Πλατεία Σκουζέ: Παρέα με τον Άγγελο Σικελιανό και τον Δημήτριο Σκουζέ

Εξακολουθούν να βρίσκονται ανάμεσα μας με την μορφή προτομών – Ένα νέο οδοιπορικό του emeaGr στην άγνωστη Αθήνα!

Μερικά μόλις μέτρα από την πολύβουη Βασιλέως Κωνσταντίνου στο κέντρο της Αθήνας, μπορεί ο περιηγητής της πόλης να ξαποστάσει στα δύο παγκάκια που θα βρει στην μικρή, πλατεία «τσέπης» εμπνευστήκαμε από τα πάρκα τσέπης που δημιουργούνται στην Αθήνα), την πλατεία Σκουζέ. Μια παράξενη ηρεμία, κάτω από την σκιά των δύο δέντρων της μικρού τριγώνου που σχηματίζει η πλατεία, σε οδηγεί μακριά από την ρουτίνα της καθημερινότητας. Η μικρή προτομή του Άγγελου Σικελιανού και το μικρό μνημείο για τον Δημήτριο Σκουζέ σε ταξιδεύουν σε άλλες εποχές, μπορεί όχι τόσο μακρινές χρονικά, αλλά έτη φωτός μακρινές από την σημερινή πραγματικότητα.

Ο Άγγελος Σικελιανός (1884-1951) γεννήθηκε στη Λευκάδα, γιος του Ιωάννη Σικελιανού και της Χαρίκλειας το γένος Στεφανίση. Όπως αναφέρεται στην βάση δεδομένων biblionet , τα πρώτα γράμματα τα έμαθε κοντά στον πατέρα του. Στη Λευκάδα ολοκλήρωσε το Δημοτικό σχολείο, το Ελληνικό Σχολείο και το Γυμνάσιο. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας του άρχισε η πρώτη ενασχόλησή του με την ποίηση. Το 1901 έφυγε για την Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή. Στην Αθήνα ήρθε σ’ επαφή με τη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου όπου δούλεψε ως ηθοποιός. Το 1902 πραγματοποίησε τις πρώτες δημοσιεύσεις ποιημάτων του σε λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής, ανάμεσά τους ο Διόνυσος και τα Παναθήναια, ενώ ένα χρόνο αργότερα συνεργάστηκε με το Νουμά.

Το 1904 ξεκίνησε την πορεία του προς μια πιο μεγαλόπνοη ποιητική γραφή μέσα από τις σελίδες του Ακρίτα και ένα χρόνο αργότερα έφυγε για τη Λιβύη, όπου έγραψε τον “Αλαφροΐσκιωτο”, που εκδόθηκε το 1909 γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Το 1906 επέστρεψε στη Λευκάδα. Τότε άρχισε η συμβίωσή του με την Εύα Πάλμερ, την οποία είχε γνωρίσει το 1905 στο σπίτι της αδερφής του Πηνελόπης και παντρεύτηκε το 1907 στην Αμερική.

Ο Νίκος Καζαντζάκης και η Δελφική Ιδέα

Μετά το γάμο το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γνωρίστηκε με τους φιλολογικούς κύκλους. Τον επόμενο χρόνο γεννήθηκε ο γιος τους Γλαύκος. Το 1910 ο Σικελιανός πήρε μέρος στην ίδρυση του Εκπαιδευτικού Ομίλου και τον επόμενο χρόνο δημοσίευσε το Δελφικό Ύμνο και έφυγε με τη σύζυγό του για το Παρίσι όπου παρακολούθησαν παράσταση αρχαίου δράματος από το ζεύγος Ντόνκαν. Τον ίδιο χρόνο πέθανε ο πατέρας του. Στις αρχές του 1912 επισκέφτηκε ξανά το Παρίσι. Τον ίδιο χρόνο στρατεύτηκε στους Βαλκανικούς πολέμους. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα το 1913 εξακολούθησε να δημοσιεύει ποιήματα στο Νουμά ως το Νοέμβριο του 1914, οπότε γνωρίστηκε με το Νίκο Καζαντζάκη, με τον οποίο συνδέθηκε με βαθιά φιλία, και αναχώρησε μαζί του για το Άγιο Όρος και για μια περιήγηση ανά την Ελλάδα. Μαζί με τον Καζαντζάκη τέθηκαν το 1915 με το μέρος του Βενιζέλου κατά τη ρήξη του Έλληνα πολιτικού με το Παλάτι. Στην πορεία του χρόνου, το 1924 εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στους Δελφούς όπου συνέχισαν την προεργασία για την υλοποίηση της Δελφικής Ιδέας.

Το Μάιο του 1927 εγκαινιάστηκαν οι Δελφικές γιορτές που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα και είχαν απήχηση στο εξωτερικό. Δυο χρόνια αργότερα στην Ιόνιο Ανθολογία δημοσιεύτηκε άρθρο που πρότεινε το Σικελιανό για το βραβείο Νόμπελ και η Ακαδημία Αθηνών τίμησε το ζεύγος Σικελιανού για την αναβίωση των Δελφικών Εορτών. Το 1930 πραγματοποιήθηκαν οι δεύτερες Δελφικές Εορτές με την παρουσία πολιτικών παραγόντων και εξίσου μεγάλη επιτυχία με τις πρώτες.

Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων χρόνων ιδρύθηκε η Δελφική Ένωση με κρατική μέριμνα, ο Σικελιανός προσκλήθηκε στο Παρίσι όπου γνωρίστηκε με τον Πωλ Γκονκούρ και τον Πωλ Βαλερύ και επιστρέφοντας στην Ελλάδα εξέδωσε μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τη Δελφική Ένωση και το βιβλίο Δελφική Ιδέα• Ένα προανάκρουσμα.

Οι δύο τιμητικές προτάσεις για Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας

Το 1938 γνωρίστηκε με την Άννα Καραμάνη την οποία παντρεύτηκε στην Ελευσίνα το 1940. Τον ίδιο χρόνο έγραψε τη “Σίβυλλα”. Με τη δεύτερη γυναίκα του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ταξίδεψε στην Αίγινα. Το 1943 απήγγειλε το ποίημα “Ηχήστε οι σάλπιγγες” κατά τη διάρκεια της κηδείας του Κωστή Παλαμά. Το 1944 άρχισε να έχει προβλήματα υγείας. Το 1946 προτάθηκε δυο φορές από την Εταιρεία Ελλήνων λογοτεχνών για το βραβείο Νόμπελ, τη δεύτερη από κοινού με τον Καζαντζάκη, και μαζί με τον τελευταίο προσφώνησαν τον Πωλ Ελυάρ στην τιμητική υποδοχή του στην Αθήνα.

Το 1947 εκλέχτηκε πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και προτάθηκε ξανά – αυτή τη φορά από ομάδα Ευρωπαίων συγγραφέων – για το βραβείο Νόμπελ. Το 1950 έπαθε εγκεφαλική συμφόρηση και τελικά πέθανε το 1951. Όμως, το  λογοτεχνικό έργο του Σικελιανού υπηρέτησε τη μεγαλόπνοη κοσμοθεωρία του για το ρόλο του ποιητή ως θιασώτη και ιεραπόστολου μιας θρησκευτικής ιδεολογίας, η οποία ενσωματώνοντας την παράδοση της πορείας του κόσμου μέσα στους αιώνες οραματίζεται την επανασύνδεση του ανθρώπου με τον αρχετυπικό Μύθο της ενιαίας ψυχοσωματικής υπόστασης (Πηγή: Αρχείο ΕΚΕΒΙ).

Το οδοιπορικό του emeaGr στην άγνωστη Αθήνα!

Η μικρή προτομή είναι έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη και φιλοτεχνήθηκε το 1955. Ο Θανάσης Απάρτης γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 24 Οκτωβρίου 1899. και συγκαταλέγεται στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μεταροντενικής γαλλικής γλυπτικής στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, αναπτύσσοντας στα έργα του ένα ανθρωποκεντρικό προσωπικό ύφος και μια μνημειακή απεικόνιση των μορφών. Πέθανε στην Αθήνα την 1 Απριλίου 1972.

Ο νομικός, συγγραφέας και πολιτικός

Για την ιστορία αναφέρεται ότι η πλατεία Σκουζέ πήρε το όνομα της στη μνήμη του Δημητρίου Σκουζέ (1890-1972) γόνου παλαιάς αρχοντικής αθηναϊκής οικογένειας, νομικού, συγγραφέα και δημάρχου της Αθήνας (1949) για ένα μικρό χρονικό διάστημα , ο οποίος είχε εκεί την πατρική του κατοικία. Στην πλατεία υπάρχει ένα μικρό μαρμάρινο μνημείο-στήλη που βρίσκεται δίπλα σε μία ελιά που φύτεψε στις 12 Οκτωβρίου του 1949 ο ίδιος με την ιδιότητα του πρόεδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων με αφορμή την επέτειο της απελευθέρωσης των Αθηνών από τους Γερμανούς.
Συγγραφικά έργα του Δημήτρη Σκουζέ είναι οι «Νοσταλγίες» (1956) και «η Αθήνα που έφυγε» (1961).

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ