Σε ηλικία 82 ετών «έφυγε» από τη ζωή το βράδυ της Δευτέρας ο επιχειρηματίας και επίτιμος Πρόεδρος του ομίλου εταιρειών ΦΑΓΕ, Κυριάκος Φιλίππου. Σύμφωνα με την λιτή ανακοίνωσης της οικογένειάς του υπήρξε «επιστήμονας, δίκαιος εργοδότης, γενναιόδωρος, αιώνιος εξερευνητής του καλλίτερου» που «αφήνει πίσω του μια κληρονομιά επιχειρηματικού ήθους».
Για τους φίλους του ήταν ένας αληθινός οραματιστής που έβλεπε χρόνια μπροστά και πίστευε στην έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία. Για την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα ήταν ένας πρωτοπόρος, που άλλαξε τα δεδομένα στον χώρο της γαλακτοβιομηχανίας και έφερε μια «επανάσταση» στον τομέα της παραγωγής ελληνικού γιαουρτιού, αποτελώντας παράλληλα τον ανεπίσημο «πρεσβευτή» του στο εξωτερικό για δεκαετία. Για την ελληνική οικονομία υπήρξε ένας από τους πλέον επιτυχημένους επιχειρηματίες, που άφησε βαθιά χαραγμένο το στίγμα του στην ελληνική βιομηχανία καθώς ήταν ο συνιδρυτής μιας από τις πρώτες και μεγαλύτερες ελληνικές πολυεθνικές εταιρείες. Ήταν δια βίου επίτιμος πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της FAGE Ελλάδας και πρώην ανώτερος εκτελεστικός διευθυντής της FAGE Ελλάδας καθώς και πρόεδρος της ΦΑΓΕ από το 1989 ως το 2005.
Όσοι είχαν συνεργαστεί μαζί του μιλούν για έναν άνθρωπο χαμηλών τόνων και υψηλής ευφυΐας που είχε πάθος με την τελειότητα και έδινε ιδιαίτερη σημασία στην λεπτομέρεια ενώ αναζητούσε πάντα νέες προκλήσεις, νέες ιδέες και καινούργια προϊόντα. Σε όλη του την ζωή ξεχώριζε για την παιδεία και την διορατικότητα. Ήταν μια από τις σπάνιες περιπτώσεις ανθρώπων που συνδύαζε το επιχειρηματικό δαιμόνιο, την πρωτοπορία και την καινοτομία με την επιμονή, την πειθαρχία και την εργατικότητα.
Από το γαλατάδικο στην Πατησίων στην πρώτη βιομηχανία
Το επιχειρηματικό δαιμόνια αναπτύχθηκε νωρίς στην ζωή του εξαιτίας της οικογενειακής επιχείρησης που είχε δημιουργήσει το 1926 ο πατέρας του Θανάσης. Ήταν ένα παραδοσιακό γαλακτοπωλείο στην οδό Πατησίων 213 στην Αθήνα. Μαζί με τον αδελφό του Γιάννη θα μάθουν τα μυστικά του γάλακτος, των πωλήσεων αλλά και της εξυπηρέτησης πελατών από τον πατέρα τους και θα αποκτήσουν τις πρώτες εμπειρίας από την διαχείριση μιας επιχείρησης σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την χώρα. Μετά τα καταστροφικά χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής και του εμφυλίου στην Ελλάδα, ο πατέρας του θα κάνει μία νέα αρχή και παρά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα η οικογενειακή επιχείρηση θα αναπτυχθεί και θα αποκτήσει εξαιρετική φήμη σε όλη την Αθήνα και τακτική πελατεία από διάφορες περιοχές.
Το 1954 ο αδελφός του Γιάννης μπήκε στην οικογενειακή επιχείρηση και βοήθησε στη δημιουργία του πρώτου δικτύου διανομής χονδρικής για γάλα και παραδοσιακό γιαούρτι.
Η ιδέα του αδελφού του για παραδόσεις γαλακτοκομικών προϊόντων σε σπίτια με ένα αυτοκίνητο αύξησε ραγδαία τις πωλήσεις και βοήθησε να μεγαλώσει η επιχείρηση καθώς ξεκίνησαν οι παραδόσεις σε καταστήματα της Αθήνας, ζαχαροπλαστεία, φούρνους και άλλες μικρές επιχειρήσεις. Με την δική του συμβολή η επιχείρηση αύξηση την παραγωγή και τα προϊόντα της, αποτελώντας ένα από τα πιο γνωστά γαλακτοπωλεία της εποχής.
Έτσι, ακολούθησε το επόμενο βήμα: η ίδρυση της εταιρείας «Φιλίππου Αδελφοί Γαλακτοκομικές Επιχειρήσεις» (η γνωστή σήμερα, «ΦΑΓΕ») από τα δυο αδέλφια, που είχαν ένα διαφορετικό και πολύ πιο σύγχρονο όραμα με πολλές ιδέες από το εξωτερικό. Η ΦΑΓΕ ήταν η πρώτη εταιρεία που κυκλοφόρησε επώνυμα προϊόντα γιαουρτιού, τα οποία πωλούνταν σε μικρά και σφραγισμένα κύπελλα, με όμορφα σχεδιασμένη συσκευασία, όπως συνέβαινε με άλλα γαλακτοκομικά και ζαχαροπλαστικά προϊόντα στην Ιταλία και την Ισπανία!
Άλλη μια πρωτοποριακή ιδέα για την εποχή, που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την πρώτη ελληνική μικρή γαλακτοβιομηχανία.
Η χρονιά ορόσημο όμως θα είναι το 1964 όταν τα δύο αδέλφια, έχοντας πλέον συστήσει την ΦΑΓΕ, θα δημιουργήσουν την πρώτη εγκατάσταση παραγωγής γιαουρτιού και ζαχαροπλαστικής στο Γαλάτσι. Από την ίδρυσή της ΦΑΓΕ ως τα μέσα της δεκαετίας του 1970, η εταιρεία ασχολήθηκε κυρίως με τη μικρής κλίμακας παραγωγή και τη διανομή παραδοσιακού ελληνικού γιαουρτιού.
Οι συνταγές και οι πατέντες
Ο Κυριάκος, ο «χημικός», όπως πολλοί τον αποκαλούσαν επειδή είχε σπουδάσει χημικός μηχανικός, θα ασχοληθεί με την διαδικασία παραγωγής ελληνικού γιαουρτιού αλλά και με συνταγές ειδών ζαχαροπλαστικής με βάση το γάλα, που είχαν μεγάλη ζήτηση εκείνη την εποχή σε όλη την Ελλάδα. Το 1975 το εργοστάσιο της ΦΑΓΕ μετεγκαταστάθηκε από το Γαλάτσι στη Μεταμόρφωση, σε έναν μεγαλύτερο χώρο, με μεγαλύτερες εγκαταστάσεις και πιο σύγχρονο εξοπλισμό καθώς και με αποθηκευτικούς χώρους για την αυξημένη παραγωγή νέων προϊόντων. Εκείνη την χρονιά θα ξεκινήσει η εξέλιξη της ΦΑΓΕ από μια επιτυχημένη βιοτεχνία σε μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία με πανελλαδική φήμη. Ήταν η χρονιά η ελληνική κοινωνία ζούσε την ευφορία της μεταπολίτευσης, την αίσθηση της ελευθερίας μετά την χούντα και τα αδέλφια Φιλίππου ξεκίνησαν μια εντυπωσιακή πορεία γεμάτη διακρίσεις, βραβεία και επιτυχίες.
Δεν είναι τυχαίο πως το 1975, η ΦΑΓΕ τελειοποίησε την τυποποίηση παρασκευής γιαουρτιού, η οποία άλλαξε ριζικά την ελληνική αγορά και για πρώτη φορά έδωσε την δυνατότητα σε μια ελληνική εταιρεία να παράγει γιαούρτι με σταθερή γεύση, ποιοτικά χαρακτηριστικά και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Ο Κυριάκος Φιλίππου έχοντας εμπειρία από τα προϊόντα γάλακτος από την οικογενειακή επιχείρηση αλλά εξειδικευμένες γνώσεις από τις σπουδές του ως χημικός μηχανικός, έγινε ο πρώτος στην Ελλάδα που βρήκε τον τρόπο αδρανοποίησης του γιαουρτιού ώστε να μπορεί να τυποποιηθεί και να διαρκεί περισσότερο. Έτσι, μέσα σε λίγους μήνες δημιουργήθηκαν νέα προϊόντα, νέες γεύσεις και νέες κατηγορίες, εκτός από το κλασσικό, παραδοσιακό, ελληνικό γιαούρτι. Νέα διαφορετικά προϊόντα με την επωνυμία της ΦΑΓΕ που έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό σε όλη την Ελλάδα. Παράλληλα, το 1975, η ΦΑΓΕ έγινε η πρώτη εταιρεία που εισήγαγε επώνυμα προϊόντα γιαουρτιού στην ελληνική αγορά.
Οι…ανακαλύψεις και οι εξαγωγές
Η δεκαετία του ΄80 εδραίωσε την ΦΑΓΕ ως μια από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες γαλακτοβιομηχανίες στην Ελλάδα και τον Κυριάκο Φιλίππου ως τον πρωτοπόρου ενός ολόκληρου κλάδου. Ο Κυριάκος Φιλίππου έγινε πρώτος που παρουσίασε στην ελληνική αγορά τη δεκαετία του ’80 το στραγγιστό γιαούρτι με ανθόγαλα. Ένα προϊόν αιχμής της ΦΑΓΕ, με την επωνυμία «Total». Ένα προϊόν που συνδύαζε τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού ελληνικού γιαουρτιού με την ιδιαίτερη γεύση που δίνει το ανθόγαλα. Γι’ αυτό δεν άργησαν να έρθουν και οι προτάσεις για την εξαγωγή προϊόντων εκτός Ελλάδας.
Εξαγωγές από πείσμα
Παρά το γεγονός ότι η ΦΑΓΕ διάθετε μεγάλη γκάμα προϊόντων και είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, οι προτάσεις για συνεργασίες δεν ήταν ιδιαίτερα ελκυστικές. Όμως, υπήρχε έντονο ενδιαφέρον για εξαγωγές προς την Ευρώπη και φυσικά η ζήτηση για παρόμοια προϊόντα ήταν πολύ μεγάλη. Όμως, οι εξαγωγές απέκτησαν τεράστια δυναμική χάρη στο πείσμα και την επιμονή του Κυριάκου και του αδελφού του Γιάννη.
Αν και οι εξαγωγές προς την ευρωπαϊκή αγορά άρχισαν το 1981, τα ελληνικά προϊόντα και ιδιαίτερα το στραγγιστό γιαούρτι με ανθόγαλα είχαν ζήτηση κυρίως από Έλληνες ομογενείς και Έλληνες που εργάζονταν σε χώρες του εξωτερικού ενώ οι περισσότεροι καταναλωτές προτιμούν τα εγχώρια προϊόντα, που γνώριζαν καλύτερα .Ακόμα και κατώτερης ποιότητας.
Την διαφορά έκανε η συμφωνία με την βρετανική αλυσίδα Sainsbury’s που συγκέντρωνε τα καλύτερα και πιο φημισμένα προϊόντα από όλο τον κόσμο. Όπως λέγεται ο Κυριάκος (μαζί με τον αδελφό του Γιάννη) στις αρχές της δεκαετίας του ’80 μαζί με τον αδελφό του Γιάννη, με επιμονή και καθημερινή παρουσία επί πέντε μήνες έξω από τα γραφεία της βρετανικής αλυσίδας Sainsbury’s κατάφεραν να συναντήσουν τον ισχυρό άνδρα της αλυσίδας και να βάλουν το γιαούρτι τους (το Total) στα ράφια των καταστημάτων της!
Έτσι, κατάφεραν να θέσουν τις βάσεις για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου trend. Μετά την πρώτη μεγάλη συμφωνία και έχοντας πατέντες για προϊόντα η ΦΑΓΕ αρχίζει να εξάγει και σε άλλες χώρες (το Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία).
Η αγορά των ΗΠΑ
Οι εξαγωγές προς την Ευρώπη θα διευρυνθούν και από το 1990 η ΦΑΓΕ θα καταφέρει να κατακτήσει και τις ΗΠΑ, με τόση μεγάλη επιτυχία ώστε 10 χρόνια μετά θα αποκτήσει και εργοστάσιο στην πόλη Τζονςτάουν της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Από τις γραμμές παραγωγής του εργοστασίου αυτού θα ξεκινήσει στην Αμερική η «μανία» για το ελληνικό γιαούρτι (δηλ. «greek yoghurt») ως μια γευστική και υγιεινή επιλογή.
Το 1991 η ΦΑΓΕ μπήκε δυναμικά και στην τυροκομική αγορά, κατασκευάζοντας κυρίως παραδοσιακό ελληνικό τυρί, ενώ δυο χρόνια ξεκίνησε την δραστηριότητά στην αγορά φρέσκου γάλακτος, με ποικιλία προϊόντων, έχοντας την παράδοση και την τεχνογνωσία δεκαετιών.
Σε όλη αυτή την πορεία μέχρι το 2000 ο Κυριάκος Φιλίππου ήταν ο άνθρωπος πίσω από νέα προϊόντα, νέες γεύσεις και νέες συμφωνίες, δείχνοντας μοναδικές διοικητικές, επιστημονικές ικανότητες αλλά και ένα όραμα για το μέλλον της εταιρείας που γιγαντώθηκε και έγινε ένας πολυεθνικός όμιλος μέσα σε τρείς δεκαετίες.
Η νέα εποχή
Το 2000 η τρίτη γενιά της οικογένειας Φιλίππου ανέλαβε τα «ηνία» της ΦΑΓΕ, με τον Αθανάσιο και τον Αθανάσιο-Κύρο, παιδιά των Γιάννη και Κυριάκου, να εντάσσονται στην διοίκηση της εταιρείας. Με την ανάληψη της διοίκησης απ’ τη νέα γενιά η ΦΑΓΕ περνάει σε μια νέα εποχή, όπου δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην δραστηριότητα και τις πωλήσεις στο εξωτερικό. Το 2008 το εργοστάσιο της ΦΑΓΕ στην Πολιτεία της Ν. Υόρκης καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς των ΗΠΑ και σχεδιάζονται νέες παραγωγικές μονάδες σε άλλες χώρες, όπου υπάρχει τεράστια ζήτηση και οι εξαγωγές καταγράφουν κάθε χρόνο πωλήσεις-ρεκόρ.
Όμως, η οικονομική κρίση του 2010 θα οδηγήσει την οικογένεια Φιλίππου σε μια δύσκολη και συναισθηματικά φορτισμένη απόφαση: την μεταφορά της έδρας της εταιρείας στο Λουξεμβούργου για την διασφάλιση χρηματοδότησης και σταθερό οικονομικού και φορολογικού καθεστώτος για τον διεθνοποιημένο όμιλο καθώς στην Ελλάδα το τραπεζικό σύστημα είχε βρεθεί σε οριακό σημείο και η ελληνική οικονομία ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Αν και δύσκολη απόφαση υποστηρίχθηκε και απ’ τον Κυριάκο καθώς προείχε η θωράκιση της εταιρείας απ’ την ελληνική κρίση που τότε βρισκόταν στην κορύφωσή της ενώ ξεκινούσαν και οι φήμες για την έξοδο της χώρας από το ευρώ ή και την Ε.Ε.
Με την ίδρυση στο Λουξεμβούργο της Fage International, η οποία έχει από το 2012 το ρόλο μητρικής, η εταιρεία αποκτάει χρηματοδοτικά μέσα και πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα που είχαν στην διάθεσή τους μόνο οι πολυεθνικές του εξωτερικού και τότε ξεκινάει η ανάπτυξη του σχεδίου δημιουργίας ενός νέου κολοσσιαίου εργοστασίου για να καλύπτει τις ανάγκες παραγωγής προϊόντων στις χώρες της Ευρώπης.
Ωστόσο μετά από τις τελικές αποφάσεις του 2015 για την επιλογή του Λουξεμβούργο για το νέο υπερ-εργοστάσιο της ΦΑΓΕ, το σχέδιο τελικά έπειτα από… περιπέτειες αρκετών ετών θα ναυαγήσει πριν από μερικούς μήνες. Όμως ,τα τελευταία χρόνια ο όμιλος ΦΑΓΕ διανύει μια νέα φάση ανάπτυξης και εξωστρέφειας, με παρουσία σε 32 χώρες και τα προϊόντα με το λογότυπό του να βρίσκονται στα ράφια χιλιάδων σούπερ μάρκετ διεθνώς.
Μάλιστα, παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού το 2020 οι πωλήσεις του ομίλου ΦΑΓΕ έφθασαν τα 521 εκατ. ευρώ, με το 85% του κύκλου εργασιών να προέρχεται από το εξωτερικό και μόλις το 15% από την ελληνική αγορά!
Το όραμα του Κυριάκου Φιλίππου για την δημιουργία μιας ελληνικής πολυεθνικής εταιρείας με παγκόσμια φήμη και επώνυμα προϊόντα σε όλο τον κόσμο, πολλά από τα οποία κρύβουν τις συνταγές και τις πατέντες του, έχει γίνει πραγματικότητα…
