Η μανία που παρατηρείται σε πολλά στελέχη στο να ελέγχουν άλλα άτομα σε διάφορα επίπεδα αλλά κυρίως στο να τα ελέγχουν το συναίσθημα και να προκαλούν το φόβο στους υπολοίπους, έχει απασχολήσει αρκετές φορές τα τμήματα ανθρωπίνου δυναμικού σε αρκετούς οργανισμούς. Καθημερινά παράπονα επιβολής της εξουσίας, εκφοβισμού, εχθρικής και προσβλητικής συμπεριφοράς απέναντι στην ομάδα που ένας ναρκισσιστής ηγείται, διαμορφώνει και πολλές φορές καταστρέφει την εταιρική κουλτούρα μιας επιχείρησης, αλλά το πιο σημαντικό οδηγεί στην έξοδο ικανών στελεχών που αδυνατούν να συνεργαστούν και να αποδεχτούν την ηθική παρενόχληση από τον manager ή τον leader της ομάδας τους.
Η ανοχή μιας προσβλητικής συμπεριφοράς, μιας καθημερινής πίεσης και άγχους στα μέλη της ομάδας με βασικό στόχο την εξουσία, την επιτυχία με οποίο κόστος που μπορεί να συνεπάγεται αυτό, αποτελεί βασική προτεραιότητά ενός ναρκισσιστή.
Γνωρίζουμε πλέον ότι η προσωπικότητα ενός ατόμου που λειτουργεί και επιβάλλεται με τον εκφοβισμό και που πολλές φορές κρύβει με περίτεχνο τρόπο την εικόνα του αυτή από άλλους, δημιουργεί έντονα συναισθήματα στους στενούς του συνεργάτες με αποτέλεσμα πολλές φορές να εγκαταλείπουν τη θέση εργασίας τους αναζητώντας ένα πιο ήρεμο και ευχάριστο περιβάλλον αλλά και έναν πιο ενσυναισθηματικό manager.
Χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς ενός ναρκισσιστή – όπως η έντονη κριτική στον τρόπο που εργάζεται κάποιος, ο ανταγωνισμός αδιαφορώντας αν χάνει φίλους και συνεργάτες ή αν φθείρονται οι σχέσεις μέσα στον εργασιακό χώρο -είναι πάντα αποτέλεσμα ανασφαλούς προσωπικότητας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και υπερβολικού άγχους που βιώνουν καθημερινά στη ζωή τους για την εικόνα τους, τις ικανότητές τους και την κοινωνική αποδοχή.
Πολλές έρευνες και σε κλινικό επίπεδο έχουν πραγματοποιηθεί όπου έχουμε παρακολουθήσει ζωντανά πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος ενός ναρκισσιστή και έχουμε παρατηρήσει ότι συγκεκριμένες περιοχές όπως ο προμετωπιαίος λοβός (υπεύθυνος για τη σκέψη) αλλά και το κοιλιακό ραβδωτό στρώμα (υπεύθυνο για την ανταμοιβή και την απόλαυση), δεν είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Χαρακτηριστικό αυτού του ελλείματος συνδεσιμότητας των δύο αυτών περιοχών του εγκεφάλου μπορεί να δικαιολογούν την έντονη ανάγκη των ατόμων αυτών να προβάλλονται και να αυτο-θαυμάζονται για τον τρόπο με τον οποίο οι ίδιοι εργάζονται, ή το χρόνο που οι ίδιοι αφιερώνουν και θυσιάζουν, προκειμένου να είναι οι καλύτεροι.
Πώς αντιμετωπίζουμε τελικά ένα ναρκισσιστή στον χώρο εργασίας και πώς προστατεύουμε την επιχείρησή μας από το κακό management ενός ναρκισσιστή leader, τον εκφοβισμό, την κακή συμπεριφορά και το mobing (bullying στην εργασία) που τον τελευταίο καιρό λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις;
Παρατηρήστε καθημερινά πώς οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες κινούνται και σε ποιά άτομα ασκούν εκφοβισμό και ηθική παρενόχληση. Οι κινήσεις τους είναι πάντα βάση συγκεκριμένης τακτικής και πρωτοκόλλου. Τα θύματα τους πάντα είναι ικανά, μορφωμένα, που αμφισβητούν το status quo, έχουν ενσυναίσθηση, συμπονούν και έχουν μεγάλη υπομονή. Τα θύματά τους αναγνωρίζουν τις τεχνικές υποτίμησης του ατόμου τους από τον θύτη τους, αλλά αδυνατούν να μιλήσουν, να διεκδικήσουν και να απαντήσουν στην επίθεση και την κριτική. Τα θύματα πολλές φορές είναι ιδιαίτερα ικανά στην εργασία τους, με πολλές δυνατότητες εξέλιξης, χαρακτηριστικά που ένας ναρκισσιστής αρνείται να δεχθεί ως θετικά αλλά αντίθετα τα εκλαμβάνει ως απειλητικά για τον ίδιο ή την ίδια.
Το γεγονός ότι ένα ναρκισσιστής έχει να αντιμετωπίσει ένα ικανό μέλος στην ομάδα του, του προκαλεί άγχος, αναστάτωση, του γεννά αυτόματα αρνητικά συναισθήματα ως προς την σύγκριση και τον ανταγωνισμό, και όλα αυτά μέσα απο την σκοπιά της χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης που με πολύ ικανότητα ξέρει να καλύπτει με τη χρήση της εξουσίας και της απειλής.
Τα τμήματα ανθρωπίνου δυναμικού έχουν βασικό ρόλο στην αποκατάσταση μιας τέτοιας εργασιακής πραγματικότητας. Όταν τα στελέχη δηλώνουν παράπονα, αδυνατούν να συνεργαστούν και αποχωρούν. Ο οργανισμός χάνει σημαντικά στελέχη, και το σημαντικότερο, το branding του οργανισμού δυσφημείται και καταστρέφεται από τους λάθος χειρισμούς. Οι εργαζόμενοι μιας εταιρείας που αποκτούν το θάρρος να δηλώσουν συμπεριφορές εκφοβισμού και ηθικής παρενόχλησης, δυσφημούν διπλά ένα οργανισμό όταν δεν λάβει μέτρα, δεν απομακρύνει και δεν νουθετήσει το θύτη οποιασδήποτε ανάρμοστης συμπεριφοράς.
Η αποσιώπηση αλλά και μη αποδοχή μιας κατάστασης στο χώρο εργασίας, υποδηλώνει αυτόματα την αποδοχή της παραβατικής συμπεριφοράς, αποδοχή της κριτικής του θύτη στους υπολοίπους ως σωστή και παράλληλα κρίνει ως σημαντικότερο μέλος της ομάδας τον θύτη. Μακροπρόθεσμα οι συνέπειες αυτής της αποδοχής θα δυναμώσουν τη συμπεριφορά του θύτη, αλλά θα οδηγήσουν και τα υπόλοιπα στελέχη σε μια υιοθέτηση παρόμοιας συμπεριφοράς εκφοβισμού και εγωμανίας, προκειμένου να επιβιώσουν.
Ο ανθρώπινος παράγοντας συχνά παραβλέπεται μέσα στη δίνη των γεγονότων, στην ταχύτητα των αλλαγών αλλά και στην καθημερινή προσπάθεια για την εξασφάλιση των οικονομικών αποτελεσμάτων. Οι άνθρωποι όμως, όπως δομούν οργανισμούς, μπορούν και να τους αποδομήσουν. Η ανάπτυξη των στελεχών δεν χρειάζεται να βασίζεται μονάχα στις γνώσεις και τις ικανότητες, αλλά πρέπει εξ’ ίσου να βασίζεται στις δεξιότητες που ανοίγουν κανάλια σωστής επικοινωνίας, συνεργατικότητας, ανθεκτικότητας, προσαρμοστικότητας και ευελιξίας.
Έχουμε προχωρήσει πια στην αποδοχή των ηγετών που ηγούν χωρίς εξουσία αλλά με τη σωστή επικοινωνία και την πειθώ, που ηθικά ανταμοίβουν, κατανοούν, επιβραβεύουν και υποστηρίζουν και δεν παρενοχλούν στο καθημερινό έργο του καθενός, μεγαλουργούν και αποκτούν οπαδούς. Ίσως αυτό να είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση μιας θέσης εξουσίας: δηλαδή να βρεις την ισορροπία μεταξύ συναισθήματος και αποτελέσματος.
Διόλου ακατόρθωτο αλλά δύσκολο, για αυτό άλλωστε και οι πραγματικοί ηγέτες σπανίζουν στην εποχή μας!
