Ήρθε η πανδημία, ήρθε το lockdown, δουλεύουμε από το σπίτι οι περισσότεροι, τα προγράμματα έχουν πάψει να υπάρχουν, η ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής έχει χαθεί – αν υπήρχε ποτέ για κάποιους- και ενώ τα περισσότερα στελέχη και εργαζόμενοι έχουν εκπαιδευτεί στο τί είναι ανθεκτικότητα, αυτήν την περίοδο του covid19 οι περισσότεροι κατέρρευσαν και αδυνατούν να αντέξουν και να επανέλθουν.
Σε μια πρόσφατη συνεργασία το φαινόμενο της έλλειψης ανθεκτικότητας το έζησα με τα πληρώματα πλοίων και αντίστοιχα με επαγγελματίες υγείας που έφτασαν πραγματικά να μην έχουν άλλα αποθέματα και ούτε και αντοχές να εφαρμόσουν αυτά για τα οποία σε θεωρητικό επίπεδο εκπαιδεύονταν και προετοιμάζονταν όταν θα ερχόταν μια απαιτητική στιγμή. Και η κρίση ήρθε και η ανθεκτικότητά μας τελικά δοκιμάστηκε.
Τί σημαίνει πρακτικά ανθεκτικότητα στην καθημερινότητά μας. Τί συμβαίνει και τελικά όταν χρειάζεται να φανούμε ανθεκτικοί, δεν τα καταφέρνουμε;
Η ανθεκτικότητα ως όρος περιγράφεται πολλές φορές σαν ένα καλάμι-bamboo που όταν φυσάει δυνατά λυγίζει μεν, δεν σπάει δε από το δυνατό άνεμο αλλά στην ταλάντευση αυτή που κάνει το σημαντικότερο είναι ότι επανέρχεται στην αρχική του θέση. Ουσιαστικά το καλάμι έχει δεχθεί τη δύναμη του αέρα, έχει πάει προς τη φορά του αέρα και επέστρεψε στη αρχική του θέση χωρίς φθορές. Πρακτικά, προσαρμόστηκε με τη φορά και τη δύναμη του αέρα, άντεξε, πάλεψε και επέστρεψε στη θέση του ακλόνητο, πιο δυνατό και με γνώσεις από την εμπειρία.
Στην περίεργη και πρωτόγνωρη εποχή που ζούμε, η καθημερινότητά μας αφορά στη διαχείριση μιας κρίσης, όπου τα συναισθήματα, η συμπεριφορά και οι σκέψεις μας χρειάζεται να ελέγχονται καθημερινά από εμάς τους ίδιους. Ο αυτοέλεγχος, η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία θα μπορούσαν να είναι τα βασικά όπλα που θα μπορούσε να διαθέτει ο καθένας προκειμένου να αντέχει την καθημερινότητα. Πόσοι όμως διαθέτουν αυτές τις δεξιότητες και πόσοι από εμάς είχαν και το χρόνο και την δυνατότητα να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες;
Ανάπτυξη δεν σημαίνει εκπαίδευση και δεν γίνεται σε μια ημέρα ή σε ένα τριήμερο εκπαίδευσης. Ανάπτυξη είναι κάτι περισσότερο. Είναι μια προσωπική προσπάθεια αλλαγής και παρατήρησης και παραδοχής των αδυναμιών μας, των ορίων μας και των δυνατοτήτων μας για εξέλιξη. Ανάπτυξη των προσωπικών δεξιοτήτων αφορά στη δημιουργία ενός ατομικού ψυχογραφήματος που πάνω σε αυτό χτίζονται και δομούνται όλες οι δεξιότητες. Γιατί τη δυνατότητα την έχουμε όλοι στο να εξελίξουμε κάτι σε ικανότητα. Η διαφορά είναι αν το αναγνωρίζουμε αυτό και αν είμαστε διατεθειμένοι να το αναπτύξουμε σε ικανότητα.
Τα προγράμματα ανάπτυξης θέλουν χρόνο ώστε η αλλαγή να φανεί. Κάθε ένας από εμάς σε κάθε πρόγραμμα που συμμετέχει δέχεται ερεθίσματα και γνώσεις προκειμένου να προχωρήσει σε μια ενδοσκόπηση και να ανακαλύψει, πέρα από τις αδυναμίες του, και τις μαγικές συνάμα δυνάμεις που κρύβει. Κάθε πρόγραμμα χρειάζεται και πρέπει να λειτουργεί διαφορετικά για τον καθένα από εμάς. Όταν εκπαιδευόμαστε στην ανθεκτικότητα, στην προσαρμοστικότητα και την ευελιξία καλούμαστε να εκπαιδευτούμε στην αντιμετώπιση του ίδιου μας του εαυτού να αντέχει στις καθημερινές συγκρούσεις, τις καθημερινές εντάσεις και να χτίζει αντοχές ώστε να είναι προετοιμασμένος για την κρίση.
Ο ανθρώπινος οργανισμός χτίζει τα όριά του σιγά-σιγά, μαθαίνει να παλεύει κάθε δυσκολία λίγο – λίγο καθημερινά προκειμένου να θωρακιστεί με εμπειρία, ικανότητα, σωστή κρίση και αντοχή. Συνηθίζω πολύ συχνά να αναφέρω ότι όπως ενδυναμώνουμε σιγά-σιγά τους μυς του σώματός κατά τον ίδιο τρόπο χρειάζεται να ενδυναμώσουμε και τον συναισθηματικό μας μυ, ο οποίος με τη σωστή εξάσκηση γίνεται πιο ελαστικός και δεν πονάει σε κάθε “χτύπημα” και ζόρισμα.
Ο εγκέφαλός μας είναι ο CEO του οργανισμού μας, είναι το κέντρο ελέγχου που θα λάβει αποφάσεις και θα οδηγήσει το σώμα σε σπασμωδικές κινήσεις ή σε σωστά ζυγισμένες κινήσεις προκειμένου να αντέξει.
Η ανθεκτικότητα επομένως, η προσαρμοστικότητα, η ευελιξία, η σωστή επικοινωνία αποτελούν τρόπο ζωής ενός ανθρώπου ενός επαγγελματία όχι θεματολογία θεωρητική εκπαιδεύσεων. Κάθε προσπάθεια χρειάζεται και πρακτική, χρειάζεται βιωματικά να μπορέσει ο εγκέφαλός μας να παρατηρήσει, να κατανοήσει και να επιλύσει την οποιαδήποτε δυσκολία.
Η βιωματική εκπαίδευση, τα παραδείγματα όπως είχε αναφέρει και ο Sir Kenneth Robinson αναπτύσσουν την δημιουργικότητα, την εφευρετικότητα και την επιτυχή επίλυση προβλημάτων. Η διαμόρφωση εξατομικευμένων προγραμμάτων ανάπτυξης όπου οι συμμετέχοντες παρατηρούν, στοχάζονται, πειραματίζονται, αναλύουν και αναδομούν κάποιες από τις τεχνικές που χρησιμοποιούν με νέες πιο αποτελεσματικές αποτελούν χαρακτηριστικό επιβράβευσης, ενίσχυσης της προσπάθειας και πρόκλησης.
Οι άνθρωποι σήμερα χρειάζεται να βλέπουμε τα πάντα με μια προοπτική συνεχούς αλλαγής και προσαρμοστικότητας που να είναι βασισμένη στις δικές μας ανάγκες, επιθυμίες και ικανότητες. Και αυτή η διαδικασία πρέπει να είναι συνεχής, ώστε να καταστεί διαχρονική και ωφέλιμη και για το άτομο αλλά και για τον “επενδυτή” που δεν είναι κανείς άλλος από την εταιρεία.
Η ανθεκτικότητα επομένως είναι ένα παζλ ασκήσεων αυτοελέγχου, μια μαγική διαδρομή εξάσκησης και ισορροπίας των ορίων μας τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική μας ζωή. Αποτελεί μέρος της προσωπικής μας ανάπτυξης και όχι εργαλείο ενός οργανισμού με στόχο την παραγωγικότητα αλλά την επιτυχία ενός ατόμου σε όποιο οργανισμό και αν βρίσκεται και της υγιούς προσωπικότητας που από μόνη της θα επιτύχει σε κάθε δυσκολία και κρίση, γιατί απλώς γνωρίζει πώς να επανέλθει και να μην λυγίσει όπως το καλάμι στον άνεμο το δυνατό!
