Καθώς η δύναμη των μεγάλων εταιριών της τεχνολογίας γνωστές και ως Big Tech στην αγορά αυξανόταν, αυξανόταν και η πολιτική τους επιρροή. Τώρα, καθώς η ΕΕ προσπαθεί να περιορίσει τις πιο προβληματικές πτυχές της Big Tech δηλαδή από την παραπληροφόρηση, τη στοχευμένη διαφήμιση έως τις πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού, οι ψηφιακοί γίγαντες δεν κάθονται με σταυρωμένα τα χέρια αλλά ασκούν μεγάλη πίεση για τη διαμόρφωση νέων κανόνων.
Το Corporate Europe Observatory και το Lobbycontrol, μη κερδοσkοπικές οργανώσεις έρευνας και πληροφόρησης, προσφέρουν μια επισκόπηση της δύναμης της ευρωπαϊκής τεχνολογικής βιομηχανίας. Για πρώτη φορά, χαρτογραφούν τον κόσμο των παραγόντων που ασκούν πιέσεις στην ψηφιακή οικονομία της ΕΕ, από τους γίγαντες της Silicon Valley έως επιχειρήσεις που δημιουργήθηκαν στο διαδίκτυο και εκείνες που δημιουργούν την υποδομή που διατηρεί το διαδίκτυο σε λειτουργία.
Τουλάχιστον 612 εταιρείες, όμιλοι και ενώσεις επιχειρήσεων ασκούν πιέσεις στις πολιτικές της ΕΕ για την ψηφιακή οικονομία. Μαζί, ξοδεύουν πάνω από 97 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για την άσκηση πίεσης στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Αυτό καθιστά την τεχνολογία τον μεγαλύτερο τομέα λόμπι στην ΕΕ σε δαπάνες, πάνω από τις εταιρίες με φαρμακευτικά προϊόντα, ορυκτά καύσιμα, οικονομικών και χημικών.
Παρά τον μεγάλο αριθμό παικτών, αυτό το σύμπαν κυριαρχείται από μια χούφτα εταιρειών. Μόνο δέκα εταιρείες είναι υπεύθυνες για σχεδόν το ένα τρίτο των συνολικών δαπανών του τεχνολογικού λόμπι: η Vodafone, η Qualcomm, η Intel, η IBM, η Amazon, η Huawei, η Apple, η Microsoft, το Facebook και η Google ξοδεύουν περισσότερα από 32 εκατομμύρια ευρώ για να ακουστούν οι φωνές τους στην ΕΕ.
Από όλες τις εταιρείες που ασκούν πιέσεις στην ΕΕ για την ψηφιακή πολιτική, το 20% είναι αμερικανικές, αν και ο αριθμός αυτός είναι πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερος. Λιγότερο από το 1 % έχει κεντρικά γραφεία στην Κίνα ή το Χονγκ Κονγκ. Αυτό συνεπάγεται ότι οι κινεζικές εταιρείες δεν έχουν επενδύσει μέχρι στιγμής σε μοχλούς πίεσης προς την ΕΕ τόσο πολύ όσο οι αμερικανικές εταιρίες.
Οι εταιρείες της ψηφιακής βιομηχανίας δεν ασκούν μόνο πιέσεις ατομικά. Οργανώνονται επίσης συλλογικά σε επιχειρηματικές και εμπορικές ενώσεις, οι οποίες είναι οι ίδιοι σημαντικοί παράγοντες του λόμπι.
Οι τεράστιοι προϋπολογισμοί του λόμπι της Big Tech έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους υπεύθυνους της χάραξης πολιτικής της ΕΕ, οι οποίοι βρίσκουν τους ψηφιακούς λόμπίστες να χτυπούν την πόρτα τους σε τακτική βάση.
Η πίεση γύρω από προτάσεις για ένα πακέτο ψηφιακών υπηρεσιών, η προσπάθεια της ΕΕ να ελέγξει τη Big Tech, παρέχει το τέλειο παράδειγμα για το πώς ο τεράστιος προϋπολογισμός των επιχειρήσεων τους παρέχει προνομιακή πρόσβαση:
Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επιτροπών ψηφιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποίησαν πάνω από 271 συναντήσεις το 75% των οποίων ήταν με λομπίστες αυτού του κλάδου. Η Google και το Facebook ήταν οι κύριοι παίχτες αυτών των κινήσεων.
Παρά τη δημόσια υποστήριξη προτάσεων για αυστηρότερο έλεγχο των ψηφιακών πλατφορμών απο τις μεγάλες εταιρίες, τα πρακτικά τωνσυνεδριάσεων και διαρροές απο λόμπι και δείχνουν ότι η Big Tech εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις εναντίον τους, προσπαθώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να περιορίσουν τους αυστηρούς κανόνες που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτή η μάχη με τα λόμπι μεταφέρθηκε τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ήδη αρχίζουμε να βλέπουμε το αποτύπωμα των λόμπι της Big Tech στις πρωτεύουσες της ΕΕ.
Ο Τομάσο Βαλέτι πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και καθηγητής Οικονομικών στο Imperial College, πρόσθεσε:
«Η οικονομική και πολιτική δύναμη των ψηφιακών κολοσσών είναι βαριά και δεν πρόκειται να παραμείνουν παθητικοί μπροστά σε πιθανούς νέους κανόνες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τις επιχειρήσεις τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει επειγόντως να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται αυτήν την πίεση και να περιορίσουν τη δύναμη των εταιριών αυτών».
Η ακαδημαϊκός και επικριτής της Big Tech Σοσάνα Σιντενότε υποστήριξε ότι η άσκηση πίεσης παράλληλα με τη δημιουργία ιδιαίτερων σχέσεων με εκλεγμένους πολιτικούς, λειτούργησε ως οχύρωση που επέτρεψε ένα επιχειρηματικό μοντέλο, βασισμένο στην παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων και κυριαρχεί άδικα στην αγορά, καθώς ανθίζει χωρίς να αμφισβητηθεί.
Αυτό φαίνεται να συμβαίνει και στην Ευρώπη. Τώρα, αντιμετωπίζοντας την αυξημένη κριτική για τις επιχειρηματικές πρακτικές αυτών των εταιρειών, αυτές προσπαθούν τώρα να αλλάξουν τακτική.
Η πίεση των Big Tech βασίζεται επίσης στη χρηματοδότησή της από ένα ευρύ δίκτυο τρίτων, συμπεριλαμβανομένων Think Tank, ΜΜΕ και νεοφυών επιχειρήσεων και νομικών και οικονομικών συμβούλων για την προώθηση των ζητημάτων τους.
Υπάρχουν 14 Think tank και ΜΚΟ με στενούς δεσμούς με εταιρείες των Big Tech. Η ηθική και η πρακτική αυτών των οργανώσεων ποικίλλει, αλλά ορισμένοι φαίνεται να έχουν διαδραματίσει ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στις συζητήσεις γύρω από το πακέτο Ψηφιακών Υπηρεσιών.
Υπάρχει ένα πρόβλημα αδιαφάνειας με τις εταιρίες τεχνολογίας. Η χρηματοδότησή της σε ΜΜΕ και ενώσεις νεοφυών επιχειρήσεων γίνεται μόνο μετά από πίεση και το γεγονός ότι νομικοί και οικονομικοί εμπειρογνώμονες που έχουν προσληφθεί από τις εταιρίες Big Tech συμμετέχουν σε συζητήσεις χάραξης πολιτικής της ΕΕ αποτελεί μεγάλο πρόβλημα διαφάνειας εκ μέρους τους.
Ο Άγκουστιν Ρείνα Διευθυντής Νομικών και Οικονομικών Υποθέσεων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Καταναλωτή απάντησε σε αυτά τα ευρήματα λέγοντας:
«Το πιο εντυπωσιακό είναι το πώς οι Big Tech προσπαθούν να ελέγξουν την όλη ιστορία σχετικά με τη ρύθμιση των ψηφιακών αγορών και υπηρεσιών, μέσω της εκτεταμένης χρήσης δεξαμενών σκέψης, βιομηχανικών ομάδων, ονομάτων υψηλού επιπέδου και συμβούλων αλλά και ανθρώπων μέσα στην ακαδημαϊκή έρευνα. Με τα πολλά δολάρια και την έντονη παρουσία, οι εταιρίες Big Tech προσπαθούν σκληρά να αποτρέψουν την δημιουργία κανόνων της ΕΕ που θα τους αναγκάσουν να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας τους στην Ευρώπη».
Οι τεράστιοι πόροι πίεσης των Big Tech αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη κυριαρχία τους τομέα στην οικονομία και στην κοινωνία στο σύνολό της. Πριν από δέκα χρόνια, η εικόνα του λόμπι της ΕΕ ήταν διαφορετική με κυρίαρχους τομείς τα χρηματοπιστωτικά ή τα φαρμακευτικά ιδρύματα. Αλλά αυτό άλλαξε την τελευταία δεκαετία με τους Big Tech να τις ξεπερνούν στις δαπάνες, την εμβέλεια και την επιρροή.
Αλλά δεν είναι μόνο το οπλοστάσιο των Big Tech που αποτελεί πρόβλημα. Τα επιχειρηματικά μοντέλα τους απειλούν να υπονομεύσουν τα δικαιώματα των ανθρώπων, τον θεμιτό ανταγωνισμό και τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων στις κοινωνίες μας. Η τεράστια συγκέντρωση οικονομικής δύναμης των λόμπι είναι άμεση απειλή για τη δημοκρατία.
Η ανησυχητική δύναμη του ψηφιακού τομέα θα πρέπει να ξυπνήσει τους υπεύθυνους και να οδηγήσει σε θέσπιση αυστηρότερων κανονισμών όσον αφορά τα λόμπι τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών και να διασφαλιστεί η δημιουργία νέων μέσων για τον περιορισμό της ισχύος των εταιρειών. Διαφορετικά θα χρησιμοποιήσουν αυτή την ισχύ για νομοθετούν στην ουσία οι ίδιες, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.
