Στα 10 χρόνια της κρίσης η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε αλλά δεν μεταρρυθμίστηκε. Αυτό διαπιστώνει μελέτη της PwC, όπου καταγράφεται, μεταξύ άλλων, μετατόπιση της οικονομικής δραστηριότητας σε χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας κλάδους αλλά και χαμηλό επίπεδο επενδύσεων που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα.
Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το αυξημένο κόστος κεφαλαίου -που είναι συστηματικά υψηλότερο των αποδόσεων κεφαλαίου- και τη σταθερή παρουσία των εταιρειών “Zombie” στην οικονομία που επηρεάζουν αρνητικά τις επενδύσεις και την ανάπτυξη των υγιών επιχειρήσεων, καταδεικνύουν σύμφωνα με την PwC, την ανάγκη διαμόρφωσης ενός οικονομικού μοντέλου που να υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Ειδικότερα, στη νέα μελέτη της που χαρτογραφεί την οικονομική δραστηριότητα στη χώρα, η PwC διαπιστώνει ότι σε επιχειρηματικό επίπεδο, η λίστα των top 10 εταιρειών παραμένει σχεδόν ίδια με κάποιες μικρές μετακινήσεις και την αποχώρηση ενός μόνο παίκτη με αντίστοιχη είσοδο νέου.
Όπως σημειώνει, ως πρώτη αντίδραση στη μειωμένη ζήτηση της αγοράς και τη συμπίεση του κύκλου εργασιών, οι επιχειρήσεις προέβησαν στη μείωση των λειτουργικών εξόδων κατά 11% και των επενδύσεων κατά 57%, προσαρμόζοντας το λειτουργικό τους μοντέλο και αυξάνοντας τη ρευστότητα κατά 3 δισ. ευρώ στη διάρκεια της κρίσης.
Ενώ, όμως, η κερδοφορία των επιχειρήσεων μειώθηκε αρχικά, κατέληξε να ανακάμπτει σε προ-κρίσης επίπεδα. Οι επιχειρήσεις επεκτάθηκαν σε νέες αγορές και αύξησαν τις εξαγωγές τους κατά 12 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη, η οικονομική δραστηριότητα μετατοπίστηκε σε χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας κλάδους, όπως για παράδειγμα η μετακίνηση από τις υπηρεσίες και τις κατασκευές, σε κλάδους όπως η βιομηχανία και ο τουρισμός.
Ένα ακόμη σημαντικά εύρημα της μελέτης είναι ότι οι εταιρείες “Ζombie” -δηλαδή αυτές που παρουσιάζουν συρρίκνωση εσόδων, μηδενική ή αρνητική κερδοφορία και μη βιώσιμο δανεισμό- παρουσιάζουν ανθεκτικότητα, κατέχοντας μερίδιο της τάξης του 26% επί του συνόλου των επιχειρήσεων που επιβίωσαν, με δάνεια που αγγίζουν τα 15 δισ. ευρώ και οφειλές προς τρίτους ύψους 10 δισ. ευρώ. Εξέλιξη που, σύμφωνα με την PwC, επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις και την ανάπτυξη των υγιών επιχειρήσεων.
Επίσης, διαπιστώνεται ότι μια από τις βασικές συνέπειες της κρίσης είναι η αύξηση του κόστους κεφαλαίου. Το συγκεκριμένο, οδήγησε σε σημαντική αλλαγή στη χρηματοδότηση, αυξάνοντας το ρίσκο και λειτουργώντας αποτρεπτικά για τις επενδύσεις, κρατώντας παράλληλα την ευθυγράμμιση με τις νέες τεχνολογίες και την Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) σε χαμηλά επίπεδα. Όπως διακρίνεται, κατά τα έτη 2013 έως 2016, οι δυνατότητες δανεισμού ήταν υψηλότερες σε σχέση με τις πραγματοποιηθείσες επενδύσεις, επιβεβαιώνοντας την ανησυχία των επιχειρήσεων για το μέλλον.
Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με την PwC, η κρίση οδήγησε τις ελληνικές επιχειρήσεις να περιορίσουν τα μακροπρόθεσμα πλάνα τους, να αυξήσουν τη ρευστότητα τους, να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη και να υιοθετήσουν μια πιο επιφυλακτική στάση απέναντι στις μεγάλες επενδύσεις.
Βγαίνοντας όμως από την κρίση, οι ελληνικές επιχειρήσεις χρειάζεται να επιλέξουν τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν για να αυξήσουν την αξία της επιχείρησης τους, είτε επιταχύνοντας την ανάπτυξη τους είτε βελτιώνοντας τα περιθώρια κέρδους τους, σημειώνει.
“Ο επαναπροσδιορισμός του ελληνικού οικονομικού μοντέλου αποτελεί μονόδρομο. Προς αυτή τη κατεύθυνση είναι απαραίτητη η υιοθέτηση στρατηγικών, ικανών να δώσουν ώθηση στη βιώσιμη ανάπτυξη για το σύνολο της οικονομίας”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Ανδρέου, Partner και Advisory Leader, PwC Ελλάδας.
Όπως εξηγεί, “τέτοιες στρατηγικές περιλαμβάνουν την κατάλληλη διαχείριση των εταιρειών ‘zombies’ παράλληλα με την εκκαθάριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από το τραπεζικό σύστημα. Ταυτόχρονα, η χώρα χρειάζεται να αναπτύξει το δικό της θετικό αφήγημα που θα οδηγήσει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης και την προσέλκυση επενδύσεων”.
Ο Κώστας Μητρόπουλος, Εντεταλμένος Σύμβουλος PwC Ελλάδας, συμπληρώνει: “Η κρίση δεν έφερε τεκτονικές αλλαγές στην δομή της οικονομίας. Η συρρίκνωση των μέσων μεγεθών των εταιρειών, η έλλειψη επενδύσεων και η μόνιμη παρουσία Zombies οδήγησε σε μία απλούστερη και χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας οικονομία. Παρ’ ότι πάνω από 2.000 εταιρείες μπορούν να προσελκύσουν κεφάλαια για επενδύσεις, οι ρυθμοί παραμένουν χαμηλοί και ο μετασχηματισμός της οικονομίας πολύ αργός”.
Καταλήγοντας, ο Κ. Μητρόπουλος σημειώνει: “Χρειάζεται ένα σοκ στρατηγικής και πολιτικής για να επιταχύνει”.
