Στον καταλυτικό ρόλο που διαδραματίζει το εν εξελίξει πρόγραμμα τιτλοποιήσεων στην προσπάθεια βελτίωσης του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών και την απαλλαγή τους από τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα στέκεται ο καναδικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS Morningstar.
Στα πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα του report που δημοσιεύτηκε, συμπεριλαμβάνεται η, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων, επιτυχημένη πώληση τιτλοποιήσεων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, παρά την κρίση του κορονοϊού και τα μέτρα προστασίας των δανειοληπτών από την κυβέρνηση. Να σημειωθεί ότι τα συμπεράσματα της DBRS Morningstar αφορούν στην εξέλιξη των τιτλοποιήσεων στην Ελλάδα το δ’ τρίμηνο του 2019 και το β’ τρίμηνο του 2021.
Σημαντικό ρόλο στον περιορισμό δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων διαδραματίζουν βασικοί δείκτες, όπως της ανεργίας, που παρά το γεγονός ότι παραμένει υψηλά, παρουσιάζει καθοδική τάση (18%) με τη βοήθεια του προγράμματος SURE της ΕΕ, καθώς και η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ.
Άλλο ένα γεγονός που βοηθάει προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι αυξήσεις στις τιμές των ακινήτων. Η ανοδική πορεία που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα βελτιώνουν την απόδοση ενός εξασφαλισμένου δανείου, επιτρέπουν πιθανή αναχρηματοδότηση ή οδηγούν σε κερδοφόρα πώληση δανείου.
Όπως σημειώνεται στην εν λόγω έκθεση, μετά το πρώτο τρίμηνο του 2008, όταν και ξεκίνησε η οικονομική κρίση, οι τιμές των ακινήτων στην Ελλάδα «γκρεμίστηκαν». Η εικόνα αυτή άλλαξε από το 2019, με τις τιμές πλέον να βρίσκονται στο 69,0% σε σχέση με τις τιμές προ της κρίσης χρέους.
Σημαντική μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων
Μεγάλες ήταν οι μειώσεις των NPLs που καταγράφονται στην Ελλάδα μετά το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ κομβικός ήταν ο ρόλος τιτλοποιήσεων χάρη και στο πρόγραμμα εγγυοδοσίας της ελληνικής κυβέρνησης «Ηρακλής».
Μιλώντας με αριθμούς, τα «κόκκινα δάνεια» των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έχουν υποχωρήσει κατά περίπου 46 δισεκατομμύρια ευρώ, από 75,3 δισεκατομμύρια ευρώ, που ήταν τον Ιούνιο του 2019 και κατά περίπου 78 δισ. ευρώ από το υψηλότερο σημείο που είχαν φτάσει, τον Μάρτιο του 2016 (ήταν 107,2 δισ. ευρώ) – τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, ανήλθαν, τον Ιούνιο του 2021, στα 29,4 δισ. ευρώ (20,3% του συνόλου των δανείων).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα έχουν εξασφαλίσεις σε ακίνητα, αν και τα δάνεια με εξασφαλίσεις ακίνητης περιουσίας έχουν συνήθως υψηλότερα ποσοστά εξυπηρέτησης σε σύγκριση με ακάλυπτες εξασφαλίσεις.
Μοναδική ευκαιρία το Σχέδιο Ανάκαμψης, αλλά…
Αναφορικά με τις ευρωπαϊκές προοπτικές, ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και στη σημασία του για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Συγκεκριμένα, ο καναδικός οίκος υποστηρίζει ότι το Σχέδιο Ανάκαμψης «αποτελεί μοναδική ευκαιρία για αντιμετώπιση κάποιων από τις προκλήσεις που κρατούν πίσω την οικονομική απόδοση του παρελθόντος». Στις προκλήσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται το επίπεδο των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού, η αδύναμη παραγωγικότητα, η ψηφιοποίηση, οι επενδύσεις με χαμηλή αποδοτικότητα και η αδύναμη ενεργειακή απόδοση.
Ταυτοχρόνως όμως, προειδοποιεί ότι για την υλοποίηση των οροσήμων και στόχων από τα οποία εξαρτάται η εκταμίευση των ποσών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αναγκαία η διακομματική στήριξη για την έγκριση νομοθεσιών και των μεταρρυθμίσεων.
Επίσης, είναι σημαντικό να υπάρχει αρμονική συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα προκειμένου να υλοποιηθεί έγκαιρα το σχέδιο. «Με αυτή την έννοια, το ξεκλείδωμα των δυνατοτήτων από το Next Generation ΕU δεν είναι δεδομένο», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Καταλήγοντας, ο DBRS επισημαίνει ως ενθαρρυντική την ισχυρή ικανότητα απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Ανθεκτική η κυπριακή οικονομία την περίοδο της πανδημίας
Καλύτερη του αναμενομένου ήταν η αντίδραση της κυπριακής οικονομίας στις επιπτώσεις της κρίσης του Covid-19, παρά τις σημαντικές απώλειες του τουρισμού, σύμφωνα με τον καναδικό οίκο αξιολόγησης.
«Ο DBRS Morningstar θεωρεί ότι τα μεγάλα και στοχευμένα μέτρα στήριξης, τα οποία απορρόφησαν το κτύπημα στην εγχώρια ζήτηση και τα σχετικά πιο αποτελεσματικά περιοριστικά μέτρα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη σχετικά ευνοϊκή επίδοση (της οικονομίας)», αναφέρει σχετικά.
Αναφορικά με την επόμενη μέρα της κυπριακής οικονομίας, γίνεται λόγος για ισχυρές μεσοπρόθεσμες προοπτικές, ενώ κομβικής σημασίας είναι η επιτυχημένη υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα διευρύνει το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας και θα ενισχύσει το δυνητικό ΑΕΠ.
«Η κυπριακή οικονομία μέχρι στιγμής έχει αποδειχθεί πιο ανθεκτική στην κρίση του κορωνοϊού, απ’ ό,τι αναμενόταν αρχικά», αναφέρει σε σχόλιο του ο DBRS.
Μάλιστα η ανάκαμψη της Κύπρου είναι η δεύτερη μεγαλύτερη μεταξύ των χωρών της Νοτίου Ευρώπης, που έχουν ισχυρή εξάρτηση από τον τουρισμό, και υπολείπεται μόνο της Ελλάδας. Για παράδειγμα το τρίτο τρίμηνο του 2021 το κυπριακό πραγματικό ΑΕΠ βρισκόταν μόλις 0,7% χαμηλότερο από το αντίστοιχο του τέταρτου τριμήνου του 2019.
Με βάση την ανάλυση του οίκου για το β’ τρίμηνο του 2021, οι επιδόσεις αυτές αποδίδονται στη σημαντική ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα, των δραστηριοτήτων πληροφορικής και επικοινωνίας και της δημόσιας διοίκηση, της εκπαίδευσης και των κοινωνικών υπηρεσιών, τομείς που όχι μόνο επέστρεψαν στα επίπεδα πριν την πανδημία αλλά κατάφεραν και να τα ξεπεράσουν, προσφέροντας περισσότερο στην ανάκαμψη.
