Κλεισμένος σ’ ένα σκοτεινό υπόγειο, ο νεαρός Εβραίος Μαξ, ο οποίος κρύβεται από τους ναζί, ζητάει από την 11χρονη Λίζελ να τού περιγράψει τη μέρα, με την παρότρυνση να βρει τις κατάλληλες λέξεις. «Αν τα μάτια σου μπορούσαν να μιλήσουν, τι θα έλεγαν;», τη ρωτάει σε μια σκηνή της ταινίας «Η κλέφτρα των βιβλίων», που είναι βασισμένη στο βιβλίο του Μάρκους Ζούσακ, και το κορίτσι περιγράφει μια χλωμή μέρα, με όλα να έχουν σταματήσει πίσω από τον ήλιο «που μοιάζει με ασημένιο στρείδι».
Χρησιμοποιώντας την παραπάνω φράση από την ταινία, ο Δρ. Τζόελ Σνάιντερ (Joel Snyder), εξήγησε σε διαδικτυακή συζήτηση τη φύση της δουλειάς που κάνει επί 40 χρόνια, προς όφελος κυρίως των ανθρώπων που βιώνουν μερική ή ολική απώλεια όρασης.
Διεθνώς γνωστός ως ένας από τους πρώτους «ακουστικούς περιγραφείς» στον κόσμο, πρωτοπόρος στον τομέα της Ακουστικής Περιγραφής, δηλαδή της μεταφοράς οπτικών εικόνων σε ζωντανή γλώσσα, ο κ. Σνάιντερ ήταν προσκεκλημένος σε διαδικτυακή εκδήλωση που διοργάνωσε χθες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρίες, η Off Stream, μια μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία που εστιάζει στον πολιτισμό, την εκπαίδευση και την συμπερίληψη.
«Η ακουστική περιγραφή είναι ένα είδος ποίησης, πιο συγκεκριμένα χαϊκού, γιατί χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις για να μεταφέρει λεκτικά το οπτικό. Χρησιμοποιούμε λέξεις περιεκτικές, ζωντανές και ευρηματικές για να μεταφέρουμε μια εικόνα που δεν είναι πλήρως προσβάσιμη σε μεγάλο τμήμα πληθυσμού που αντιμετωπίζει προβλήματα όρασης» είπε ο πρόεδρος της Ένωσης Ακουστικής Περιγραφής και διευθύνων σύμβουλος έργων ακουστικής περιγραφής του Αμερικάνικου Συμβουλίου για Τυφλούς.
Έχοντας κάνει τα τελευταία 40 χρόνια εκατοντάδες ακουστικές περιγραφές σε κινηματογραφικές ταινίες, μουσεία, ζωντανές εκδηλώσεις, ακόμη και σε …κηδείες, ο κ. Σνάιντερ τόνισε χαρακτηριστικά ότι «εμείς που έχουμε την όρασή μας, βλέπουμε αλλά δεν παρατηρούμε».
«Επιπλέον», συνέχισε, «η ακουστική περιγραφή προσφέρει τον πολιτισμό πιο ολοκληρωμένα και πιο ουσιαστικά σε άτομα με προβλήματα όρασης».
Συμπεριληπτικό Design: Μια διαφορετική προσέγγιση σχεδιασμού
Για τις συμπεριληπτικές σχεδιαστικές λύσεις που απευθύνονται σε άτομα με ή χωρίς αναπηρία και ακολουθούν στο «Inkl», γραφείο design στο Βερολίνο, μίλησε ο ιδρυτής της επιχείρησης, Γκρέγκορ Στρουτζ (Gregor Strutz).
«Έχουμε στόχο την εύρεση σχεδιαστικών λύσεων για όλες τις μορφές αναπηρίας με επίκεντρο τη λειτουργικότητα», είπε ο Gregor Strutz ο οποίος ειδικεύεται σε σχεδιαστικές λύσεις για τη συμπερίληψη ατόμων με μερική ή ολική απώλεια όρασης.
«Αν μιλάμε για δίκαιη σχεδίαση, η δική μας κατανόηση είναι ότι απαιτούνται πολύ περισσότερα από την επίτευξη της προσβασιμότητας. Χρειάζεται να προσθέσουμε την αξία της χρηστικότητας, την αποδοχή, την αφαίρεση του στίγματος και τη χρήση των προτάσεών μας από όλους για να επιτευχθεί το συμπεριληπτικό design», ανέφερε χαρακτηριστικά. Πεποίθησή του άλλωστε είναι ότι οι σχεδιαστές, πρέπει να βρίσκονται έξω στην κοινωνία και να συναντιούνται με άτομα με αναπηρία προκειμένου να κατανοούν τις ανάγκες τους.
«Προσβασιμότητα σημαίνει να μπορεί ένα άτομο με αναπηρία να πάει σε ένα μπαρ, αλλά συμπερίληψη σημαίνει να το προσκαλείς να χορέψετε μαζί», κατέληξε.
Αγγίζοντας τα έργα τέχνης
Για τον ρόλο του εικαστικού στη δημιουργία προσβάσιμων έργων τέχνης, που απευθύνονται σε κοινό ατόμων με οπτική αναπηρία, μίλησε η επίκουρη καθηγήτρια μουσειολογίας, του Τμήματος εικαστικών τεχνών & επιστημών της τέχνης του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Εσθήρ Σολομών.
Για την ίδια, η ένταξη οπτικών και συνδυασμένων πολυαισθητηριακών ερεθισμάτων, δεν βοηθάει μόνο τον τυφλό επισκέπτη αλλά και τον βλέποντα, ενώ υποστηρίζει άμεσα κάθε επικοινωνία και προσπάθεια εκπαίδευσης με το κοινό των παιδιών.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν και η Mαρίνα Μαρκέλλου, δικηγόρος με εξειδίκευση στο δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας και η Κερασία Μιχαλοπούλου, η οποία εργάζεται ως υπεύθυνη οπτικοακουστικής μετάφρασης σε διάφορες εταιρείες παραγωγής και υποτιτλισμού στην Αθήνα.
Η σειρά ψηφιακών ομιλιών για τον πολιτισμό, την τέχνη και τις συμπεριληπτικές πρακτικές «The Inclusion Discourse Series» πραγματοποιείται από την OffStream υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
