Κάθε χρόνο τις τελευταίες δυο χιλιετίες περίπου 2,5 δισεκατομμύρια Χριστιανοί, ανάμεσα τους και 260 εκατομμύρια Ορθόδοξοι, σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν την Ανάσταση του Ιησού Χριστού μετά τη Σταύρωσή Του, με διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις. Η Κυριακή του Πάσχα όμως είναι μια ιδιαίτερη ημέρα όχι μόνο για θρησκευτικούς αλλά και για ιστορικούς λόγους.
Στις σελίδες της σύγχρονης ιστορίας πέρασαν σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν ανήμερα την ημέρα του Πάσχα και είχαν παγκόσμια απήχηση. Ορισμένα μάλιστα έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες αφού είτε άλλαξαν την ροή της ιστορίας της χώρας, είτε αποτέλεσαν «μαύρες» στιγμές της ελληνικής ιστορίας.
1722 – Η Ανακάλυψη του νησιού με τα αγάλματα-κεφαλές
Την Κυριακή του Πάσχα στις 5 Απριλίου του 1722, ο Ολλανδός εξερευνητής Γιάκομπ Ρόγκεβεν βρισκόταν σε αποστολή στον Ειρηνικό Ωκεανό, όταν βρέθηκε στην ρότα του ένα άγνωστο νησί που δεν υπήρχε στους χάρτες του. Το ονόμασε στα ολλανδικά «Paasch-Eiland», που σημαίνει το Νησί του Πάσχα, προκειμένου να τιμήσει τον Ιησού που τον οδήγησε σε αυτή την ανακάλυψη.
Το Νησί του Πάσχα είναι διάσημο πλέον σε όλο τον κόσμο για τα εμβληματικά γιγαντιαία απόκοσμα αγάλματα με μορφές ανθρωπίνων κεφαλών (γνωστά ως «Μοάι»), που σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις της φυλής των Ράπα Νούι αντιπροσωπεύουν τους προγόνους των πρώτων κατοίκων της νήσου.
Το 1995 ο Εκπαιδευτικός, Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) συμπεριέλαβε το Νησί του Πάσχα στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς και το μεγαλύτερο μέρος του εντάχθηκε στον προστατευόμενο Εθνικό Δρυμό Ράπα Νούι.
1821 – Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’
Μετά την εξέγερση των υπόδουλων Ελλήνων στις 25 Μαρτίου του 1821 ο εξοργισμένος σουλτάνος Μαχμούτ Β’ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταπνίξει την επανάσταση. Σε μια κίνηση εκφοβισμού και με συμβολικό χαρακτήρα με πολλούς αποδέκτες, στις 10 Απριλίου του 1821, ανήμερα του Πάσχα, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Λειτουργίας της Κυριακής του Πάσχα, δίνει εντολή να συλληφθεί ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε’. Παρότι ο ίδιος έχει αποκηρύξει την Επανάσταση, έχει αφορίσει τον Υψηλάντη και έχει ζητήσει στους Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους να δηλώσουν υποταγή στον σουλτάνο, κηρύσσεται έκπτωτος και το απόγευμα της ίδιας ημέρας θανατώνεται δι’ απαγχονισμού. Η σορός του θα μείνει κρεμασμένη στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου επί τρεις ημέρες προς…παραδειγματισμό των άπιστων Ελλήνων πριν καταλήξει τελικά στον Κεράτιο Κόλπο!
Σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατο του Γρηγορίου Ε’, τα λείψανα του θα μεταφερθούν στον Πειραιά με το ατμόπλοιο «Βυζάντιο» και στην συνέχεια θα τοποθετηθούν στη Μητρόπολη των Αθηνών.
1909 – Η ίδρυση της πόλης του Τελ Αβίβ
Στις αρχές του 1909 μια ομάδα οικογενειών Εβραίων της μεσαίας τάξης συμφώνησε να αγοράσει από Βεδουίνους περίπου 5 εκτάρια γης βορειοανατολικά της αρχαίας πόλης Τζάφα (η Ιόππη κατά την ελληνιστική περίοδο), που άνηκε στο σαντζάκι της Ιερουσαλήμ (γνωστό και ως μουτεσαριφλίκι της Ιερουσαλήμ) της Οθωμανικής επαρχίας της Συρίας. Διαίρεσαν τη παραχωρηθείσα γη σε 66 αγροτεμάχια και την μοίρασαν μεταξύ τους μέσω λαχειοφόρου αγοράς, που έγινε στις 11 Απριλίου του 1909, ημέρα Κυριακή και μάλιστα Κυριακή του Πάσχα, για τους Χριστιανούς. Αρχικά ονόμασαν την περιοχή «Αχουζάτ Μπαγίτ» (κυριολεκτικά σημαίνει, «Το σπιτικό»). Ένα χρόνο αργότερα έχοντας αποκτήσει μορφή με οικίες, δρόμους και κτήματα το προάστιο της Τζάφα μετονομάστηκαν σε Τελ Αβίβ, ή «Ανοιξιάτικος Λόφος» όπως σημαίνει στα εβραϊκά, για να δημιουργηθεί μια νέα πόλη.
Σήμερα το Τελ Αβίβ είναι η δεύτερη πιο πολυπληθής πόλη του Ισραήλ, το πολιτικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της χώρας και μια από τις πιο ανεπτυγμένες πόλεις της Μέσης Ανατολής.
1914 – Το «μαύρο Πάσχα» των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης
Στις 6 Απριλίου 1914, ανήμερα του Πάσχα, οι πρώτες 200 ελληνικές οικογένειες από τη Στράντζα της Ανατολικής Θράκης απελάθηκαν από την κυβέρνηση της Τουρκίας με την απειλή της επιτόπου εκτέλεσης από πάνοπλους στρατιώτες και αστυνομικούς. Πριν απελαθούν στην ελεύθερη Ελλάδα, οι άνδρες της Αστυνομίας τους ανάγκαζαν να υπογράψουν δηλώσεις με τις οποίες δήλωναν ότι έφευγαν από τα σπίτια τους οικειοθελώς (προκειμένου να μην υπάρξει παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης) ενώ αστυνομικοί, στρατιώτες και παραστρατιωτικοί τους αφαίρεσαν δια της βίας χρηματικά ποσά, προσωπικά είδη αξίας και περιουσιακά στοιχεία. Ήταν Κυριακή του Πάσχα του 1914, ένα «μαύρο Πάσχα» για τους Έλληνες της Ανατολικής Θράκης, αφού ξεκίνησε επίσημα ο συστηματικός διωγμός του ελληνισμού της περιοχής, που θα κορυφωνόταν τον Οκτώβριο του 1922.
1919 – Το «Αιματηρό Πάσχα» της Ρόδου
Η Μεγάλη Εβδομάδα του 1919 στα Δωδεκάνησα θύμιζε περισσότερο Μάρτιο του 1821 καθώς οι εκδηλώσεις για την υποστήριξη του αιτήματος της Ένωσης με την Ελλάδα και την αποχώρηση των κατοχικών ιταλικών στρατευμάτων είχαν ενταθεί παρά την θρησκευτική ατμόσφαιρα των ημερών.
Στον αυλόγυρο της Μητρόπολης της Ρόδου το Μεγ.Σάββατο είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες κάτοικοι αψηφώντας τις ιταλικές Αρχές και τα διάταγμα για την τήρηση της τάξης. Μετά την αναστάσιμη λειτουργία, οι πιστοί αντί να κατευθυνθούν στα σπίτια τους με το Άγιο Φως της Αναστάσεως πραγματοποιούν μεγάλη διαδήλωση ζητώντας την ένωση της Ρόδου «μετά της μητρός Ελλάδος» ενώ ο μητροπολίτης Αναστάσιος τελειώνει την ομιλία του με τη φράση «Ζήτω η Ένωσις, Κάτω οι προδόται».
Την επόμενη ημέρα, 7 Απριλίου του 1919, ανήμερα του Πάσχα, στην πόλη της Ρόδου αλλά και σε 30 χωριά του νησιού αρχίζουν συλλαλητήρια μέσα στις εκκλησίες που μετατρέπονται σε μαζικές διαδηλώσεις. Οι Ιταλοί στρατιώτες δέχτηκαν εντολή να παρέμβουν δυναμικά για να διαλύσουν τους διαδηλωτές και σε πολλές περιπτώσεις κατέφυγαν σε αδικαιολόγητη βία απέναντι σε αμάχους εν καιρώ ειρήνης, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό πάνω από 100 πολιτών και τον θάνατο δυο κατοίκων…διά λογχισμού: του παπά-Λούκα και της Ανθούλας Γεωργίου Μανωλά ή Ζερβού από το χωριό Βιλανόβα, το σημερινό Παραδείσι.
Ήταν η αρχή της ματωμένης εξέγερσης της Ρόδου για την απελευθέρωση από τους Ιταλούς…
1932 – Η δεύτερη πτώχευση της Ελλάδας
Την Κυριακή του Πάσχα του 1932 θα γραφόταν μια «μαύρη σελίδα» στην ιστορία της Ελλάδα. Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να κηρύξει πτώχευση (για δεύτερη φορά στην νεότερη ιστορία της) τέθηκε σε ισχύ και η χώρα μας μπήκε σε μια πολύμηνη ταραγμένη περίοδο με διαδηλώσεις και απεργίες στο εσωτερικό και σκληρές διαπραγματεύσεις στο εξωτερικό. Από τον Μάρτιο του 1932 το εξωτερικό χρέος της χώρας είχε φτάσει στα 32,7 δισεκατομμύρια δραχμές ή στα 1.022.000 χρυσά φράγκα, όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής, τα αιτήματα για αναστολή εξόφλησης των δανείων είχαν απορριφθεί και οι προσπάθειες για την εξασφάλιση νέας χρηματοδότησης μέσω διεθνών δανείων είχε καταλήξει σε αποτυχία. Επιπλέον, η Ελλάδα την 1η Μαΐου όφειλε να προβεί σε εξόφληση των οφειλομένων τοκομεριδίων των δανείων που είχε συνάψει ύψους 500.000 χρυσών λιρών. Η απόφαση να κηρυχτεί προσωρινό χρεοστάσιο που θα ίσχυε όμως από 1ης Μαΐου 1932, είχε ληφθεί από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις 15 Απριλίου, λόγω πραγματικής οικονομικής αδυναμίας της χώρας να πληρώσει τους ξένους πιστωτές της.
Η Πρωτομαγιά του 1932 συνέπεσε με την Κυριακή του Πάσχα εκείνης της χρονιάς και ήταν μια από τις μαύρες ημέρες για την ελληνική κοινωνία…
1941 – Η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς
Η 20ή Απριλίου του 1941 ήταν άλλη μια μαύρη ημέρα για την Ελλάδα. Παρότι ήταν Κυριακή του Πάσχα, ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου συμφώνησε να υπογράψει το πρώτο πρωτόκολλο ανακωχής (ουσιαστικά παράδοσης του ελληνικού στρατού και της Ελλάδας) με τον διοικητή της Α΄ Μηχανοκίνητης Μεραρχίας των Ες-Ες, υποστράτηγο Σεπ Ντίτριχ στο Βοτονόσι Ιωαννίνων. Προκειμένου να μπορέσει να υπογράψει την άμεση συνθηκολόγηση (σε συνεννόηση με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα που ήταν ο υποκινητής της απόφασης) κατάργησε πραξικοπηματικά τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου, Ιωάννη Πιτσίκα που ήθελε να συνεχίσει την μάχη κατά των Γερμανικών δυνάμεων, αναλαμβάνοντας ο ίδιος διοικητής της Στρατιάς.
Το μεσημέρι του Πάσχα, καθώς προετοιμάζεται το κείμενο της συνθηκολόγησης για να υπογραφεί, τα γερμανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν ανηλεώς στρατιωτικές θέσεις και πόλεις με αμάχους αδιακρίτως. Η κτηνωδία των Γερμανών είναι πρωτοφανής για τα δεδομένα της εποχής, φτάνοντας στο σημείο να βομβαρδίσουν το νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στα Ιωάννινα (με θύματα 60 ασθενείς και νοσοκόμες). Πράξη που αποτελούσε έγκλημα πολέμου και παραβίαση όλων των διεθνών συνθηκών.
Σύμφωνα με τα ιστορικά αρχεία, την ώρα της υπογραφής στο Βοτονόσι οι Γερμανοί βυθίζουν το αντιτορπιλικό «Ψαρά» στις ακτές των Μεγάρων, προκαλώντας τον θάνατο 37 ναυτών.
1945 – Η μάχη της Οκινάουα
Την 1η Απριλίου του 1945 ξεκίνησε η «Επιχείρηση Παγόβουνο», η τελευταία μεγάλη εκστρατεία των Συμμαχικών δυνάμεων στον Ειρηνικό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κύριος στόχος της επιχείρησης ήταν η κατάληψη της Οκινάουα, με απώτερο σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως βάση για αεροπορικές επιχειρήσεις για την προγραμματισμένη εισβολή των Συμμαχικών δυνάμεων στην ηπειρωτική Ιαπωνία.
Η μάχη της Οκινάουα, όπως έμεινε στην ιστορία, ήταν από τις πιο αιματηρές του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και είχε διάρκεια 82 ημέρες. Και οι δυο πλευρές είχαν μεγάλες απώλειες ενώ σκοτώθηκαν χιλιάδες άμαχοι κατά την διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Οκινάουα. Πέντε μήνες αργότερα η Ιαπωνία ανακοίνωσε την παράδοση της, τερματίζοντας έτσι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όταν ξεκίνησε η μάχη της Οκινάουα ήταν Κυριακή του Πάσχα του 1945…
1947 – Η γέννηση των Βραβείων «Τόνυ»
Στις 6 Απριλίου 1947 έγινε η πρώτη τελετή για την απονομή των αμερικανικών βραβείων του θεατρικού χώρου, με την επωνυμία Βραβείων «Βραβεία Αριστείας στο Θέατρο Μπρόντγουεϊ Αντουανέτ Πέρι» (στα αγγλικά, «Antoinette Perry Award for Excellence in Broadway Theatre») προς τιμή του συνιδρυτή της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την προώθηση της εκπαίδευσης και την αριστείας στο θέατρο «Αμερικανική Θεατρική Πτέρυγα». Όμως, σχεδόν εξαρχής ήταν γνωστά ως Βραβεία Τόνυ.
Η πρώτη τελετή έλαβε χώρα την Κυριακή του Πάσχα του 1947 στην αίθουσα δεξιώσεων του περίφημου ξενοδοχείου «Γουόλντορφ – Αστόρια», ένα από τα εμβληματικά τοπόσημα της Νέας Υόρκης. Στόχος της διοργάνωσης ήταν η αναγνώρισης επιτευγμάτων στον χώρο των θεατρικών παραστάσεων του αμερικανικού Μπρόντγουεϊ.
Σήμερα τα Βραβεία Τόνυ θεωρούνται το πιο αναγνωρισμένο βραβείο στο παγκόσμιο θέατρο και η υψηλότερη τιμή στο χώρο του θεάτρου στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχοντας το ίδιο κύρος με τα Βραβεία Όσκαρ στο χώρο του κινηματογράφου, τα Βραβεία Γκράμι στη μουσική και τα Βραβεία Έμμυ στην τηλεόραση.
1991 – Η Γεωργία ψήφισε την ανεξαρτησίας της από την ΕΣΣΔ
Στις 31 Μαρτίου του 1991 η πρώην Δημοκρατία της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) Γεωργία διοργάνωσε δημοψήφισμα με βασικό το ζήτημα την κήρυξη της ανεξαρτησίας της ως νέο κράτος. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 17 Μαρτίου, η Γεωργία – μαζί με άλλες 5 δημοκρατίες – είχε μποϊκοτάρει το δημοψήφισμα της Σοβιετικής Ένωσης για την συνέχιση της ως ανανεωμένη ομοσπονδίας ίσων κυρίαρχων δημοκρατιών.
Την Κυριακή του Πάσχα του 1991, οι Γεωργιανοί (με το συντριπτικό ποσοστό 99,5%) ενέκριναν την ανεξαρτησίας της χώρας ενώ η επίσημη διακήρυξη ανεξαρτησίας εγκρίθηκε από το Ανώτατο Συμβούλιο της Γεωργίας στις 9 Απριλίου.
