11η Σεπτεμβρίου 2001: Είκοσι χρόνια μετά το συλλογικό τραύμα είναι ακόμη ανοιχτό
Οι νέες πτυχές του πιο οδυνηρού τρομοκρατικού χτυπήματος στην ιστορία της ανθρωπότητας
Η συγκυρία δεν είναι καλή. Τον περασμένο Αύγουστο οι Ταλιμπάν επανακάμψαν δριμύτεροι στην ηγεσία του Αφγανιστάν και η ανθρωπότητα με κομμένη την ανάσα της έβαλε και πάλι στο μικροσκόπιο της το πολύπαθο ασιατικό κράτος. Οι ανησυχίες για νέες προσφυγικές ροές, οι φόβοι ότι θα δούμε αγριότητες απέναντι σε γυναίκες, μέλη της Λοάτκι κοινότητας, αντιφρονούντες εν γενεί είναι μια η όψη του νομίσματος. Η άλλη είναι ο φόβος της τρομοκρατίας.
Οι ακραίοι ισλαμιστές, το καθεστώς των οποίων είχε χαρακτηριστεί ακόμη και από την πολιτική ηγεσία του Ιράν ως μεσαιωνικό, κατά το παρελθόν ήταν υποστηρικτές της Αλ Κάιντα και του ηγέτη της Οσάμπα Μπιν Λάντεν. Ποιος μπορεί να ξεχάσει ότι αυτός είχε το copyright της τρομοκρατικής επίθεσης στους δίδυμους Πύργους την 11η Σεπτεμβρίου 2001; Ποιος δεν θυμάται τα 19 φανατικά μέλη της Αλ Καίντα τα οποία διακατεχόμενα από θρησκευτική υστερία έστειλαν στον άλλο κόσμο 2.753 ανθρώπους πιστεύοντας ότι τελούν θεάρεστο θρησκευτικό έργο; Φέτος άλλωστε κλείνουν είκοσι χρόνια από την ημέρα που άλλαξε για πάντα ο κόσμος
Και η επικαιρότητα γύρω από την πιο οδυνηρή τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία της ανθρωπότητας παραμένει ακμαία. Τα αμερικανικά στρατεύματα αποχωρούν τώρα από το Αφγανιστάν στο πεδίο του οποίου μπήκαν σ’ έναν δαπανηρό 20ετή πόλεμο για να εξολοθρεύσουν την Αλ Κάιντα και να βγάλουν από την μέση τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Οσάμα δεν υπάρχει πια. Τι γίνεται όμως με την κληρονομία που άφησε πίσω του; Ο Αμερικανικός λαός υποστήριζε τα τελευταία χρόνια αναφανδόν την επιστροφή των στρατιωτών του στην πατρώα γη. Γιατί όμως τώρα μια, όχι αμελητέα, μερίδα πολιτών της αστερόεσσας υποστηρίζει ότι ο στρατός τους δεν θα έπρεπε να αφήσει το Αφγανιστάν στα χέρια των Ταλιμπάν; Οι Αμερικανοί ανησυχούν. Ο κόσμος όλος ανησυχεί.
Η επικαιρότητα και τα νέα δεδομένα
Η εικόνα του τελευταίου Αμερικανού στρατιώτη που επιβιβάζεται στο αεροπλάνο και εγκαταλείπει την γη του Αφγανιστάν έγινε viral και όχι άδικα. Στο μυαλό των ανήσυχων, ενεργών πολιτών στον πολιτισμένο δυτικό κόσμο πλανάται ένα ερώτημα: “Και τώρα τι;” Η πλειοψηφία αυτών είτε το ομολογεί είτε όχι φοβάται νέα τρομοκρατικά χτυπήματα- από αγέλη ή μοναχικούς ακραίους ισλαμιστικούς λύκους-και ξορκίζει την φοβία του να είναι τόσο αιματένια όσο εκείνα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Αναμφίβολα η πληγή αυτού του χτυπήματος είναι ανοιχτή και θα πάρει πολλά ακόμη χρόνια για να κλείσει.
Την παραπάνω πεποίθηση επιβεβαιώνουν και οι πρόσφατες ανακαλύψεις που μας έρχονται από βιοχημικά εργαστήρια τα οποία αναλύουν δεδομένα μέσα από δοκιμαστικούς σωλήνες και βιοχημικές δράσεις και αντιδράσεις. Αναφερόμαστε φυσικά στις πρόσφατες ανακοινώσεις, από Νέα Υόρκη μεριά, ότι ειδικοί επιστήμονες κατάφεραν να αναγνωρίσουν, να ταυτοποιήσουν δυο ακόμη νεκρούς μέσα στους σκονισμένους τάφους των εκπεσόντων δίδυμων πύργων. Ναι, είκοσι χρόνια μετά εξακολουθούν να ταυτοποιούνται θύματα, ο αριθμός στην πρόσκληση νεκρών ανεβαίνει κατά δυο. Και η λίστα των αγνοουμένων εξακολουθεί να είναι μεγάλη. 1.106 μένει ακόμη να αναγνωριστούν επίσημα. Δηλαδή το 40% των ανθρώπων που σκοτώθηκαν στο Μεγάλο Μήλο μέσα στους πύργους του παγκόσμιου εμπορίου. Οι οικογένειες των αγνοούμενων μολονότι ζουν με το πένθος εδώ και δυο δεκαετίες εξακολουθούν να περιμένουν την επίσημη επιβεβαίωση της απώλειας τους.
“Πριν από 20 χρόνια, υποσχεθήκαμε στις οικογένειες των θυμάτων του Κέντρου Παγκόσμιου Εμπορίου πως θα κάναμε ό,τι χρειαζόταν, για όσο καιρό κι αν χρειαζόταν, για να αναγνωρίσουμε τους αγαπημένους τους. Με αυτές τις δύο νέες αναγνωρίσεις, συνεχίζουμε να εκπληρώνουμε αυτή την ιερή υποχρέωσή μας», δήλωσε η Δόκτωρ. Μπάρμπαρα Σάμσον, επικεφαλής της ιατροδικαστικής υπηρεσίας της αμερικανικής Μητρόπολης.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των τοπικών αρχών το πρώτο θύμα ήταν μια γυναίκα, η Ντόροθι Μόργκαν, κάτοικος Λονγκ Άιλαντ, τα “απομεινάρια” της οποίας βρέθηκαν το 2001 και υποβλήθηκαν σε εξετάσεις γενετικού υλικού. Το δεύτερο θύμα ήταν ένας άνδρας γενετικό υλικό του οποίου είχε διερευνηθεί το 2001,το 2002 και το 2006. Η ταυτότητά του εκλιπόντος δεν δημοσιοποιήθηκε, διότι αυτή είναι η επιθυμία της οικογένειάς του και οι αρχές την σεβάστηκαν απολύτως.
Οι παράπλευρες απώλειες οι οποίες δεν έχουν φωτιστεί επαρκώς
Όσες φορές η ανθρωπότητα επαναφέρει το ζήτημα της τρομοκρατικής επίθεσης 11ης Σεπτεμβρίου το κάνει υπό το πρίσμα της ιστορικής αποτίμησης. Ένα μέρος του εαυτού μας ίσως να μην θέλει ακόμα να διερευνήσει βαθύτερα τα αίτια, τις αφορμές, τα γεγονότα απογυμνωμένα από το ψυχικό πάθος που τα φορτίζει. Μάλλον η ανθρωπότητα δεν έχει ακόμη την ωριμότητα να ξεψαχνίσει τον πόνο και την δυστυχίας αυτού το ιστορικού ορόσημου. Και οι αρχαίοι Έλληνες άλλωστε, τσινούσαν όταν επί σκηνής στην διδαχή των θεατρικών παραστάσεων έβλεπαν “οικεία κακά”. Η αλήθεια είναι ότι εξακολουθεί να πονάει καρδιά μας, νιώθουμε ένα τσίμπημα όταν ξαναβλέπουμε τις εικόνες φρίκης. Αυτή η απολύτως φυσιολογική αντίδραση έρχεται να μας επιβεβαιώσει και πάλι ότι ζούμε ακόμη το τραύμα της 11ης Σεπτεμβρίου.
Μην βιαστούν ορισμένοι να βγάλουν συμπεράσματα ότι η ψυχολογική επιβάρυνση γενικά αλλά και ειδικά επί του προκειμένου είναι ζήτημα ήσσονος σημασίας. Θα διαψευστούν πανηγυρικά και επιστημονικά. Καθηγητές πανεπιστημίου Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιρβιν της Καλιφόρνια μελέτησαν τον αντίκτυπο στην κοινωνία των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου και κατέληξαν σε μερικά εξόχως ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Συμπέρασμα 1ο: Ποσοστό άνω του 60% Αμερικανών πολιτών είδαν ή ξαναβλέπουν ρεπορτάζ ντοκιμαντέρ γύρω από τα όσα συνέβησαν είκοσι χρόνια πριν στους δίδυμους πύργους. Ο κόσμος ανησυχεί και νομίζει ότι εκτονώνει την ανησυχία του με ενημερωτικούς μαραθώνιους. Ωστόσο αυτή η έξη συμβάλλει στην ανατροφοδότηση του κύκλου του φόβου.
Συμπέρασμα 2ο: Ένα 16% απ’ όσους μετείχαν στις αποστολές διάσωσης στα ερείπια των δίδυμων πύργων υποφέρουν μέχρι και σήμερα από κάποια ψυχολογική νεύρωση. Οι συνηθέστερες διαγνώσεις είναι το μετατραυματικό stress αλλά και η συμπεριφορική διαταραχή. Συμπτώματα αυτών των δυο διαγνώσεων είναι οι εφιάλτες, οι διαταραχές στον ύπνο, οι φοβίες του να περάσουν από κάποια συγκεκριμένα μέρη τα οποία πυροδοτούν τις ψυχικές τους αγωνίες, τα flashbacks μέσα από τα οποία ξαναζούν τον αντίκτυπο του τρόμου που βίωσαν μετά τα οδυνηρά συμβάντα.
Συμπέρασμα 3ο: Ο φόβος που σκέπασε την Αμερική, αλλά και όλο τον δυτικό κόσμο εν γένει, και ο ψυχολογικός αντίκτυπος στις κοινωνίες είναι ένα συλλογικό κοινωνικό τραύμα το οποίο αποτέλεσε την αφορμή να αναζωπυρωθούν εθνικισμοί, ακραία ιδεολογικά μανιφέστα απ’ όλο το πολιτικό φάσμα, θρησκευτικός φονταμενταλισμός.
Συμπέρασμα 4ο: Τα συμπτώματα του μετατραυματικού stress και των ψυχολογικών διαταραχών δεν αφορούν μόνον τους ενήλικες που έζησαν το 2001 το βίωμα της τρομοκρατικής επίθεσης. Οι μελέτες δείχνουν ότι και πολλά από τα παιδιά που παρακολούθησαν, μέσα από την ειδησεογραφία, τα τότε γεγονότα παρουσιάζουν ψυχολογικές νευρώσεις οι οποίες επηρεάζουν την συμπεριφορά τους στην ενήλικη πλέον ζωή τους.
Τα άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας
Πριν από μερικούς μήνες σε νοσοκομείο του Σικάγο ο Τζέι υποβλήθηκε επιτυχώς σε μεταμόσχευση πνευμόνων. Ήταν από τους τυχερούς γιατί και βρήκε μόσχευμα και αυτό ήταν συμβατό χωρίς να το απορρίψει ο οργανισμός του. Ο Τζέι είναι βετεράνος νεουρκέζος πυροσβέστης. Ήταν ένας από τους πρώτους που έσπευσαν στους δίδυμους πύργους, κατά την 11η Σεπτεμβρίου, για να τελέσουν το καθήκον τους. Το ότι εκτέθηκε στην σκόνη των οικοδομικών υλικών και σε ο,τιδήποτε άλλο εκλύθηκε στην ατμόσφαιρα μετά την πτώση των αεροσκαφών του προκάλεσε εκφυλιστική ασθένεια στα πνευμόνια και για πολλά χρόνια ζούσε καθηλωμένος με σωληνάκια και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής του. Ευτυχώς η ζωή σ’ αυτόν χαμογέλασε. Δε συνέβη όμως το ίδιος σε πολλά άλλα άτομα από τις αρχές που προέταξαν τα στήθη τους εκείνες τις πρώτες ώρες, ημέρες για την προάσπιση της εθνικής ασφάλειας της αμερικανικής επικράτειας.
Σχετική έρευνα που δόθηκε στην δημοσιότητα μας αποκαλύπτει ότι περισσότεροι από 91.000 ανθρώπους(είτε ανήκαν στα σώματα ασφαλείας, είτε ήταν εθελοντές πολίτες) εκτέθηκαν σε σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους κατά τις εργασίες ανάκαμψης, καθαρισμού, περισυλλογής νεκρών και διατήρησης του κλίματος ασφαλείας στην κεντρική Νέα Υόρκη.
Τον Μάρτιο του 2021 σε πρόγραμμα με την επωνυμία World Trade Center Health program 81.000 περίπου άνθρωποι, οι οποίοι μετείχαν στις δράσεις ανάκαμψης και ασφάλειας όπως τους περιγράψαμε παραπάνω, δέχθηκαν να υποβληθούν σε εξετάσεις για τον έλεγχο της υγείας τους. Το 45% όπως αποδείχθηκε πάσχει από αεροπεπτικές ασθένειες, ένα 16 % αντιμετωπίζει το φάσμα κάποια ψυχικής ασθένειας ενώ άνω 3.000 ανθρώπων από τους μετέχοντες είναι πλέον νεκροί καθότι κατέληξαν από τα συμπτώματα των ασθενειών τους.
Οι θεωρίες συνωμοσίας και τα fake news
Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, αποτέλεσαν την αφορμή για την απαρχή θεωριών συνωμοσίας. Οι θεωρίες αυτές προοδευτικά μέσα στα χρόνια θεριεύουν, γίνονται ευφάνταστα σενάρια που τα ζηλεύουν ακόμη και οι πιο ιδιοφυείς σεναριογράφοι του Χόλιγουντ. Η πλειοψηφία των συνωμοσιολογικών θεωρήσεων διακινούνται στα social media με την μορφή των fake news. Τα μάτια μας έχουν διαβάσει αναλύσεις αριθμολογίας για την ημερομηνία της επίθεσης, αντισημιτικά σενάρια ακραίων ομάδων που πιστεύουν στην άρια φυλή και αρνούνται την ύπαρξη του ολοκαυτώματος, τάχα μου σοκαριστικές αποκαλύψεις ότι η τρομοκρατική επίθεση ήταν η πρώτη ένδειξη για επικείμενη επέμβαση εξωγήινων στον πλανήτη μας και άλλα πολλά.
Προσωπικά αυτό που με σόκαρε περισσότερο ήταν μια εκτίμηση ενός αγράμματου λαϊκιστή Αμερικανού πολίτη από τις μεσοδυτικές πολιτείες(την λεγόμενη βαθιά Αμερική) με περίεργες θρησκευτικές πεποιθήσεις που έγραψε σ’ ένα φόρουμ ότι κάλα έκαναν και χτύπησαν την Νέα Υόρκη. Την θεωρούσε, την θεωρεί λίγο ή πολύ μια πολυπολιτισμική γη ακολασίας το life style της οποίας απομακρύνει τον κόσμο από τις συντηρητικές αρχές της Αμερικανικής κοινωνίας. Υπάρχουν κι’ αυτοί.
Όλα τα παραπάνω, από διαφορετικές αφετηρίες μας οδηγούν στην ίδια έκβαση, στο ίδιο συμπέρασμα. Είκοσι χρόνια μετά η πληγή που άφησε η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου είναι ακόμη φρέσκια. Θ’ αργήσει να επουλωθεί. Ο κόσμος εξακολουθεί να φοβάται. Ζούμε σε χαλεπούς καιρούς άλλωστε.