Ήταν 2015, όταν ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, θέλοντας να “αντικαταστήσει” τους στόχους ανάπτυξης για τη χιλιετία, των οποίων το χρονοδιάγραμμα επίτευξης εξέπνευσε εκείνη τη χρονιά, θέσπισε τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Οι στόχοι αυτοί, είναι ουσιαστικά ένα “όραμα” που αφορά την μελλοντική διεθνή ανάπτυξη. Σκοπός τους είναι η εξάλειψη της φτώχειας και η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα έως το 2030. Για να επιτευχθούν, είναι απαραίτητο να συμμορφωθούν όλα τα μέρη μιας κοινωνίας, οι πολίτες, τα κράτη και, φυσικά, οι επιχειρήσεις.
Αυτό όμως, δεν συμβαίνει. Αν και έχουν περάσει ήδη πέντε χρόνια από όταν ο χρόνος άρχισε να μετρά αντίστροφα, οι πρωτοβουλίες προώθησης των συγκεκριμένων στόχων, δυστυχώς, παραμένουν λίγες. Στον κόσμο των επιχειρήσεων ειδικά, ένα μεγάλο μέρος εξακολουθεί να μην συμμορφώνεται ή να ακολουθεί λανθασμένες πρακτικές, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Θέλοντας να εξετάσει βαθύτερα το ζήτημα αυτό, αλλά και να διερευνήσει το πώς πρέπει να αλλάξει στη στρατηγική μιας σύγχρονης επιχείρησης για να καταστεί βιώσιμη, το emea.gr, μίλησε με την Μαρία Φιλιππή. Η κ. Φιλιππή είναι ιδρύτρια του Ecoktima, του πρώτου υβριδικού χώρου μάθησης στην Ελλάδα, έμπειρο στέλεχος επιχειρήσεων και ερευνήτρια του ΕΚΠΑ στις Νέες Τεχνολογίες και Καινοτόμες Εφαρμογές, με όραμα ζωής τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
emea.gr: Σε μια πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή σας μιλήσατε για αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου και της στρατηγικής κάθε επιχείρησης ή οργανισμού λόγω της παγκόσμιας κρίσης. Τι εννοείτε;
Μαρία Φιλιππή: Η κρίση που βιώνουμε λειτούργησε ως επιταχυντής σε κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα και η σχέση ατομικής – συλλογικής ευθύνης ήρθε στο προσκήνιο όσο ποτέ μέχρι σήμερα σε τόσο μεγάλο εύρος. Οι επιχειρήσεις έχουν μπροστά τους από τη μια προκλήσεις βιωσιμότητας, αλλά ταυτόχρονα και βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό είναι νέο φαινόμενο γιατί η “επιβίωση” από μόνη δεν φτάνει, καθώς στο άμεσο μέλλον για να μπορεί να λειτουργεί θα πρέπει αυτό να γίνεται μόνο βιώσιμα ή αειφορικά. Η αγωνία αυτή εκφράστηκε με θετικό τρόπο αυτές τις μέρες διαπιστώνοντας τη μεγάλη ανταπόκριση στην Ελληνική εβδομάδα ευαισθητοποίησης για τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης του ΟΗΕ #Act4SDGs.
emea.gr: Τι αλλάζει δηλαδή; Ούτως ή άλλως η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης υπάρχει στην Ελλάδα αρκετά διαδεδομένη.
Μαρία Φιλιππή: Η έννοια της ΕΚΕ αποτελεί κατά την άποψή μου παρελθόν. Επιχείρηση χωρίς κοινωνική ευθύνη δεν μπορεί να υφίσταται. Άρα δεν διαχωρίζεται από τη συνολική λειτουργεία της επιχείρησης. Θα θυμάστε ότι για πολλά χρόνια και μέχρι και σήμερα οι εταιρίες δημοσιεύουν οικονομικό και κοινωνικό απολογισμό ή απολογισμό ΕΚΕ. Ο στρατηγικός σχεδιασμός πλέον θα πρέπει να αφορά κάθε λειτουργία και ενέργεια της επιχείρησης και να προετοιμάζεται ένας Απολογισμός Βιώσιμης Λειτουργίας.
emea.gr: Οι επενδύσεις δηλαδή των επιχειρήσεων σε συστήματα αξιολόγησης ΕΚΕ και οι πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί ακυρώνονται;
Μαρία Φιλιππή: Κάθε άλλο. Πολλά από τα συστήματα αξιολόγησης είναι εξαιρετικά και μάλιστα ως εργαλεία τα ίδια βοήθησαν ώστε να βελτιωθεί ή να προωθηθεί η ΕΚΕ στις εταιρίες που τα εφάρμοσαν. Όμως πλέον το πλαίσιο υπάρχει και είναι κοινό και δεν είναι άλλο από τους 17 Παγκόσμιους Στόχους του ΟΗΕ για το 2030. Η εβδομάδα ευαισθητοποίησης απέδειξε ότι κινητοποιήθηκαν από εταιρίες κολοσσούς μέχρι και ατομικές ή πολύ μικρές επιχειρήσεις. Ήταν πολύ ελπιδοφόρο να βλέπεις πολλούς να κάνουν την “άσκηση” ποιος στόχος εξυπηρετείται από μια ενέργειά τους ή ακόμη και μια καθημερινή ρουτίνα της επιχείρησης όπως η επιλογή μόνο ανακυκλώσιμου χαρτιού να αναγνωρίζεται ως μέρος του παγκόσμιου στόχου. Τα μικρά κάνουν τη διαφορά και θα πρέπει να ξεκινήσουμε από εκεί.
emea.gr: Πως ξεκινάει λοιπόν μια επιχείρηση ή οποιοδήποτε οργανισμός την αλλαγή κατά την άποψή σας;
Μαρία Φιλιππή: Πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι η ενημέρωση με απλό κατανοητό και εύληπτο τρόπο όλων των εργαζομένων και συμμετεχόντων στην επιχείρηση, συμπεριλαμβανομένων και των προμηθευτών, για τους στόχους του ΟΗΕ. Στη συνέχεια μπορεί να ζητηθεί από όλους, από την Ανώτατη Διοίκηση μέχρι και σε κάθε εργαζόμενο ή συνεργάτη της επιχείρησης να αναγνωρίσουν πως οι καθημερινές τους ενέργειες αλλά και οι επιχειρησιακές λειτουργίες συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων. Σημαντικότερο όλων όμως είναι σύντομα να αναγνωρίσουν τι πρέπει να αλλάξει. Η εποχή μας που είναι εποχή αναστοχασμού και επαναπροσδιορισμού προσφέρεται για ουσιαστικό και συμμετοχικό στρατηγικό σχεδιασμό.
emea.gr: Θα θέλαμε περισσότερες πληροφορίες για αυτό σύντομα αλλά με αφορμή αυτό θα θέλαμε να μας πείτε μια startup που σχεδιάζει καινοτόμα αλλά δεν έχει πόρους ούτε και το μέγεθος να εστιάσει στους στόχους του ΟΗΕ και μπορεί συχνά τα μέλη να μην έχουν εμπειρία ως στελέχη σε μεγάλες επιχειρήσεις τι κάνουν;
Μαρία Φιλιππή: Οι εταιρίες startup έχουν μια μεγάλη ευκαιρία: να ξεκινήσουν να λειτουργούν με όρους βιώσιμης ανάπτυξης από την ίδρυσή τους. Συνήθως ιδρύονται από πολύ νέους ανθρώπους με κέφι, όρεξη, νέες ιδέες και αγάπη για τη Φύση και τον Άνθρωπο. Σκεφτείτε πόσες από αυτές έχουν να κάνουμε με περιβαλλοντικούς ή κοινωνικούς σκοπούς. Επίσης, έχουν την ευκαιρία να έχουν μέντορες που έχουν εμπειρία στελέχους και εκπαίδευσης στην ΕΚΕ. Πέρα από όλα αυτά έχω εμπιστοσύνη στους νέους ανθρώπους και είναι η ελπίδα μας για το μέλλον και την επίτευξη τελικά των στόχων. Άλλωστε μπορούν να σχεδιάζουν όλα τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους από την αρχή με όρους βιωσιμότητας και κοινωνικό πρόσημο σε συμμόρφωση με τους στόχους του ΟΗΕ.
emea.gr: Μπορείτε να μας δώσετε ένα απτό παράδειγμα της επιχειρηματικής αλλαγής και στρατηγικού ανασχεδιασμού σε προϊόντα ή υπηρεσίες;
Μαρία Φιλιππή: Μια νέα υπηρεσία που προσφέρουμε στον κλάδο της εκπαίδευσης και της αγροδιατροφής συμφωνήσαμε με τους συνεργάτες μας να προτείνουμε στους υποψήφιους φορείς ή εταιρίες που θα το εφαρμόσουν να επιλέξουν να χρηματοδοτήσουν την εγκατάσταση του συστήματος και σε μια δομή αποκλεισμένης κοινωνικής ομάδας και να μοιραστούμε το κόστος υλοποίησης με διαφάνεια και αμοιβαιότητα. Έτσι ωφελούνται τρεις οντότητες αντί μιας.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός των επιχειρήσεων θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί άμεσα. Ο στόχος είναι πια κοινός και είναι ένας: βιώσιμη ανάπτυξη. Το πλαίσιο των 17 στόχων του ΟΗΕ, ακόμη και αν κάποιος διαφωνεί ή θεωρεί ότι επιδέχεται βελτίωσης, είναι αυτό στο οποίο όλοι πρέπει να συμμορφωθούμε. Με τη σημερινή μας συνέντευξη λοιπόν προωθήσαμε το Στόχο 17, που αφορά στη συνεργασία για την επίτευξη των στόχων. αφού τους προβάλλουμε και ενημερώνουμε αλλά και τον Στόχο 12, αφού ενημερώνουμε από ψηφιακό μέσο και δεν χρησιμοποιήσαμε έντυπο μέσο άρα χαρτί.
emea.gr: Μας το παρουσιάζετε σαν παιχνίδι…
Μαρία Φιλιππή: Το παιχνίδι είναι η ανώτερη μορφή μάθησης. Είναι, λοιπόν, μια ευχάριστη “παιγνιώδης” διαδικασία να αναγνωρίζουμε πόσο συμβάλλουμε στους παγκόσμιους στόχους με κάθε μας δραστηριότητα και μας κάνει να αισθανόμαστε καλά. Γίνεται μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας και καταγράφουμε το αποτέλεσμα. Στο τέλος κάθε ημέρας είμαστε περήφανοι και -πιστέψτε με- έκπληκτοι από όσα κάνουμε ήδη και δεν αναγνωρίζουμε.
Άλλωστε ένας Έλληνας το είπε πρώτος, ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ασκητική “Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.” Στο ίδιο έργο είπε όμως και κάτι άλλο λιγότερο γνωστό: “Πειθαρχία, να η ανώτατη αρετή. Έτσι μονάχα σοζυγιάζεται η δύναμη με την επιθυμία και καρπίζει η προσπάθεια του ανθρώπου.” Είναι ώρα, λοιπόν, να πειθαρχήσουμε στους Παγκόσμιους Στόχους του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη για να κάνουμε όλοι μαζί τον κόσμο μας καλύτερο. Μπορούμε!
