«Καταιγίδα» επενδύσεων από τα 32,2 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης!
Πως θα «μεταμορφώσουν» την ελληνική οικονομία τα κονδύλια του προγράμματος της Ελλάδας που ενέκρινε η αρμόδια επιτροπή της Κομισιόν.
Τεράστιες επενδυτικές και αναπτυξιακές προσδοκίες καλλιεργεί η έγκριση από την Κομισιόν του δημιουργεί του ελληνικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Πρόκειται για κονδύλια ύψους 32,2 δισ. ευρώ, τα οποία περιλαμβάνουν τα 30,5 δισ. ευρώ που θα προέλθουν άμεσα από το Ταμείο και 1,7 δισ. ευρώ θα προέλθει από το πρόγραμμα ReactEU, που χρηματοδοτείται επίσης από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Επίσης, από τα 30,5 δισ. ευρώ που προέρχονται άμεσα από το Ταμείο, τα 17,8 δισ. ευρώ είναι επιχορηγήσεις και τα 12,7 δισ. ευρώ δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα, με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.
Οι βασικοί τομείς που θα χρηματοδοτηθούν από το ελληνικό σχέδιο «Ελλάδα 2.0» είναι:
1.Ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους, που περιλαμβάνει επενδύσεις ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το σχέδιο περιλαμβάνει συνολικά 455 έργα με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης για τα επόμενα 5 χρόνια (ενώ 105 έργα βρίσκονται ήδη υπό ανάπτυξη). Οι δράσεις ξεδιπλώνονται σε δύο άξονες, καθώς περιλαμβάνουν:
α) Έργα που επιλύουν τις μεγάλες εκκρεμότητες με το παρελθόν, όπως για παράδειγμα στην ψηφιοποίηση των εθνικών αρχείων
β) Έργα που θα χτίσουν γέφυρες με το μέλλον, όπως η πρόταση για τους διαδρόμους 5G σε έκταση 2.000 χιλιομέτρων στους εθνικούς αυτοκινητοδρόμους καθώς και η ανάπτυξη ενός εθνικού προγράμματος μικροδορυφόρων.
Έμφαση δίδεται στην ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της δικαιοσύνης, στις υπηρεσίες που παρέχει ο ΕΦΚΑ και στις αδειοδοτήσεις.
2. Ψηφιακός μετασχηματισμός της εκπαίδευσης. Το σχέδιο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει : τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τη στρατηγική για αριστεία και καινοτομία στα Πανεπιστήμια.
3. Αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Βασικά στοιχεία του σχεδίου θα είναι η ενίσχυση της ικανότητας και της αποτελεσματικότητας του ΟΑΕΔ με πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών αλλά και την ανάπτυξη δράσεων πρόσωπο με πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένης της εξατομικευμένης υποστήριξης των ανθρώπων που αναζητούν εργασία και της επένδυσης σε προγράμματα ιδιωτικής απασχόλησης για άνεργους εργαζόμενους με κίνητρα πρόσληψης.
4. Αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος. Τα έργα που έχουν σχεδιαστεί αποσκοπούν στην επέκταση της τουριστικής περιόδου και την επιτάχυνση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης σε περιοχές, υπηρεσίες και αγαθά που βρίσκονται στον πυρήνα της τουριστικής δραστηριότητας. Μεταξύ άλλων έγινε αναφορά στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού και του αγροτουρισμού, που αποτελεί μέρος του Πράσινου Πυλώνα του προγράμματος. Ο δεύτερος πυλώνας είναι ο “Γαλάζιος”, ο οποίος αναφέρεται στον θαλάσσιο τουρισμό και περιλαμβάνει μεγάλα έργα υποδομής σε εγκαταστάσεις όπως λιμένες και μαρίνες, τη διαμόρφωση προσβάσιμων παραλιών, αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη θάλασσα, όπως τα καταδυτικά πάρκα.
5.Υποθαλάσσιες διασυνδέσεις. Ενσωματώνεται το σχέδιο για την υποθαλάσσια διασύνδεση του δυτικού και νότιου τμήματος των Κυκλάδων με το δίκτυο ηλεκτροδότησης της ηπειρωτικής χώρας και με το ήδη λειτουργικό δίκτυο των βόρειων Κυκλάδων. Το έργο προβλέπει την «ένωση» της Σερίφου, της Μήλου, της Φολεγάνδρου και της Σαντορίνης με το Λαύριο και τη Νάξο, η οποία αυτή τη στιγμή αποτελεί το νοτιότερο άκρο του κυκλαδίτικου δικτύου. Θα υλοποιηθεί μέσω της τοποθέτησης καλωδίων συνολικού μήκους 390 χιλιομέτρων και της κατασκευής τεσσάρων υποσταθμών, έναν σε κάθε νησί που θα ενταχθεί στο κυρίως δίκτυο.
6. Οι αναδασώσεις. Το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης και η Εμβληματική Επένδυση για την Πάρνηθα είναι οι δύο «πράσινοι» πυλώνες του σχεδίου. Τα δύο έργα αποβλέπουν στην αποκατάσταση δασών, την τόνωση δασικών οικοσυστημάτων και την προστασία της βιοποικιλότητας, ενώ πέραν του μεγάλου περιβαλλοντικού οφέλους θα συμβάλουν στην αντιπυρική προστασία.
Η Κομισιόν βρήκε πλήρες το ελληνικό σχέδιο
Το ελληνικό σχέδιο αποτελεί ολοκληρωμένη και επαρκώς ισορροπημένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας, επισημαίνει η Κομισιόν, σε κείμενο ερωταπαντήσεων που συνοδεύει την έγκριση του ελληνικού προγράμματος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι το ελληνικό σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα στους τομείς της ποιότητας και της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών, της προσβασιμότητας και ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας, των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας, των πολιτικών στήριξης των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στους τομείς της εκπαίδευσης, των δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας, της έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και ένα σημαντικό αριθμό μέτρων για την αντιμετώπιση προκλήσεων στους τομείς των δημοσιονομικών διαρθρωτικών πολιτικών, της κοινωνικής πρόνοιας, της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, των αγορών εργασίας και προϊόντων, καθώς και του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, δίνοντας συνέχεια, διευρύνοντας και συμπληρώνοντας τις μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις.
Πώς αξιολόγησε η Επιτροπή το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας;
Ο κανονισμός εξασφαλίζει διαφανή αξιολόγηση βάσει 11 κριτηρίων που αφορούν τους έξι πυλώνες του κανονισμού. Με βάση τα 11 κριτήρια, απαιτείται αξιολόγηση του κατά πόσον:
• τα μέτρα έχουν διαρκή αντίκτυπο
• τα μέτρα αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις ή ή σημαντικό υποσύνολο των προκλήσεων που εντοπίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις
• τα ορόσημα και οι στόχοι που χρησιμεύουν για την παρακολούθηση της προόδου όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις είναι σαφή και ρεαλιστικά
• τα σχέδια καλύπτουν τον στόχο του 37 % για τις δαπάνες για το κλίμα και τον στόχο του 20 % για τις ψηφιακές δαπάνες
• τα σχέδια τηρούν την αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης
• τα σχέδια παρέχουν κατάλληλο μηχανισμό λογιστικών και λοιπών ελέγχων και καθορίζουν το βάσιμο των πληροφοριών για τον υπολογισμό του κόστους.
Η Επιτροπή συνόψισε την αξιολόγησή της στην πρόταση εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου. Το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής παρέχει λεπτομερή τεκμηρίωση σχετικά με την αξιολόγηση.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας στηρίζει αποτελεσματικά την πράσινη μετάβαση;
Η συμβολή του ελληνικού σχεδίου στην πράσινη μετάβαση ανέρχεται στο 38 % των συνολικών πιστώσεών του, ύψους 30,5 δισ. ευρώ. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 37 % που απαιτείται από τον κανονισμό RRF.
Τα μέτρα για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν 1,3 δισ. ευρώ για την ανακαίνιση περισσότερων από 100.000 κατοικιών με σκοπό την αύξηση της ενεργειακής τους απόδοσης και 264 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση περισσότερων από 8 000 σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και την αντικατάσταση 220 αστικών λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με ηλεκτρικά οχήματα.
Περιλαμβάνουν επίσης επενδύσεις για τη στήριξη της περαιτέρω επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας και την κατασκευή διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των Κυκλάδων και της ηπειρωτικής χώρας.
Περαιτέρω επενδύσεις αποσκοπούν στην ενίσχυση της πολιτικής προστασίας της Ελλάδας για την πρόληψη και τη διαχείριση κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης πυρκαγιών, και τη στήριξη εθνικού προγράμματος αναδάσωσης με σκοπό την ενίσχυση της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας.
Οι μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο θα διασφαλίσουν ότι τα μελλοντικά σχέδια αστικής ανάπτυξης θα περιλαμβάνουν ειδικό κεφάλαιο για μέτρα προσαρμογής ώστε να ενισχύεται η συνολική ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή για όλους τους δήμους της Ελλάδας.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας συμβάλλει αποτελεσματικά στην ψηφιακή μετάβαση;
Η συμβολή του ελληνικού σχεδίου στην ψηφιακή μετάβαση ανέρχεται στο 23,3 % των συνολικών πιστώσεών του, ύψους 30,5 δισ. ευρώ. Το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το ελάχιστο όριο του 20 % που απαιτείται από τον κανονισμό RRF.
Τα μέτρα για τη στήριξη της ψηφιακής μετάβασης της Ελλάδας περιλαμβάνουν 231 εκατ. ευρώ για την παροχή κουπονιών για αγορά ταμπλετών/φορητών υπολογιστών σε περίπου 600 000 μαθητές και φοιτητές από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, καθώς και για την εγκατάσταση 40 000 διαδραστικών συστημάτων μάθησης σε σχολεία. Περαιτέρω 1,3 δισ. ευρώ διατίθενται για διάφορα έργα με στόχο την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης έξυπνων πόλεων σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Πρόσθετη χρηματοδότηση προορίζεται ειδικά για ψηφιακές πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην αύξηση της αποδοτικότητας βασικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης, της δικαιοσύνης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της κοινωνικής πρόνοιας, της εκπαίδευσης και των υπηρεσιών απασχόλησης. Περιλαμβάνονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την επιτάχυνση της ανάπτυξης δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας, ιδίως δικτύων 5G και οπτικών ινών, και της χρήσης διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών για την υποστήριξη υπηρεσιών ασφαλούς συνδεσιμότητας.
Μέτρα ψηφιακής αναβάθμισης δεξιοτήτων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο αναμένεται να συμβάλουν στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ του πληθυσμού και στη μείωση των αναντιστοιχιών δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας αποτελεί ισορροπημένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας;
Η Επιτροπή θεωρεί ότι το σχέδιο αποτελεί ολοκληρωμένη και επαρκώς ισορροπημένη απάντηση στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση, η οποία συμβάλλει κατάλληλα και στους έξι πυλώνες που αναφέρονται στο άρθρο 3 του κανονισμού.
Το σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν στη μετάβαση της Ελλάδας προς ένα ενεργειακό μοντέλο χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στην αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και της ενεργειακής ανακαίνισης των κτιρίων, στην εισαγωγή βιώσιμων τρόπων μεταφοράς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό σχετίζονται με την ενίσχυση της συνδεσιμότητας και της ευρυζωνικής κάλυψης, την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και βασικών τομέων της οικονομίας και την ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών και ψηφιακών δεξιοτήτων.
Το σχέδιο προβλέπει μέτρα για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων, για τις ΜΜΕ, τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, την τόνωση των επιδόσεων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, την αύξηση της απασχόλησης και τη σύνδεση δεξιοτήτων και θέσεων εργασίας, και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού συστήματος.
Έχουν σχεδιαστεί στοχευμένες παρεμβάσεις με σκοπό την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής μέσω της αντιμετώπισης των προκλήσεων που σχετίζονται με τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τις ίσες ευκαιρίες, ενώ σειρά επενδύσεων διευκολύνουν την εδαφική συνοχή.
Όσον αφορά στις πολιτικές για την επόμενη γενιά, οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αποσκοπούν στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών και των υποδομών και στην ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων για τους νέους, ενώ άλλα μέτρα εστιάζουν στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα.
Οι μεταρρυθμίσεις ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στο σύνολο ή σε σημαντικό υποσύνολο των σχετικών ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν για την Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου;
Το σχέδιο ανάκαμψης της Ελλάδας περιλαμβάνει εκτενές σύνολο αλληλοενισχυόμενων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του συνόλου, ή σημαντικού υποσυνόλου, των οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων οι οποίες περιγράφονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που απηύθυνε το Συμβούλιο στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το 2019 και το 2020.
Ειδικότερα, το σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα στους τομείς της ποιότητας και της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών, της προσβασιμότητας και ανθεκτικότητας του συστήματος υγείας, των ενεργητικών πολιτικών για την αγορά εργασίας· των πολιτικών στήριξης των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στους τομείς της εκπαίδευσης, των δεξιοτήτων και της απασχολησιμότητας, της έρευνας και ανάπτυξης των ασφαλών και βιώσιμων μεταφορών και εφοδιαστικής, της καθαρής και αποδοτικής παραγωγής και χρήσης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των έργων διασύνδεσης των περιβαλλοντικών υποδομών της ανάπλασης των αστικών περιοχών και του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης και των επιχειρήσεων.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης σημαντικό αριθμό μέτρων για την αντιμετώπιση προκλήσεων στους τομείς των δημοσιονομικών διαρθρωτικών πολιτικών, της κοινωνικής πρόνοιας, της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, των αγορών εργασίας και προϊόντων, καθώς και του εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης, δίνοντας συνέχεια, διευρύνοντας και συμπληρώνοντας τις μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις.
Μεσοπρόθεσμα, δεδομένης της έντονης εστίασής του στις πολιτικές για τις επενδύσεις, την απασχόληση και την αύξηση της παραγωγικότητας, η εφαρμογή του σχεδίου αναμένεται να στηρίξει την οικονομική ανάκαμψη και, ως εκ τούτου, να συμβάλει στην επίτευξη συνετής δημοσιονομικής θέσης και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, σύμφωνα με τη σχετική ειδική ανά χώρα σύσταση.