Νέες εκδόσεις ομολόγων μέχρι το τέλος του έτους βρίσκονται στο πλάνο του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), όσο τα επιτόκια είναι ιστορικά χαμηλά και όσο, βέβαια, πιέζουν οι δανειακές ανάγκες λόγω του ελλείμματος του προϋπολογισμού. Η νέα επιτυχία που κατέγραψε η έκδοση του δεκαετούς ομολόγου, καθώς η χώρα δανείστηκε για μια δεκαετία με επιτόκιο 0,90%, επίπεδο απλησίαστο προ διετίας και σε όλα τα προηγούμενα χρόνια, επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα, απολαμβάνει της πλήρους εμπιστοσύνης των αγορών, σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία.
Αξιοσημείωτο είναι πως τα ρεκόρ χαμηλών επιτοκίων σημειώνονται σε μια περίοδο που το ελληνικό χρέος βρίσκεται πάνω από το 200% του ΑΕΠ, όπου και θα παραμείνει και φέτος, για να αρχίσει να αποκλιμακώνεται, ως ποσοστό του ΑΕΠ, με ταχείς ρυθμούς από το 2022, εφόσον επιβεβαιωθούν οι στόχοι για την υψηλή ανάπτυξη.
Ο ΟΔΔΗΧ, μετά την έκδοση του δεκαετούς ομολόγου, το οποίο συγκέντρωσε προσφορές περίπου 30 δισ. ευρώ, σχεδιάζει και νέες «εξόδους», σε χρόνο που θα εξαρτηθεί από τις εκτιμήσεις για την πορεία των επιτοκίων.
Όσο τα επιτόκια στις διεθνείς αγορές εξακολουθούν και κινούνται σε χαμηλά επίπεδα, δεν υπάρχει βιασύνη για νέες εξόδους και, θεωρητικά, το εκδοτικό πλάνο μπορεί να επεκταθεί έως και τη λήξη του έτους. Σε περίπτωση που αρχίσει η άνοδος των επιτοκίων, κάτι που οι αναλυτές δεν αποκλείουν, τότε το υπόλοιπο δανειακό πρόγραμμα του 2021, θα επισπευστεί.
Από τις αρχές του 2021 ο ΟΔΔΗΧ έχει δανειστεί το συνολικό ποσό των 14,5 δισ. ευρώ και σύμφωνα με πληροφορίες, ο συνολικός άμεσος δανεισμός θα προσεγγίσει φέτος τα 20 δισ. ευρώ.
Οι εκδόσεις κρατικών τίτλων που προηγήθηκαν είναι οι ακόλουθες:
• 3 δισ. ευρώ μέσω του προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων με τις ελληνικές συστημικές.
• 3,5 δισ. ευρώ αντλήθηκαν με το 10ετές ομόλογο το οποίο εκδόθηκε στις 27 Ιανουαρίου με το τελικό κόστος δανεισμού να διαμορφώνεται στο 0,807%.
• 2,5 δισ. ευρώ αντλήθηκαν με το ομόλογο διάρκειας 30 ετών το οποίο εκδόθηκε στις 17 Μαρτίου με κόστος δανεισμού 1,956%.
• 3 δισ. ευρώ αντλήθηκαν με 5ετές ομόλογο που εκδόθηκε στις 5 Μαΐου, με επιτόκιο 0,20%.
• 2,5 δισ. ευρώ αντλήθηκαν με το νέο δεκαετές ομόλογο που εκδόθηκε χθες, 9 Ιουνίου.
Οι επόμενες κινήσεις του ΟΔΔΗΧ περιλαμβάνουν τις εκδόσεις τίτλων, σε διάρκειες οι οποίες υστερούν σε ρευστότητα, και με στόχο να καταστούν πιο εμπορεύσιμοι στη δευτερογενή αγορά. Έτσι αναμένονται εκδόσεις επταετών ομολόγων, αλλά και 15ετούς ομολόγου.
Εκδόσεις-ανάσα για το χρέος
Το θετικό στοιχείο είναι πως η αύξηση του χρέους πάνω από το 200% του ΑΕΠ, δεν ανησυχεί κανένα και ειδικά τις αγορές που δανείζουν την Ελλάδα. Ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ δήλωσε πρόσφατα ότι ο ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, όπως επίσης προκύπτει και από την έκθεση της Κομισιόν και του ΔΝΤ, αλλά και αντικατοπτρίζεται στα επιτόκια με τα οποία δανείζουν οι ξένοι θεσμικοί την Ελλάδα.
Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθεί η χθεσινή παρέμβαση του επικεφαλής οικονομολόγου του ESM, Ρόλφ Στράουχ, ο οποίος είπε ξεκάθαρα, ότι λόγω των χαμηλότερων επιτοκίων, οι χώρες μπορούν να έχουν μεγαλύτερο χρέος, τασσόμενος υπέρ της χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων, κατά την επικείμενη αναθεώρησή τους.
Σε ομιλία του σχετικά με τις προκλήσεις ενόψει της ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο κ. Στράουχ ανέφερε ότι «η παρούσα μακροοικονομική κατάσταση με αυξημένο δημόσιο χρέος, χαμηλά επιτόκια και υψηλότερες επενδυτικές ανάγκες, αλλάζει τις παραμέτρους της βιωσιμότητας του χρέους σε σχέση με τη δεκαετία του 1990 όταν σχεδιάστηκε το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. Μπορεί να αναμένεται αύξηση των επιτοκίων, αλλά όχι στα επίπεδα εκείνης της εποχής. Αυτό σημαίνει τη δυνατότητα για υψηλότερο χρέος, η οποία πρέπει να αποτυπωθεί στους δημοσιονομικούς κανόνες».
Η συζήτηση για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2022 έχει ήδη ξεκινήσει και είναι αναπόφευκτη, αφού η πανδημία αφήνει βαριά κληρονομιά ελλειμμάτων και χρέους σε όλα τα κράτη της ΕΕ. Μια αναθεώρηση των κανόνων για το χρέος θα ευνοήσει σημαντικά την Ελλάδα. Σήμερα, ο κανόνας προβλέπει πως το χρέος υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ, θα πρέπει η διαφορά να μειώνεται με ρυθμό 5% κάθε χρόνο. Λόγω των χαμηλών επιτοκίων, των νέων συνθηκών στις οικονομίες και το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος κανόνας γράφηκε τη δεκαετία του 1990, θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να προσαρμοστεί στα νέα σύγχρονα δεδομένα.
Αλλά υπάρχει και ο… Σόιμπλε
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες φωνές, μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που εκφράζονται μέσω του παραδοσιακά αυστηρού, επί των δημοσιονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο νυν πρόεδρος της γερμανικής Βουλής και πρώην υπουργός Οικονομικών έσπευσε να προειδοποιήσει, μέσω άρθρου του στους Financial Times, ότι δεν πρέπει να χαλαρώσει η πολιτική της ΕΕ.
«Οφείλουμε να επιστρέψουμε στη νομισματική και δημοσιονομική κανονικότητα. Το βάρος του δημόσιου χρέους πρέπει να μειωθεί. Διαφορετικά, υπάρχει κίνδυνος η πανδημία του κορωνοϊού να ακολουθηθεί από μια “πανδημία χρέους”, με σοβαρότατες οικονομικές συνέπειες για την Ευρώπη», επισημαίνει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Μάλιστα, διατύπωσε και την άποψη, ότι τα κράτη που έχουν υψηλό χρέος, βάσει της εμπειρίας δεν μπορούν να πάνε από μόνα τους σε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και συνεπώς πρέπει να τους επιβληθεί: «Η εμπειρία δείχνει πως οι ισοσκελισμένοι ισολογισμοί σε χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους είναι πρακτικά ανέφικτοι χωρίς να υπάρχει εξωτερική πίεση προς αυτές. Εάν αφεθούν στα δικά τους εργαλεία, τα μέλη μιας συνομοσπονδίας κρατών είναι πιθανό να υποκύψουν στον πειρασμό της συνέχισης της ύπαρξης χρέους σε βάρος της υπόλοιπης κοινότητας».
Για την επιβολή, δε, της δημοσιονομικής πειθαρχίας προτείνει μεθόδους ΔΝΤ, από μια αναβαθμισμένη Κομισιόν. Αν ο κ. Σόιμπλε χτυπάει ένα «καμπανάκι», αυτό είναι για την Ελλάδα την Ιταλία και γενικά τις χώρες του Νότου, που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία λόγω τουρισμού και το χρέος της έχει αυξηθεί.
