ΗΠΑ: Μια μεταμοντέρνα Δημοκρατία της Βαϊμάρης

Λίγες εβδομάδες πριν τις σημαντικότερες αμερικανικές εκλογές του 21ου αιώνα, οι ΗΠΑ γυρίζουν την πλάτη τους στη δημοκρατία

9 Νοεμβρίου 1918. Η πάλαι ποτέ κραταιά Γερμανική Αυτοκρατορία συνθλίβεται. Αποτέλεσμα των όρων που επέβαλαν οι νικήτριες Μεγάλες Δυνάμεις ήταν η ανατροπή του Kaiser και η εγκαθίδρυση μιας ασθμαίνουσας δημοκρατίας που ήταν εξ’ αρχής καταδικασμένη να αποτύχει. Η πρώτη απόπειρα του γερμανικού κοινοβουλευτισμού έλαβε το όνομα Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Τα χρόνια του Μεσοπολέμου (1918-1933) βρήκαν το γερμανικό λαό οικονομικά εξαθλιωμένο, πολιτικά απογοητευμένο και ηθικά καταρρακωμένο. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 29’ σε συνδυασμό με τους αβάσταχτους όρους που επέβαλαν οι Σύμμαχοι δημιούργησαν ένα κλίμα αποστροφής προς το δημοκρατικό πολίτευμα. Την ίδια στιγμή δημαγωγοί της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς έκαναν δειλά δειλά την εμφάνιση τους με πιο γνωστό έναν νεαρό πρώην δεκανέα με το όνομα Αδόλφος Χίτλερ.

Από το 1918 και για τα επόμενα 15 χρόνια μέχρι και την κατάλυσή της, στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης επικράτησε ένα πραγματικό χάος. Οι ακραίες φωνές σταδιακά γιγαντώθηκαν. Στους δρόμους της Γερμανίας η σύγκρουση ένοπλων πολιτικών ομάδων ήταν σχεδόν καθημερινή υπόθεση. Οι πολιτικοί ηγέτες παρουσίαζαν τους εαυτούς τους ως μεσσιανικούς σωτήρες κατηγορώντας τους αντιπάλους ως άθλιους προδότες. Οι λίγοι μετριοπαθείς που είχαν απομείνει στη Γερμανία του Μεσοπολέμου, στάθηκαν ανήμποροι να αντιδράσουν μπροστά στο μαζικό κύμα μίσους, μισαλλοδοξίας και τυφλής βίας που σάρωνε τη χώρα. Η κατάλυση της Δημοκρατίας το 1933 από το Ναζιστικό Κόμμα ήταν πλέον αναπόφευκτη.

25 Μαίου 2020. Ο Αφροαμερικανός Τζορτζ Φλόυντ πέφτει νεκρός αθώος από τα χέρια αστυνομικού. Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι σε ένα κρεσέντο ρατσιστικής βιαιότητας το οποίο έχει στοιχίσει τη ζωή έως τώρα σε περισσότερους από 120 Αφροαμερικανούς, τις περισσότερες φορές άοπλους . Έκτοτε και λίγο πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, οι ομοιότητες με το καθεστώς της Βαϊμάρης είναι τρομακτικές.

Η πανδημία του κορωνοιού μαζί με την νέα οικονομική κρίση που επέφερε στη αμερικανική κοινωνία, φαίνεται να τράβηξε το χαλί αποκαλύπτοντας όλες τις παθογένειες του αμερικανικού λαού. Ρατσισμός, φόβος και απογοήτευση από το πολιτικό status quo επικρατούν στη δημόσια σφαίρα. Μαζικές διαδηλώσεις κατά της αστυνομικής βίας και του ρατσισμού σαρώνουν τις περισσότερες πολιτείες με ολοένα και αυξανόμενα θύματα. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι επιτίθενται ο ένας στον άλλον με μια άνευ προηγουμένου οργή βλέποντας απέναντι τους τον προδότη που θα μαχαιρώσει πισώπλατα το έθνος όπως ακριβώς και οι Γερμανοί 100 χρόνια νωρίτερα βγαίνοντας ηττημένοι από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με αυτή την άνευ προηγουμένου κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αμερικανική κοινωνία, δεν υπάρχει κάποιος περισσότερο ευχαριστημένος από τον Ντόναλντ Τραμπ. Από την πρώτη μέρα της θητείας του ο πρόεδρος των ΗΠΑ στόχευσε σε τρία πράγματα. Στην ριζοσπαστικοποίηση των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων, στον ευτελισμό της αμερικανικής πολιτικής σκηνής και στην καλλιέργεια της ανάγκης του ηγέτη-σωτήρα. Παράλληλα, επί μια τετραετία αναλώθηκε σε ένα λίβελο κατά πάντων με μια προπαγανδιστική τεχνική που θα έκανε τον Χουάν Περόν και τον Μπενίτο Μουσολίνι περήφανους, απευθυνόμενος στα πιο “κτηνώδη” ένστικτα του αμερικανικού λαού. Η τελευταία επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ στο εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ μέσω της επιστολικής ψήφου, φανερώνει την αποστροφή του προς το δημοκρατικό πολίτευμα και της θέλησής του να παραμείνει στο τιμόνι της χώρας ακόμα και αν αυτό σημαίνει το τέλος των ΗΠΑ όπως τις ξέρουμε. Δεν είναι λίγες οι φωνές που προειδοποιούν για απόρριψη του εκλογικού αποτελέσματος εκ μέρους του νυν προέδρου, με την επόμενη μέρα να είναι κρίσιμη όχι μόνο για την οικονομία και την πολιτική των ΗΠΑ αλλά και για την ίδια τη δημοκρατία.

Ο Καρλ Μαρξ είχε γράψει πως “η ιστορία επαναλαμβάνεται τη πρώτη φορά ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα”. Το 2016 ήταν η τραγωδία. Μένει να δούμε αν στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου θα γίνουμε μάρτυρες και της φάρσας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ