση, όμως επί της ουσίας αυτό δεν αποτελεί κάποια σημαντική βελτίωση, καθώς παραμένει στην “κίτρινη ζώνη”, όπως φαίνεται και στην σχετική εικόνα, των χωρών με “μέτρια καινοτομία”.
Στην κορυφή της καινοτομίας της Ευρώπης, βρίσκονται η Σουηδία (147,7), η Φινλανδία (145,87), η Δανία (140,94) και η Ολλανδία (134,99).
Στις τελευταίες θέσεις του σχετικού πίνακα βρίσκονται οι Ρουμανία (34,13) και η Βουλγαρία (48,72).
Η ΕΕ έχει ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ χάνει έδαφος έναντι της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ΕΕ εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με τη Νότια Κορέα, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Ιαπωνία, αλλά, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, έχει ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε σχέση με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, η ΕΕ έχει μείνει πίσω και το έλλειμμα στις επιδόσεις αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Η ΕΕ έχει βελτιώσει τη θέση της έναντι της Αυστραλίας, του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο ρυθμός αύξησης των επιδόσεων της Κίνας σε σχέση με τον αντίστοιχο της ΕΕ είναι δύο φορές υψηλότερος. Το προβάδισμα στις επιδόσεις της ΕΕ έναντι της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Ρωσίας και της Νότιας Αφρικής παραμένει σημαντικό.
Οι 27 δείκτες της καινοτομίας
Το πλαίσιο μέτρησης του ευρωπαϊκού πίνακα αποτελεσμάτων διακρίνει τέσσερις βασικούς τύπους δεικτών και δέκα διαστάσεις καινοτομίας, λαμβάνοντας υπόψη συνολικά 27 διαφορετικούς δείκτες. Οι συνθήκες πλαισίου καταγράφουν τις βασικές κινητήριες δυνάμεις των επιδόσεων στον τομέα της καινοτομίας που βρίσκονται εκτός της επιχείρησης και καλύπτουν τρεις διαστάσεις της καινοτομίας: ανθρώπινοι πόροι, ελκυστικά ερευνητικά συστήματα, καθώς και φιλικό περιβάλλον για την καινοτομία. Οι επενδύσεις καταγράφουν τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία και καλύπτουν δύο διαστάσεις: χρηματοδότηση και υποστήριξη και επενδύσεις επιχειρήσεων. Οι δραστηριότητες καινοτομίας λαμβάνουν υπόψη τις προσπάθειες καινοτομίας στο επίπεδο της επιχείρησης που ομαδοποιούνται σε τρεις διαστάσεις της καινοτομίας: καινοτόμοι, διασυνδέσεις και στοιχεία διανοητικής ιδιοκτησίας. Ο αντίκτυπος αφορά τα αποτελέσματα των καινοτομικών δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων σε δύο διαστάσεις της καινοτομίας: αντίκτυπος στην απασχόληση και αποτελέσματα πωλήσεων.
Μετά το 2011 η πρόοδος ήταν πολύ μεγάλη όσον αφορά το φιλικό για την καινοτομία περιβάλλον (ιδίως την ευρυζωνική διείσδυση), τους ανθρώπινους πόρους (ιδίως τους κατόχους διδακτορικού), τις επενδύσεις επιχειρήσεων (ιδίως επιχειρήσεις που παρέχουν κατάρτιση ΤΠΕ) και τα ελκυστικά ερευνητικά συστήματα (κυρίως διεθνείς συνδημοσιεύσεις ερευνητών). Ενθαρρυντικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι επενδύσεις επιχειρηματικών κεφαλαίων αυξήθηκαν σημαντικά. Αντιθέτως, οι κρατικές επενδύσεις για Ε&Α ως μερίδιο του ΑΕΠ παραμένουν κάτω από το επίπεδο του 2011.
Οι ελληνικές επιδόσεις
Το προφίλ της καινοτομίας στη χώρα μας έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας εσωστρεφούς οικονομίας η οποία αν και έχει την διάθεση και τους ανθρώπους, δεν ξέρει τον τρόπο για να βγει μπροστά. Είναι αξιόλογο πως οι Έλληνες καταναλωτές είναι πρόθυμοι να “αγκαλιάσουν” τα καινοτόμα προϊόντα, με τον δείκτη πωλήσεων των προϊόντων και υπηρεσιών αυτών να βρίσκεται στους κορυφαίους της Ευρώπης.
Από εκεί και πέρα, η Ελλάδα καταλαμβάνει πολύ υψηλή βαθμολογία σε όλους τους δείκτες που έχουν να κάνουν με Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, καθώς μέσα σε αυτές εξαντλείται όλη η προσφορά και η διάθεση για καινοτομία, ενώ κορυφαία επίδοση έχουμε σε συνέργειες μεταξύ μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Η απαρχή του προβλήματος βρίσκεται στην εκπαίδευση, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να αρκείται στην βασική και ανώτερη εκπαίδευση, με τον δείκτη των διδακτορικών να βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, και αυτόν της δια βίου μάθησης να βρίσκεται στον πάτο των ευρωπαϊκών επιδόσεων.
Οι δείκτες που αναδεικνύουν το πρόβλημα της χώρας και τα σημεία στα οποία θα πρέπει να δώσει άμεσα βάρος η πολιτεία είναι η προσέλκυση ξένων φοιτητών για διδακτορικές σπουδές, η δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη της καινοτομίας με την εξάπλωση των ευρυζωνικών δικτύων και η χρηματοδότηση των καινοτόμων προσπαθειών, ειδικά μέσα από venture capitals.
Η έλλειψη ιδιωτικών επενδύσεων αντανακλάται στις χαμηλές επιδόσεις σε κατατεθιμένες πατέντες τόσο σε σχεδιαστικό όσο και παραγωγικό τομέα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η χώρα μας να βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε ότι έχει να κάνει με την καινοτομία σε προϊόντα μέσης αλλά και υψηλής τεχνολογίας και καλύτερες αλλά και πάλι κάτω από το μέσο όρο γνώσεις σε υπηρεσίες.
