Το γνωρίζετε ότι η Μεγάλη Βρετανία έχει Υπουργείο Μοναξιάς;
Οι δράσεις, οι πρωτοβουλίες και οι λόγοι που καθιστούν μια τέτοια θεσμική δομή αναγκαία
Η βροχερή Μεγάλη Βρετανία είναι η αρχαιότερη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Κάποτε ως απλώς Αγγλία ήταν η πιο ισχυρή χώρα του κόσμου, μια αυτοκρατορία που άπλωνε τα χέρια της σε όλη την υφήλιο. Υπήρξε πρωτοπόρος σε πολλές κρίσιμες φάσεις της παγκόσμιας ιστορίας. Παραμένει ακόμη. Παρότι δεν ανήκει πλέον στην ευρωπαϊκή οικογένεια, τα συμφέροντα της είναι διαφορετικά από την ΕΕ οφείλουμε, παρατηρώντας την ειδησεογραφία, να της δίνουμε τα εύσημα σε ο, τι καλό κάνει και αξίζει να το υιοθετήσουμε και εμείς οι ίδιοι. Ένα από αυτά είναι και η θεσμοθέτηση του Υπουργείου Μοναξιάς. Ναι, ναι καλά διαβάσατε. Στην χώρα της βασίλισσας Ελισάβετ, από το 2018, υπάρχει Υπουργείο Μοναξιάς.
Η πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση τέθηκε για πρώτη φορά από την βουλευτή των Εργατικών Τζο Κόξ. Η εμβληματική πολιτικός- που μαχόταν με ορμή για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ και το πλήρωσε με την ζωή της αφού την δολοφόνησε υπέρμαχος του Brexit με ρατσιστική ψυχοσύνθεση-από το 2016 ακόμη πάλευε για την σύσταση ενός τέτοιου θεσμικού φορέα. Ο αγώνας της δεν πήγε χαμένος, δυο χρόνια μετά τον θάνατο της η κυβέρνηση των Συντηρητικών της Τερέζα Μέη δημιουργεί Υπουργείο Μοναξιάς.
Γιατί συστήθηκε το Υπουργείο Μοναξιάς
Η σύσταση αυτή δεν έγινε απλώς για λόγους βιτρίνας. Το πρόβλημα είναι διαπιστωμένο και σοβαρό. Στη Βρετανία, οι περισσότεροι πολίτες άνω των 75 ετών ζουν παντελώς μόνοι τους και περίπου 200.000 από αυτούς δεν έχουν συνομιλήσει με κάποιο φίλο ή συγγενή τους για τουλάχιστον έναν μήνα, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Οι περισσότεροι γιατροί στη Βρετανία δέχονται έναν έως πέντε ασθενείς την ημέρα, οι οποίοι τους επισκέπτονται κυρίως γιατί αισθάνονται μοναξιά. Επιπλέον υπολογίζεται ότι η μοναξιά προκαλεί αλυσιδώτες ψυχολογικές αντιδράσεις οι οποίες οδηγούν στην άνοια υγιών, κατά τα λοιπά, ανθρώπων. Οι μέχρι τώρα μελέτες λένε ότι ένα ποσοστό περί του 10% όσων πάσχουν από άνοια κατέληξαν εκεί γιατί τους έτρωγε η μοναξιά. Το θέμα δηλαδή είναι και οικονομικό. Ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός πολιτών επιβαρύνουν το σύστημα υγείας ενώ με την προληπτική αντιμετώπιση της μοναξιάς θα μπορούσαν να έχουν μια ήρεμη και γαλήνια τρίτη ηλικία χωρίς νοσηλείες και εκπτώσεις στην ψυχοσωματική τους υγεία.
Οι πολιτικές δράσεις του Υπουργείου Μοναξιάς
Τι κάνει όμως ένα Υπουργείο Μοναξιάς; Πώς αντιμετωπίζει αυτό το σοβαρό κοινωνικό διαπλανητικό φαινόμενο που ήρθε εμφατικά στην επιφάνεια και μετά το ξέσπασμα της πανδημίας; Στην Βρετανία έχουν θεσπισθεί περιφερειακές υπηρεσίες και διαθέτουν στο δυναμικό τους ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα κατά τόπους προβλήματα. Σε εθνικό επίπεδο υπάρχει site το let’s talk about loneliness το οποίο παρέχει πληροφορίες για το τι μπορεί να κάνει, που μπορεί να απευθυνθεί κάποιος που νιώθει να πνίγεται από μοναξιά .
Διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχουν εντάξει στις λειτουργίες του πρόγραμμα ανταποδοτικής κοινωνικής εργασίας για τους κατόχους υποτροφιών. Όσοι δηλαδή σπουδάζουν δωρεάν ως ανταπόδοση καλούνται να δουλέψουν σε δομές που ασχολούνται με την πρόληψη της μοναξιάς. Σπουδαστές δηλαδή ψυχολογίας, συμβουλευτικής, κοινωνιολογίας αναλαμβάνουν υποθέσεις ανθρώπων που πάσχουν από μοναξιά και επιχειρούν να τους βοηθήσουν. Πώς; Με κοινωνικοποίηση, συντροφιά, με βόλτες, παρακολούθηση ταινιών, λογοτεχνική ανάγνωση, συζήτηση ή εξεύρεση προγραμμάτων χόμπι για τον κάθε ενδιαφερόμενο.
Υψίστης σημασίας επίσης είναι και τα εκπαιδευτικά προγράμματα ειδικά προς τους ηλικιωμένους μοναχικούς ανθρώπους. Computer scientists, απόφοιτοι σχολών ψηφιακών σπουδών και τεχνών, influencers των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διδάσκουν τις νέες τεχνολογίες στους ψηφιακά αναλφάβητους και τους ανοίγουν την πόρτα σ’ έναν νέο κόσμο. Ειδικά αυτές οι δράσεις αποδείχθηκαν σωτήριες κατά την περίοδο των πρώτων κυμάτων της πανδημίας γιατί όσοι ηλικιωμένοι είχαν ήδη εγκλιματιστεί με τα κουμπιούτερ και την έξυπνα κινητά είχαν μάθει να επικοινωνούν με βίντεοκλήσεις ή να βλέπουν σειρές σε πλαταφόρμες ή να κάνουν τα ψώνια τους χωρίς να θέτουν την υγεία τους σε κίνδυνο.
Δυστυχώς δεν είναι όλα ρόδινα. Μπορεί το Ηνωμένο Βασίλειο να χάραξε ως πρωτοπόρο αυτόν τον δρόμο για το Υπουργείο Μοναξιάς ωστόσο παρατηρούνται φαινόμενα υποχρηματοδότησης. Προς το παρόν οι βασικοί πυλώνες των δράσεων του στηρίζονται σε εθελοντισμό και ανταποδοτικά προγράμματα σαν και αυτά των πανεπιστημίων. Σίγουρα χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη παρέμβαση από το κράτος. Προς το παρόν απ’ ο, τι έχουμε μάθει τελούνται πρωτοβουλίες για την προσέλκυση κεφαλαίων ύψους δύο εκατομμυρίων λιρών προκειμένου να ενισχυθεί ο υπουργικός προϋπολογισμός. Το καλό είναι όμως ότι ο κόσμος κινητοποιείται. Συμβάλλει. Και τελικά το εν λόγω Υπουργείο γίνεται, συμβολικά, η ομπρέλα που αντιμετωπίζει την μπόρα της μοναξιάς και την ίδια στιγμή φέρνει κοντά τους ανθρώπους. Όλο αυτό είναι ανεκτίμητο. Εμείς νομίζουμε ότι ήρθε η ώρα και η Ελλάδα να αντιμετωπίσει πιο εμφατικά αυτό το σοβαρό φαινόμενο εντός των δικών της τειχών. Το χρειαζόμαστε.