Ο Άγιος Βαλεντίνος, επίσημα γνωστός ως Άγιος Βαλεντίνος της Ρώμης (Valentinus = σθεναρός στα λατινικά), ήταν ευρέως αναγνωρισμένος ρωμαιοκαθολικός άγιος του 3ου αιώνα μ.Χ, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 14 Φεβρουαρίου.
Από τον Μεσαίωνα, συνδέεται με μια παράδοση γαλήνιας αγάπης.
Ο Άγιος Βαλεντίνος ήταν ιερέας στη Ρώμη που βοηθούσε τους χριστιανούς – θύματα διώξεων στην περιοχή. Μαρτύρησε και θάφτηκε σε χριστιανικό κοιμητήριο στην Βία Φλαμινία κοντά στο Πόντε Μιλβίο της βόρειας Ρώμης στις 14 Φεβρουαρίου, η οποία εορτάζεται ως Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου από το 496 μ.Χ.
Τα λείψανά του παρέμειναν στην Εκκλησία και Κατακόμβες του Σαν Βαλεντίνο, η οποία παρέμεινε σημαντικός χώρος προσκυνήματος κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, μέχρι τη μεταφορά τους στην εκκλησία Σάντα Πρασέντε στο ποντιφικάτο του Νικολάου Δ’.
Το λουλουδοσκέπαστο κρανίο του Αγίου Βαλεντίνου εκτίθεται στη βασιλική της Σάντα Μαρία ιν Κοσμεντίν της Ρώμης, ενώ τα υπόλοιπα λείψανα μεταφέρθηκαν στην Καρμελιτική Εκκλησία Γουαϊτφράιαρ Στριτ στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, όπου παραμένουν μέχρι και σήμερα.
Αυτός ο χώρος αποτελεί δημοφιλή χώρο προσκυνήματος, ιδιαίτερα στις 14 Φεβρουαρίου, για όσους… αναζητούν την αγάπη.
Στην αγγλικανική και στις λουθηρανικές εκκλησίες, ο Άγιος Βαλεντίνος εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου, ενώ στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, εορτάζεται στις 6 Ιουλίου.
Το 1969 η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αφαίρεσε τον Άγιο Βαλεντίνο από το Γενικό Ρωμαιοκαθολικό Ημερολόγιο, αφήνοντας τον λειτουργικό εορτασμό του μόνο στα τοπικά ημερολόγια, παρόλο που η χρήση των προ του 1970 ημερολογίων ήταν επιτρεπτή.
Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τον αναγνωρίζει ως άγιο, αναφέροντάς τον μάλιστα στην καταχώρηση της 14ης Φεβρουαρίου στη Ρωμαιοκαθολική Μαρτυρολογία.
Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου
Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου εορτάζεται από πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, αν και δεν είναι ημέρα αργίας.
Ξεκίνησε ως ο λειτουργικός εορτασμός ενός ή περισσότερων χριστιανών μαρτύρων που ονομάζονταν Βαλεντίνοι. Πολλές ιστορίες μαρτυρίων δημιουργήθηκαν για διάφορους Βαλεντίνους, οι οποίες έλαβαν χώρα στις 14 Φεβρουαρίου και προστέθηκαν αργότερα στους βίους των αγίων.
Μια δημοφιλής αγιογραφική αναφορά του Αγίου Βαλεντίνου αναφέρει ότι φυλακίστηκε επειδή πάντρευε στρατιώτες, οι οποίοι απαγορευόταν να παντρευτούν χριστιανές, καθώς οι χριστιανοί διώκονταν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο Β’ τον Γότθο.
Η μεγάλη αρετή και η κατηχητική δράση του αγίου είχαν γίνει γνωστές με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να οδηγηθεί στο δικαστήριο.
Η παράδοση έχει διασώσει τον εξής διάλογο:
«Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να είσαι ο φίλος των εχθρών μας και απορρίπτεις τη φιλία μας;» ρώτησε ο αυτοκράτορας.
Τότε ο Βαλεντίνος απάντησε:
«Άρχοντα μου, αν γνώριζες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχής και μαζί με εσένα και η αυτοκρατορία· θα αφήνατε τη λατρεία των ειδώλων και θα λατρεύατε τον αληθινό Θεό και τον Υιό του, Ιησού Χριστό».
Ο δικαστής διέκοψε τον Βαλεντίνο ρωτώντας τον τι πιστεύει για τον Δία και τον Ερμή και τότε ο άγιος Βαλεντίνος θαρραλέα απάντησε:
«Είναι άθλιοι, και πέρασαν τη ζωή τους μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!»
Ο δικαστής, εξαγριωμένος, φώναξε:
«Βλασφήμησε ενάντια στους Θεούς και ενάντια στην αυτοκρατορία!»
Ο αυτοκράτορας συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια για να μάθει ποια ήταν η πίστη των Χριστιανών.
Ο Βαλεντίνος βρήκε το θάρρος να τον προτρέψει να μετανοήσει για το αίμα των χριστιανών που είχε χυθεί εξαιτίας του.
«Πίστεψε στον Ιησού Χριστό, βαφτίσου και θα σωθείς και ήδη από αυτή τη στιγμή θα διασφαλίσεις τη δόξα της αυτοκρατορίας σου και τον θρίαμβο των όπλων σου».
Ο Κλαύδιος άρχισε να πείθεται και να λέει σε όσους ήταν παρόντες:
«Ακούστε τι όμορφη διδασκαλία που μας κηρύσσει αυτός ο άνθρωπος».
Αλλά ο έπαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει:
«Δείτε πώς αυτός ο χριστιανός παραπλανεί τον άρχοντά μας».
Τότε ο Κλαύδιος, παρέπεμψε τον Βαλεντίνο σε άλλον δικαστή, ο οποίος ονομαζόταν Αστέριος και ήταν πατέρας ενός μικρού κοριτσιού, τυφλού επί δύο χρόνια.
Ο Αστέριος, ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, πως είναι το Φως του κόσμου, ρώτησε τον Βαλεντίνο εάν θα μπορούσε να δώσει εκείνο το φως στο παιδί του.
Ο Βαλεντίνος, λοιπόν, έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε:
«Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί» και το παιδί, όπως λέει η χριστιανική παράδοση, ανέκτησε το φως του!
Έτσι, ο δικαστής, μαζί με όλη του την οικογένεια πίστεψε στον Χριστό. Μόλις ο αυτοκράτορας έμαθε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τους τιμωρήσει, όμως η σκέψη πως στα μάτια των υπηκόων του θα φανεί αδύναμος, τον ανάγκασε να προδώσει το αίσθημα δικαίου που είχε.
Έτσι λοιπόν ο άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους χριστιανούς, αφού πρώτα βασανίστηκαν, αποκεφαλίστηκαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 μ.Χ.
Ένα… πικάντικο μάλιστα στοιχείο της ιστορίας αναφέρει ότι πριν την εκτέλεσή του, ο άγιος Βαλεντίνος έγραψε ένα γράμμα στην κόρη του Αστέριου, υπογράφοντας ως «ο Βαλεντίνος σου».
Γιορτή των ερωτευμένων
Η ημέρα συσχετίστηκε με την ημέρα των ερωτευμένων από τον Τζέφρι Τσόσερ στον ύστερο Μεσαίωνα, όταν άκμαζε η κουλτούρα του ιπποτικού έρωτα. Τον 18ο αιώνα στην Αγγλία εξελίχθηκε σε περίσταση κατά την οποία οι ερωτευμένοι εξέφραζαν την αγάπη τους με λουλούδια, δώρα ή ευχητήριες κάρτες.
Στην Ευρώπη, δίνονταν στα ερωτευμένα ζευγάρια την 14η Φεβρουαρίου κλειδιά, «ως ένα ρομαντικό σύμβολο και πρόσκληση για να τους ξεκλειδώσουν την καρδιά», όπως επίσης και στα παιδιά, ώστε να απομακρύνουν την νόσο του αγίου Βαλεντίνου.
Τον 19ο αιώνα οι χειρόγραφες κάρτες αντικαταστάθηκαν από μαζικής παραγωγής ευχητήριες κάρτες.
Σήμερα, ο περισσότερος κόσμος γιορτάζει την ημέρα αυτή ανταλλάζοντας κάρτες, χαρίζοντας γλυκά σε σχήμα καρδιάς, κόκκινα μπαλόνια, λουλούδια και άλλου είδους δώρα ή πηγαίνοντας σε ρομαντικά δείπνα.
