Τον τελευταίο καιρό η Πλατείας Ομονοίας έχει πρωταγωνιστήσει στις συζητήσεις των Αθηναίων (κατά κύριο λόγο) αλλά και σε όλους τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας. Άλλωστε, η γνωστή πλατεία έχει εδώ και δεκάδες χρόνια αποτελέσει σημείο αναφοράς και συναντήσεων, κινηματογραφικό σκηνικό και έχει προκαλέσει συζητήσεις αλλά και πίκρα για τα “περασμένα μεγαλεία” της.
Η τελευταία προσπάθεια ανάπλασης, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των επόμενων ημερών και να παραδοθεί στους κατοίκους της Αθήνας, έχουν προκαλέσει πολλές συζητήσεις. Στην πλειοψηφία τους, αυτές οι συζητήσεις αφορούν ευχάριστα σχόλια, καθώς η πλατεία θα επιστρέψει στην παλιά της εικόνα, αυτή με το συντριβάνι και το πράσινο να την περιβάλλει.
Ειδικά αυτή η επιστροφή του πράσινου έχει δημιουργήσει τις περισσότερες προσδοκίες, καθώς η γκρίζα εικόνα που είχε μέχρι τώρα σε συνδυασμό με την παρακμή των κτιρίων που την περιβάλλουν είχε δημιουργήσει ένα καταθλιπτικό σκηνικό.
Πως “γεννήθηκε” η Πλατεία Ομονοίας;
Σύμφωνα με το αρχικό πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας των Κλεάθη και Ζάουμπερτ (1834), ο χώρος προοριζόταν για την ανέγερση των Ανακτόρων. Στη συνέχεια αποφασίστηκε η ανέγερση του Ναού του Σωτήρος, προκειμένου το έθνος να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του προς το Θείο για την απελευθέρωση. Ο έρανος, όμως, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και το ποσό που συγκεντρώθηκε διατέθηκε για την ανέγερση του ναού της Μητροπόλεως.
Η Πλατεία της Ομόνοιας είναι η πιο παλιά πλατεία της χώρας και απο την οποία ξεκινούν ακτινωτά οι Σταδίου, Αθηνάς, Πανεπιστημίου, 3ης Σεπτεμβρίου, Πειραιώς και Αγίου Κωνσταντίνου, καθώς και οι οδοί Κοτοπούλη και Δώρου, που έχουν πεζοδρομηθεί.
Ο χώρος διαμορφώθηκε σε πλατεία το 1846 και αρχικά πήρε το όνομα Πλατεία Ανακτόρων και στη συνέχεια Πλατεία Όθωνος, προς τιμή του βασιλιά. Αποτελούσε το βορειότερο άκρο της πόλης και το τέρμα του εξοχικού περιπάτου των Αθηναίων της εποχής. Το 1862 μετονομάσθηκε σε Πλατεία Ομονοίας, όταν στο χώρο αυτό συγκεντρώθηκαν και έδωσαν όρκο «ομονοίας» οι αρχηγοί των αντιπάλων πολιτικών μερίδων, οι οποίες είχαν προκαλέσει λόγω του δυναστικού αιματηρές ταραχές στη χώρα.
Το 1900 η πλατεία Ομονοίας έχει ελλειπτικό σχήμα. Το 1930 η πλατεία γίνεται κυκλική και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινιάζει τον υπόγειο σταθμό του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου.
Η Πλατεία καλλωπίζεται
Η γνωστή μορφή της πλατείας όπως έγινε αργότερα γνωστή, ξεκίνησε να διαμορφώνεται κατά την περίοδο της βασιλείας του Γεωργίου του Α’, όταν και δεντροφυτεύτηκε. Στήθηκε και μια μαρμάρινη εξέδρα, όπου κάθε Κυριακή παιάνιζε μια στρατιωτική μπάντα προς τέρψη των θαμώνων. Η πλατεία με την πάροδο του χρόνο αποτέλεσε το κέντρο της κοσμικής κίνησης στην Αθήνα μέχρι το 1930, οπότε ανασκάφηκε το υπέδαφος της για να γίνει ο υπόγειος σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Πειραιώς – Αθηνών.
Το 1954 ξεκίνησε να διαμορφώνεται ο υπόγειος χώρος με μια υπόγεια πλατεία με τράπεζες, καταστήματα και ταχυδρομείο. Την ίδια περίοδο αποκτάει και κυλιόμενες σκάλες και γίνεται σιγά σιγά το σημείο συνάντησης τόσο των Αθηναίων όσο και των επισκεπτών.
Το 1960 παίρνει την κλασική της μορφή, όταν και αποκτάει το διάσημο συντριβάνι της, στα νερά του οποίου αμέτρητοι φίλαθλοι έχουν “βουτήξει” για να γιορτάσουν την επιτυχία της εθνικής ομάδας, αλλά και της ομάδας της πόλης.
Η “Γκρι” περίοδος
Την δεκαετία του 1990 η Πλατεία Ομονοίας “ξηλώνεται” για να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, καθώς η υγρασία από το συντριβάνι έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα. Με την ευκαιρία της έναρξης των εργασιών για το Μετρό, στο κέντρο του νέου συντριβανιού εγκαθίσταται ο Δρομέας, ένα γυάλινο γλυπτό του γλύπτη Βαρώτσου.
Όμως η κίνηση όπως δείχνουν οι εξελίξεις δεν έχει μελετηθεί σωστά, καθώς οι εργασίες για το Μετρό, θέτουν σε κίνδυνο την σταθερότητα του γυάλινου γλυπτού, το οποίο μετακομίζει.
Η πλατεία έχει μείνει “γυμνή” και η προσπάθεια που έγινε το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αν και έμεινε στην μέση, τελικά μεταμόρφωσε την πλατεία σε μια “νίκη του τσιμέντου” καθώς εξαφανίστηκε οτιδήποτε θύμιζε την παλιότερη εποχή. Το πράσινο εξαφανίστηκε τελείως, το συντριβάνι είχε εξαφανιστεί και μαζί του και ο Γυάλινος Δρομέας. Το μόνο που είχε μείνει ήταν μια τσιμεντένια πλατεία με μια ανολοκλήρωτη εικαστική παρέμβαση στην μια της γωνία.
Νερό και πράσινο επιστρέφουν
Σχεδόν 150 χρόνια από την πρώτη της λειτουργία, η Πλατεία Ομονοίας επανασυστήνεται στους Αθηναίους, επιστρέφοντας στην κλασική και “αγαπημένη” της μορφή, προσαρμοσμένη στην σημερινή εποχή.
Το πράσινο περιμετρικά της πλατείας επανέρχεται και στο κέντρο της κυριαρχεί και πάλι ένα μεγάλο συντριβάνι, το οποίο με ειδικά διαμορφωμένους πίδακες και κρυφό φωτισμό είναι σίγουρο πως θα κλέψει τα βλέμματα. Στην πρώτη δοκιμαστική του λειτουργία πριν από μερικές μέρες εντυπωσίασε τους πολίτες της Αθήνας, δίνοντας μια υπόσχεση για την επιστροφή του χρώματος και τον ερχομό φωτεινότερων ημερών (και νυχτών).
Ταυτόχρονα, όπως δείχνουν οι μέχρι τώρα κινήσεις του νέου Δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη, η Αθήνα στο σύνολο της “αναμορφώνεται” και καθαρίζει από τη βρωμιά και το γκρι.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μόλις ολοκληρωθεί η αναμόρφωση της πλατείας και παραδοθεί στο κοινό, σειρά θα πάρει η ευρύτερη περιοχή της Ομόνοιας, η οποία θα καθαρίσει σε βάθος και θα “επιστρέψει” στους πολίτες της, όπως αρμόζει σε μια αρχαία αλλά και ταυτόχρονα σύγχρονη Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η οποία μάλιστα φιλοδοξεί να αυξήσει τον τουρισμό της.
