Οι κοινωνίες συχνά έχουν την τάση τα μεγάλα και ουσιαστικά τους προβλήματα να τα αντιμετωπίζουν επιφανειακά.
Αυτό συμβαίνει επειδή για μια επιτυχημένη λύση απαιτείται (αν και δεν εξασφαλίζει τα επιθυμητά αποτελέσματα) σύνθετη σκέψη και πολύπλευρη προσέγγιση, κάτι το οποίο -συνήθως- ο μέσος άνθρωπος ούτε είναι πρόθυμος να το κάνει, ούτε διαθέτει πάντα και τα προσόντα.
Προτιμά λοιπόν να αντιλαμβάνεται τον κόσμο σε δίπολα, τύπου άσπρο – μαύρο, ξεχνώντας ταυτοχρόνως ότι υπάρχει και το… γκρι. Με τον τρόπο αυτό και νιώθει ότι αντέδρασε σε κάτι που τον απασχολεί, και δεν κουράζεται ιδιαιτέρως.
Αυτό το έχουν αντιληφθεί εδώ και χρόνια οι πολιτικοί ηγέτες παγκοσμίως, γι’ αυτό και προτιμούν να απευθύνονται με έναν τρόπο εύπεπτο προς το ακροατήριό τους, επιλέγοντας να μην ασχοληθούν με εκείνους που δεν μαγεύονται από… θαυματουργές λύσεις αλλά πιέζουν για ουσιαστικές απαντήσεις.
Κάπως έτσι η Ελλάδα αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια και την απειλή εναντίον της δημοκρατίας, που υπάρχει σαφέστατα, έστω κι αν κλείνουμε τα μάτια. Στη χώρα μας υποκριθήκαμε ότι θα λύναμε το πρόβλημα της οργής που υπάρχει σε μερίδα της κοινωνίας, αν βάζαμε απλώς στη φυλακή δέκα ή είκοσι ανθρώπους.
Αυτό έχει την ίδια λογική με το να πιστεύει κάποιος ότι θα καταπολεμήσει πχ την παχυσαρκία αν κλείσει ένα και μόνο ταχυφαγείο.
Όποιος νομίζει κάτι τέτοιο -δείχνει να- ξεχνά ότι α) ο «πεινασμένος» θα αναζητήσει κάπου αλλού το πρόχειρο φαγητό και β) ότι τα ίδια αρνητικά αποτελέσματα για το σωματικό βάρος κάποιου θα έχει το να καταναλώνει ακατάλληλες τροφές στο σπίτι του ή κάπου αλλού.
Κοινώς, η απειλή για την δημοκρατία μας μπορεί να έχει πολλές μορφές, πολλούς αρχηγούς και ακόμα περισσότερους τρόπους έκφρασης. Οι άνθρωποι και οι νοοτροπίες αυτές πάντα υπήρχαν. Απλώς, όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, πολλαπλασιάζονται. Έτσι, τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ήταν φανερό ότι κάτι άλλαξε.
Στην αρχή ήταν ένα κομμάτι των «αγανακτισμένων». Στη συνέχεια, μια μερίδα των ανθρώπων που ψήφισαν «Όχι» στο δημοψήφισμα και προπαγάνδιζαν υπέρ της εξόδου της χώρας από την Ευρώπη. Τώρα, η καινούργια τους στέγη είναι στο κίνημα εναντίον των εμβολιασμών.
Κάπως έτσι, πρόσφατα μάθαμε ότι υπάρχουν «Θεματοφύλακες του Συντάγματος», που θεωρούν απολύτως φυσιολογικό να απαγάγουν έναν άνθρωπο και να τον οδηγούν στο αστυνομικό τμήμα! Κι αν κάποιος την απειλή για την δημοκρατία την έχει συνδυάσει με ανθρώπους συγκεκριμένης σωματοδομής και εμφάνισης, εδώ μιλάμε για μερικούς ηλικιωμένους, κάτι νοικοκυρές και μια χορεύτρια. Δηλαδή το πρόβλημα έχει διεισδύσει κυριολεκτικά στους ανθρώπους της διπλανής πόρτας, οι οποίοι μάλιστα δεν αντιλαμβάνονται καν ότι κάνουν κακό (αλλιώς δε θα πήγαιναν μόνοι τους στο αστυνομικό τμήμα).
Την ίδια χρονική περίοδο είδαμε συμπολίτες μας στην Χαλκίδα να καίνε βιβλία του Ευγένιου Τριβιζά, τα οποία προορίζονταν για σχολεία και σχετίζονταν με τον κορονοϊό. Να το ξαναπούμε. Το 2021 στην Ελλάδα καίμε βιβλία του «μπαμπά» της Φρουτοπίας, ενός ανθρώπου που μεγάλωσε τόσα και τόσα παιδιά με τα παραμύθια του.
Δε θέλω να στεναχωρήσω κανέναν, θεωρώ όμως ότι δεν χρειάζονται και πολλές αποδείξεις ακόμα για να καταλάβει κάποιος ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα το οποίο απλώς θα αλλάζει μορφή για να επιβιώνει. Όπως ο κορονοϊός αναζητά την επιβίωσή του μέσω των μεταλλάξεών του, έτσι και οι συμπολίτες μας που δεν πιστεύουν στη δημοκρατία θα βρίσκουν πάντα αφορμές για να πολεμάνε το πολίτευμα και τους νόμους.
Είτε αυτή η αφορμή θα είναι η οικονομική κρίση, είτε ένα δημοψήφισμα, είτε τα εμβόλια. Και οι άνθρωποι αυτοί θα συνεχίζουν να υπάρχουν και να πολλαπλασιάζονται όταν, αντί να καταπολεμήσουμε τις αιτίες που δημιουργούν την αμφισβήτηση στο πολίτευμά μας, λειτουργούμε με ευκαιριακά και ίσως ιδιοτελή κριτήρια.
Γιατί ο συγγενής μας, ο γείτονάς μας, ο φίλος μας, εμπιστεύεται ανθρώπους που τον καθοδηγούν για προσωπικά τους συμφέροντα; Γιατί για τον κορονοϊό ακούει πιο εύκολα… τραγουδιστές αντί για επιστήμονες; Γιατί θεωρεί φυσιολογικό να υπογράφει μια υπεύθυνη δήλωση και να «γλυτώνει από τα χρέη του»; Είναι λάθος μόνο εκείνος ή μήπως κι εμείς τον αφήνουμε στο έλεος των επιτήδειων; Πότε θα καταλάβουμε ότι την δημοκρατία την υπερασπίζεσαι όταν εξαλείφεις τους λόγους που θα έκαναν έναν άνθρωπο να στραφεί εναντίον της;
Μήπως πρέπει να βρεθούμε κι εμείς στη θέση του γυμνασιάρχη από την Πιερία για να αντιληφθούμε ότι υπάρχει κίνδυνος ή έφτασε η στιγμή να κοιτάξουμε το πρόβλημα κατάματα;
