Το φρικτό αδιέξοδο των όπλων

Το μακελειό στο σχολείο του Τέξας, το οποίο είχε ως θύματα 19 μικρά παιδιά, έφερε ξανά στην επιφάνεια το debate σχετικά με την οπλοχρησία.

Η τραγική είδηση για το μακελειό στο Τέξας η οποία είχε ως θύματα 19 μικρά παιδιά σόκαρε ολόκληρο τον πλανήτη για μία ακόμα φορά. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που ένα τόσο τραγικό γεγονός λαμβάνει χώρα στις ΗΠΑ. Η χώρα έχει θρηνήσει και στο παρελθόν πολλά θύματα, με περιπτώσεις όπως η επιθέσεις στα σχολεία Σάντι Χούκ και Κόλουμπαϊν να έχουν μείνει ανεξίτηλες στη μνήμη των πολιτών. Η τελευταία επίθεση, όπως και οι αντίστοιχες στο παρελθόν, προκάλεσαν ένα κύμα οργής ανάμεσα στους πολίτες φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο το debate σχετικά με την άδεια οπλοχρησίας. Το δικαίωμα οπλοχρησίας είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο στις ΗΠΑ, με πολλές πολιτείες να έχουν ελάχιστους έως και καθόλου περιορισμούς σχετικά με το ποίος μπορεί να προμηθευτεί όπλα. Πρόκειται για μία συζήτηση η οποία εκ πρώτης όψης μπορεί να μοιάζει ότι δεν αφορά και τόσο την Ελλάδα, καθώς εδώ η οπλοχρησία είναι παράνομη. Στην ουσία όμως είναι πρόκειται για ένα θέμα το οποίο είναι πολύ κρίσιμο και για τη χώρα μας, καθώς η νεανική βία βρίσκεται σε έξαρση, με τις φωνές για νομιμοποίηση των όπλων να έχουν αρχίσει να πληθαίνουν.

Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, στις ΗΠΑ η χρήση όπλων είναι αρκετά διαδεδομένη, με πολλούς πολίτες να είναι όχι μόνο ένθερμοι υποστηρικτές της χρήσης τους, αλλά και να το θεωρούνε πάγιο και αναφέρετο δικαίωμά τους. Τους υποστηρικτές των όπλων φροντίζει πάντοτε να οργανώνει και η National Rifle Association, το  πανίσχυρο λόμπι υπέρ των δικαιωμάτων οπλοχρησίας. Το πιο συχνό επιχείρημα που προτάσσουν είναι ότι οι ιδρυτές πατέρες των ΗΠΑ, θέσπισαν το δικαίωμα στην οπλοχρησία προκειμένου οι πολίτες να μπορούν να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και τη δημοκρατία. Πράγματι, οι ιδρυτές πατέρες κατοχύρωσαν συνταγματικά το δικαίωμα αυτό, με τον φόβο ότι κάποιος δικτάτορας θα μπορούσε να πάρει βίαια την εξουσία στα χέρια του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι οι πατέρες ιδρυτές έλαβαν την απόφαση αυτή έχοντας στο νου τους τα δεδομένα της εποχής, αλλά και κυρίως τα όπλα της εποχής, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τα σημερινά. Κανείς δεν εγγυάται ότι εάν έβλεπαν τη σημερινή κατάσταση, και κυρίως το πόσο θανατηφόρα είναι τα σημερινά όπλα, θα συνέχιζαν να υποστηρίζουν το ίδιο πράγμα.

Στο ίδιο πνεύμα, ένα επιχείρημα που προβάλλεται συχνά είναι αυτό της αυτοάμυνας. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η λύση απέναντι σε έναν κακό με όπλο, ο οποίος έχει έρθει για να σκοτώσει, είναι οι περισσότεροι καλοί με όπλο, οι οποίοι θα καταφέρουν να σκοτώσουν πρώτα αυτόν, υπερασπιζόμενοι τον εαυτό τους. Το πρόβλημα στο επιχείρημα αυτό όμως είναι ότι δεν λαμβάνονται υπόψιν οι πραγματικές συνθήκες ενός τέτοιου περιστατικού και κυρίως ο παράγοντας του αιφνιδιασμού. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι παρά το γεγονός ότι τέτοια περιστατικά λαμβάνουν χώρα σε πολιτείες που τα όπλα είναι πλήρως διαθέσιμα αυτό το σενάριο δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι τώρα. Και αυτό γιατί σε συνθήκες τρόμου και πανικού, είναι πάρα πολύ δύσκολο κάποιος να ελέγξει τις κινήσεις του και να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τον εαυτό του.

Ένα από τα συνηθέστερα επιχειρήματα πλέον είναι το ότι «τα όπλα δεν σκοτώνουν ανθρώπους, αλλά οι άνθρωποι σκοτώνουν ανθρώπους». Θέλουν να πουν με αυτό, ότι το αποτέλεσμα από την χρήση των όπλων εξαρτάται αποκλειστικά από τους ανθρώπους. Επίσης, υποστηρίζουν έντονα ότι η πραγματική κρίση δεν έγκειται στη χρήση όπλων, αλλά στην αμέλεια της Πολιτείας ως προς την ψυχική υγεία των πολιτών. Παίρνοντας τα πράγματα ένα ένα, πρέπει να πούμε ότι μπορεί τα όπλα να μην σκοτώνουν ανθρώπους αλλά είναι σχεδιασμένα για να κάνουν ακριβώς αυτό. Με λίγα λόγια, τα όπλα δυσχεραίνουν σε τρομακτικό βαθμό οποιοδήποτε βίαιη κατάσταση η συνθήκη. Όσο τραγικό και αν ακούγεται οι πυροβολισμοί στα σχολεία είναι μονάχα η κορυφή του παγόβουνου όσον αφορά το ζήτημα της ένοπλης βίας στις ΗΠΑ. Πάρα πολλοί άνθρωποι κάθε χρόνο πεθαίνουν εξαιτίας κάποιου θανάσιμου τραυματισμού από όπλο. Και αυτό γιατί δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι σε μία περίπτωση καυγά, η εάν κάποιος βρίσκεται εν βρασμώ και υπάρχει δίπλα του διαθέσιμο ένα όπλο, το αποτέλεσμα θα είναι μοιραίο.

Όσον αφορά το εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα της ψυχικής υγείας, δεν χωρά αμφιβολία το πρέπει να υπάρξουν πιο αποτελεσματικές παραβάσεις από την Πολιτεία. Ωστόσο, το επιχείρημα αυτό διαιωνίζει το εξαιρετικά βλαβερό στερεότυπο ότι οι άνθρωποι με ψυχικές ασθένειες είναι βίαοι, το οποίο όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά αποτελεί και πηγή για περαιτέρω διακρίσεις σε βάρος τους. Στην πλειοψηφία τους όχι μόνο δεν είναι βίαοι, αλλά συνήθως είναι οι ίδιοι που πέφτουν θύματα βίας. Αλλά ακόμα και εάν πάρουμε την εξαιρετικά σπάνια περίπτωση που μπορεί να γίνουν βίαοι η διαθεσιμότητα των όπλων όχι μόνο δεν βοηθάει την κατάσταση, αλλά αντιθέτως έχει τραγικά αποτελέσματα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ