του Σωτήρη Γιαννάτου
Προειδοποιητικό μήνυμα κινδύνου προς την Ευρώπη εξέδωσε χθες το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), προτείνοντας από τους ηγέτες της ευρωζώνης και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς να προχωρήσουν άμεσα στην προετοιμασία σχεδίων έκτακτης ανάγκης για τον κίνδυνο οικονομικής κάμψης, νέας μείωσης του ρυθμού ανάπτυξης και αύξησης των κινδύνων (ύφεσης) για τις προοπτικές της ευρύτερης περιοχής.
Όπως αναφέρουν ξένα τηλεοπτικά και ειδησεογραφικά δίκτυα, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι «με δεδομένο τους καθοδικούς κινδύνους, σχέδια έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να είναι έτοιμα προς εφαρμογή σε περίπτωση που πραγματοποιηθούν αυτοί οι κίνδυνοι. Κυρίως επειδή το πεδίο για αποτελεσματική δράση μέσω νομισματικής πολιτικής έχει μειωθεί».
Πιο συγκεκριμένα, στην έκθεσή του Regional Economic Outlook Report το ΔΝΤ προβλέπει μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση στην οικονομική ανάπτυξη της ευρωζώνης, καθώς υπό τις παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις, η κρίση του μεταποιητικού τομέα θα μπορούσε να περάσει και στον τομέα των υπηρεσιών, λόγω της παρατεταμένης έντασης στο παγκόσμιο εμπόριο. Αντίκτυπος αναμένεται να υπάρξει και στον ρυθμό ανάπτυξης όσο και στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, για την πορεία της οικονομίας την επόμενη 2ετία!
Στις εκτιμήσεις του Απριλίου το Ταμείο εκτιμούσε ότι ο ρυθμός θα είναι 1,3%, ενώ στην νέα έκθεσή του προβλέπει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης στις 19 χώρες του ευρώ θα πέσει τελικά φέτος στο 1,2%. Μπορεί να φαίνεται ιδιαίτερα μικρή η διαφορά αλλά ουσιαστικά πρόκειται για σημαντική επιβράδυνση σε σύγκριση με την περσινή ανάπτυξη 1,9% και σε σχέση με τις εκτιμήσεις για τις επόμενες, κρίσιμες και καθοριστικές, χρονιές.
Είναι χαρακτηριστικό πως η ευρωπαϊκή «ατμομηχανή» της οικονομίας (Γερμανία και Γαλλία) θα έχουν και οι δυο χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης φέτος, με την Γερμανία να δέχεται το μεγαλύτερο «πλήγμα» αφού αναμένεται να αναπτυχθεί με μόλις 0,5% φέτος (χαμηλότερα από το 0,8% που εκτιμούσε πριν από 6 μήνες το ΔΝΤ).
Αντιθέτως, η πρόβλεψη για τη Γαλλία είναι θετική αφού θα κυμανθεί φέτος στο 1,2% (από 1,3% που ήταν η αρχική πρόβλεψη της φετινής χρονιάς στην προηγούμενη έκθεση τον περασμένο Απρίλιο), ενώ στην ευρωζώνη για τα επόμενα δυο χρόνια (το 2020 και το 2021) η θα διαμορφωθεί στο 1,4%, χαμηλότερα από την προηγούμενη πρόβλεψη ύψους 1,5% και τις δύο χρονιές!
Οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ θεωρούν πως η επιβράδυνση οφείλεται στην υποτονική ανάπτυξη της Γερμανίας, της μεγαλύτερης οικονομίας στην ευρωζώνη, η χαμηλότερη του προβλεπόμενου ανάπτυξη της Γαλλικής οικονομίας και στην στασιμότητα της οικονομίας της Ιταλία, που είναι η 3η μεγαλύτερη στην ΕΕ σε συνδυασμό με το τεράστιο δημόσιο χρέος της.
Το ΔΝΤ στην έκθεση του αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η Γερμανία και η Ολλανδία είναι δύο από τις χώρες της ΕΕ, που θα πρέπει να αναθεωρήσουν τη σκληρή δημοσιονομική πολιτική τους, προκειμένου να ενισχύσουν την ανάπτυξη και να αποφευχθεί ο κίνδυνος περαιτέρω επιδείνωσης των πτωτικών ή εξαιρετικά χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας τους.
Πρόταση για σχέδια εκτάκτου ανάγκης
Για τους λόγους αυτούς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί την Ευρώπη και προτείνει επιτακτικά να ξεκινήσει άμεσα η προετοιμασία για την δημιουργία σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την οικονομική κάμψη, καθώς οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της περιοχής αυξάνονται και η νομισματική πολιτική από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξαντλεί τα περιθώρια αντιμετώπισης της κατάστασης και τις δυνατότητες διέγερσης της οικονομίας.
«Με δεδομένους τους αυξημένους κινδύνους για υποχώρηση, πρέπει να υπάρχουν έτοιμα προς εφαρμογή πλάνα έκτακτης ανάγκης», επισημαίνεται στην έκθεση του ΔΝΤ για την Ευρώπη.
Μάλιστα προκειμένου να αντισταθμιστεί η επιβράδυνση, το Ταμείο κάνει (εκ νέου) έκκληση για μια «συγχρονισμένη δημοσιονομική απάντηση» από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης, παρά τις αντιρρήσεις της Γερμανίας: «Μία συγχρονισμένη δημοσιονομική απάντηση μπορεί να είναι απαραίτητη».
Στους πιθανούς κινδύνους για την Ευρώπη σε αυτή την χρονική περίοδο αναφέρονται ο εμπορικός προστατευτισμός, το Brexit και οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και όχι αποκλειστικά εντός της Ε.Ε.
Ειδικά, για την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας, η άποψη των οικονομολόγων και των αναλυτών του ΔΝΤ είναι πως αν η Βρετανία αποχωρήσει τελικά από την Ε.Ε. τον Ιανουάριο χωρίς συμφωνία για το Brexit. Σε αυτή την περίπτωση προβλέπει πως η οικονομική παραγωγή της χώρας θα υποχωρήσει κατά 3,5% μέσα σε δύο χρόνια, οπότε και η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πέσει κατά 0,5%. Γενικά, εκτιμούν ότι το άμεσο μέλλον ενδέχεται να επιφυλάσσει περισσότερα προβλήματα στις ευρωπαϊκές οικονομίες από τις αρχικές του προβλέψεις ενώ αντιθέτως δεν υπάρχουν ακόμα ενδείξεις που να καταδεικνύουν σημαντική και ραγδαία βελτίωση των περισσοτέρων οικονομιών της Ευρώπης.
Κοντά στον στόχο της η Ελλάδα
Σημαντικά χαμηλότερες των αναμενόμενων είναι και οι τελικές εκτιμήσεις για το φετινό ΑΕΠ καθώς σε όλη την ευρωπαϊκή ζώνη θα πέσει φέτος στο 1,4% από το 2,3%, όπου είχε φθάσει το 2018 και υπήρχαν ελπίδες για περαιτέρω θετική πορεία μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια. Όμως, οι εκτιμήσεις στην συγκεκριμένη έκθεση του ΔΝΤ είναι πως θα σημειωθούν αυξητικές τάσεις, με αποτέλεσμα το ΑΕΠ να φθάσει την επόμενη χρονιά στο 1,8%. Αρκετά χαμηλότερα από τα επίπεδα του προηγούμενης χρονιάς και πολύ πιο κάτω από τις τότε εκτιμήσεις των αναλυτών.
Σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές, πρόκειται για τα χαμηλότερα επίπεδα ανάπτυξης του ΑΕΠ από το 2003 στην Ευρώπη!
Όσον αφορά στον πληθωρισμό, οι εκτιμήσεις της έκθεσης είναι δυσοίωνες. Για φέτος καταγράφεται πτώση του πληθωρισμού στην ευρωζώνη, καθώς αναμένεται να κινηθεί κοντά στο 1,2%, αλλά με αυξητικές τάσεις για την επόμενη χρονιά. Έτσι, το 2020 εκτιμάτε πως θα είναι 1,4% και το 2021 θα ανέβει ακόμα περισσότερο, αγγίζοντας το 1,5%.
Για την Ελλάδα προβλέπεται πως παρά τα προβλήματα στην εφαρμογή των μέτρων για την αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, την προσπάθεια για την σταθεροποίηση της αγοράς σε καθοριστικούς τομείς και την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας, ο πληθωρισμός θα κινηθεί εντός του προβλεπόμενου πλαισίου και μάλιστα σε χαμηλότερα επίπεδα από τους στόχους, που είχαν τεθεί με 0,6% για φέτος, πέφτοντας στο 0,3% το 2020!
Αντιθέτως ο ρυθμός ανάπτυξης της Ελλάδας θα κυμανθεί γύρω στο 2% τόσο φέτος όσο και το 2020 (με ενδεχόμενο να ανέλθει στο 2,2%, από το 2,4% της περασμένης εκτίμησης του ΔΝΤ).
Συγκρατημένα εγκώμια για την νέα κυβέρνηση
Τέλος, εξαιρετικά θετικά σχόλια για την Ελλάδα και την ελληνική κυβέρνηση έκανε ο νυν Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και στέλεχος της επιτροπής αξιολόγησης κρατικού χρέους (πρώην επικεφαλής της Τρόικας στην Ελλάδα), Πολ Τόμσεν, τονίζοντας σε συνέντευξή του σε αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο πως «η Ελλάδα βρίσκεται αυτή την στιγμή σε σχετικά ευνοϊκό σημείο» και προσέθεσε ότι «η επιλογή της νέας κυβέρνησης της Ελλάδας να επιδιώξει την ανάπτυξη είναι σωστή αλλά για να πετύχει την ανάκαμψη πρέπει να επιμείνει στις μεταρρυθμίσεις και κυρίως στον δημόσιο τομέα», ενώ σε ερώτηση σχετική με τις προτεραιότητες της Ελλάδας τόνισε πως είναι βασική προτεραιότητα θα πρέπει να αποτελέσει η σταθερότητα του τραπεζικού τομέα, όπως επίσης και η δημοσιονομική πειθαρχία με την τήρηση των στόχων της κυβέρνησης και της συμφωνίας με τους θεσμούς.
