Επιστροφή στην Κανονικότητα – αλλά ποιά Κανονικότητα; | Μέρος Α’

Σε περιόδους κρίσης, οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν τη χειρότερη δυνατή επιλογή

Υπάρχουν κάποιοι που λένε, σε παράφραση μιας παλιάς ρήσης, ότι αν ο κορωνοϊός δεν υπήρχε θα έπρεπε να τον εφεύρουμε, γιατί πολύ ανέμελοι ήμασταν ως είδος, ειδικά οι Δυτικοί. Υπάρχουν και κάποιοι συνωμοσιολόγοι που λένε ότι πράγματι τον έχουμε “εφεύρει” σε κάποιο εργαστήριο. Αλλά οι περισσότεροι τον θεωρούν σαν ένα “ατύχημα” και προσβλέπουν ήδη, με μεγάλη αγωνία, να περάσει όλο “αυτό” και να επιστρέψουμε στην “κανονικότητα” – στους φίλους, στις παρέες και τις δουλειές “μας”.

Υπάρχουν όμως δύο ερωτήματα κατά τη γνώμη μου:
α) ΤΙ είναι «Κανονικότητα»;
β) Είμαστε σίγουροι ότι την θέλουμε;

Αν δεν είστε στους συνωμοσιολόγους (και εγώ ξεκάθαρα δεν είμαι), τότε προτείνω τα ερωτήματα αυτά να μας απασχολήσουν σοβαρά, τόσο για την "επόμενη” μέρα όσο και για την “μεθεπόμενη”.

Ο νόμος του Ρούμπιν

Η παρατήρηση αλλά και η θεωρία λένε ότι οι περισσότεροι θέλουν να "περάσει" όλο αυτό και να το "ξεχάσουμε". Αυτό είναι φυσικός νόμος:  “Προκατάληψη Κανονικότητας” (Normalcy or normality bias), είναι η τάση των ανθρώπων να πιστεύουν ότι τα πράγματα στο μέλλον θα λειτουργούν όπως στο παρελθόν και άρα να υποτιμούν τόσο την πιθανότητα μιας καταστροφής όσο και των συνεπειών της. Εκτιμάται ότι αυτό συμβαίνει σε άνω του 70% των ανθρώπων στη διάρκεια μιας καταστροφής ! Αυτό από μόνο του καταδεικνύει την ανάγκη μιας στρατηγικής προσέγγισης, γιατί ο νόμος του Ρούμπιν μας λέει ότι «σε περιόδους κρίσης, οι περισσότεροι άνθρωπο. κάνουν τη χειρότερη δυνατή επιλογή». Ίσως λοιπόν αυτό το 70% να μην έχει δίκιο.

Όπως έχω εκτεθεί στα ΜΚΔ, η γνώμη μου είναι ότι η "επόμενη ημέρα" του κορωνοϊού ΔΕΝ θα υπάρξει, όπως την εννοούν οι περισσότεροι. Μικρές "επανορθώσεις" σε πολλά επίπεδα (και ιατρικά) θα γίνουν, και κάποιες γρήγορα, αλλά πολλές μόνιμες αλλαγές επίσης θα παραμείνουν, μαζί με αρκετές ζημιές. Κατ’ αρχάς είναι αμφίβολο αν τα κρούσματα γίνουν ακριβώς "μηδέν" πριν βγει κάποιο εμβόλιο, άρα η πιθανότητα αναζωπυρώσεων θα είναι υπαρκτή. Και αυτό θα φέρει νέες συνήθειες. Όχι μόνο για το φόβο αυτού του ιού, αλλά και για τους επόμενους.

Θα έχουμε ευκαιρίες να αναρωτιόμαστε  αν η πανδημία αυτή ήταν ένα “ατύχημα”, μια συστημική “αστοχία” ή μια προβλεπόμενη εξέλιξη.  Οι απαντήσεις έχουν τη σημασία τους στο πρακτικό επίπεδο αλλά και στο φιλοσοφικό, γιατί αν όλο αυτό δεν είναι “σύμπτωση”, τότε ίσως το ξαναβρούμε μπροστά μας. Σήμερα ας δούμε με παράδειγμα τι μπορεί να είναι η μη-κανονικότητα, σε ένα καθημερινό, micro-επίπεδο, μέσα από την πρόσφατη εμπειρία μας.

Η περίπτωση της 11ης Σεπτεμβρίου

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου (2001), ΟΛΟΣ σχεδόν ο πλανήτης, δλδ 5-6 από τα 7 δις του κόσμου μας, άλλαξε την καθημερινότητά του σε πολλές λειτουργίες , πχ σε ΟΛΕΣ τις διεθνείς μεταφορές. Κανείς από τότε δεν ξαναπήρε την κολώνια του στο αεροπλάνο. Αυτό έγινε από ένα μόνο συμβάν, που τότε πέθαναν στις ΗΠΑ περίπου 3.500 άνθρωποι.
Εχθές ο κορωνοϊός στις ΗΠΑ ξεπέρασε τα 10.000 θύματα και παγκόσμια τους 70.000, σε μόλις λίγες εβδομάδες, και μάλιστα με ένα πολύ μεγάλο κόστος, σε κάθε επίπεδο για να μείνουν τόσο χαμηλά. Ποιος πιστεύει ότι οι συνέπειες στην καθημερινότητά μας δεν θα είναι υπολογίσιμες;

Δεν μιλάμε απαραίτητα για μελοδραματικά πράγματα. Πολλοί μιλάνε και για τις ευκαιρίες, που προφανώς θα υπάρξουν, στις δουλειές και όχι μόνο -  αλλά ένας βαθμός «ξεβολέματος» θα υπάρξει πέρα από κάθε αμφισβήτηση. Ίσως αυτό να είναι μόνο ότι στις πτήσεις θα είμαστε πάντα με τα γάντια μας – ή τη μάσκα μας.