Η ξεκούραση δεν είναι μόνο δική σου υπόθεση

Με την πανδημία πολλές καθημερινές μας συνήθειες άλλαξαν. Μία από τις βασικότερες αλλαγές που έχουν προκύψει είναι η συνήθεια του ύπνου μας, ή καλύτερα θα το έλεγα οι ώρες του ύπνου μας και επομένως η ποιότητα αυτού.

Με τα χρόνια οι άνθρωποι έχουμε μειώσει σημαντικά τις ώρες ύπνου και έχουμε προσαρμοστεί να εργαζόμαστε και να λειτουργούμε με 5-6 ώρες ύπνου που πολλές φορές δεν είναι καν ποιοτικοί όταν τη δεκαετία του 1960 ο μέσος όρος ύπνου ήταν 8,5 ώρες την ημέρα. Μελέτες που έχουν γίνει πρόσφατα, αποκαλύπτουν ότι ο σημερινός άνθρωπος κοιμάται περίπου 20% λιγότερο παρόλο βιολογικά παραμένει ίδιος.

Ξενυχτάμε να παραδώσουμε ένα project, να απαντήσουμε σε όλα τα μηνύματα και email, να είμαστε τυπικοί και σωστοί στις υποχρεώσεις μας αφήνοντας όσο χρόνο περισσέψει για ύπνο. Και ο χρόνος αυτός πάντα θυσιάζεται για μια υποχρέωση θεωρώντας ότι αναπληρώνεται.
Τελευταίως οι έρευνες που πραγματοποιούνται γύρω από τα οφέλη που έχει ο ύπνος για τον άνθρωπο, στρέφονται προς την .. ηγεσία και τις επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου σε αυτή.

Έχοντας φύγει πια από το κλασσικό μοντέλο του ηγέτη που κρίνεται για τις γνώσεις, στρεφόμαστε στο μοντέλο του ηγέτη που κρίνεται βάση απόδοσης, αντίδρασης, συμπεριφοράς, ευεξίας, προσαρμοστικότητας και γενικώς δεξιοτήτων που αφορούν στην αλληλεπίδρασή του με τους γύρω, και τα ποσοστά επιτυχίας του στην ομάδα.

Ο σημερινός ηγέτης καλείται να ανταπεξέλθει σε νέους ρόλους όπου τόσο ψυχικά, συναισθηματικά αλλά και σωματικά χρειάζεται να είναι έτοιμος για κάθε δυσκολία και κρίση που μπορεί να ξεσπάσει. Αναφερόμαστε επομένως σε ένα μοντέλο ηγέτη που χρειάζεται να αφουγκράζεται τις αδυναμίες του, τις ικανότητές του αλλά κυρίως να μπορεί να ισορροπεί τις δυνάμεις του, τα ψυχικά και σωματικά του αποθέματα.

Γνωρίζουμε πλέον ότι η έλλειψη ύπνου δημιουργεί προβλήματα. Το βασικότερο πρόβλημα αν το αναλύσουμε από οικονομικής πλευράς αφορά στην απόδοση. Η έλλειψη ύπνου γνωρίζουμε ότι επηρεάζει έντονα τη γνωσιακή μας ικανότητα που αφορά την συγκέντρωση επομένως και στην απόδοση σε ότι κάνουμε.

Συζητάμε κάποιες φορές λοιπόν για κακή και ανάρμοστη συμπεριφορά, για επιθετική συμπεριφορά στο χώρο των επιχειρήσεων και προσπαθούμε να ανακαλύψουμε από που πηγάζει όλη αυτή η ένταση και η επίθεση ενώ υπάρχουν οι ικανότητες σε ένα στέλεχος, σε ένα ηγέτη. Καταστρέφονται οργανισμοί από λάθος συμπεριφορές, λάθος χειρισμούς και αποφάσεις και πολλά στελέχη δηλώνουν αδύναμα και κουρασμένα να προσπαθήσουν γιατί απλώς έχουν εξουθενωθεί.

Η έλλειψη ύπνου βιολογικά απενεργοποιεί σημεία του εγκεφάλου που βοηθάνε να λάβουμε αποφάσεις, να είμαστε ήρεμοι και ευέλικτοι. Και ουσιαστικά αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης που ευθύνονται για την εκδήλωση συμπτωμάτων stress, άγχους και επιθετικής συμπεριφοράς.
Πρόσφατα έχει αποδειχθεί ότι μόνο μια νύχτα στέρησης ύπνου παράγει ένα σημαντικό έλλειμμα στην δραστηριότητα του ιππόκαμπου με αποτέλεσμα να δημιουργεί έλλειμμα στην ικανότητα του εγκεφάλου να σχηματίσει νέες αναμνήσεις.

Ο ύπνος είναι απαραίτητος για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος που σημαίνει ότι επιτρέπει τους νευρώνες, (τα εγκεφαλικά μας κύτταρα), να ξεκουραστούν και να ανακάμψουν μετά από μια έντονη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, ο ύπνος σχετίζεται με αυξημένη παραγωγή πρωτεΐνών. Δεδομένου ότι οι πρωτεΐνες είναι τα δομικά στοιχεία του σώματός και είναι υπεύθυνα για την “επισκευή” των φθαρμένων κυττάρων, ο ύπνος είναι σαφώς ένα κρίσιμο συστατικό της εγκεφαλικής υγείας. Η μερική στέρηση ύπνου ορίζεται ως περίοδος ύπνου λιγότερο από 5 ώρες σε ένα διάστημα 24 ωρών. Παραδοσιακά, η μερική στέρηση ύπνου επηρεάζει τη διάθεση και τη νοητική απόδοση, μειώνοντας το χρόνο αντίδρασης, μειώνοντας την εγρήγορση, αυξάνοντας τις νοητικές στρεβλώσεις προκαλώντας και εναλλαγές της διάθεσης.

Γιατί ο ύπνος είναι σημαντικός στον τρόπο με τον οποίο ηγούμαστε;

Ας το δούμε πιο πρακτικά. Φανταστείτε έναν καπετάνιο σε ένα πλοίο, τον πιλότο στο αεροπλάνο που επιβαίνετε, τον οδηγό ενός σχολικού λεωφορείου που μεταφέρει το παιδί σας, τον ιατρό-χειρουργό που θα αναλάβει την εγχείρησή σας, τον manager σας που χρειάζεται να πάρει μια κρίσιμη απόφαση για τον οργανισμό που εργάζεστε (επομένως για την επιβίωσή σας), αλλά και καθένα από εμάς που καθημερινά είναι υπεύθυνος για κάτι, για κάποιον ανά πάσα στιγμή. Φανταστείτε τις συνέπειες που θα υπάρξουν αν καθένας από εμάς, κάθε στέλεχος, κάθε εργαζόμενος, κάθε leader ένιωθε κουρασμένος, αδύναμος να πάρει τη σωστή απόφαση, τη σωστή στιγμή. Πόσο ολέθριο θα ήταν αυτό;

Ο ύπνος και η ξεκούραση επομένως δεν είναι μόνο δική μας υπόθεση όπως πολλοί μου αναφέρουν σε συναντήσεις που κάνουμε. Μπορεί να είναι προσωπική επιλογή αλλά αφορά και εμένα και την ομάδα και τους γύρω μου. Γιατί η δική σου κόπωση επηρεάζει και τη δική μου ζωή, και τη δική μου ισορροπία αλλά και την δική μου εξέλιξή.

Και αν όλα αυτά δεν σας πείθουν να σας θυμίσω ότι έρευνες στη NASA απέδειξαν ότι η έλλειψη ύπνου ήταν η αιτία που οδήγησε στην εσφαλμένη απόφαση εκτόξευσης του Space Shuttle Challenger, που οδήγησε στην απώλεια ανθρώπινων ζωών.

Γιατί ο ύπνος και η ξεκούραση είναι τελικά υπόθεση όλων!