Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από την ίδρυση σχεδόν της συμμαχίας εδώ και 70 χρόνια, οι στρατηγοί του ΝΑΤΟ έχουν περάσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους να προετοιμάζουν την άμυνα απέναντι στην Ρωσία, η οποία ήταν ο παραδοσιακός εχθρός των ΗΠΑ. Όμως τελευταία οι σκέψεις, οι προβλέψεις και τα σενάρια κοιτάνε λίγο πιο ανατολικά και πιο συγκεκριμένα στην Κίνα.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 70 χρόνων της συμμαχίας, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ βάζουν στο τραπέζι ερωτήματα σχετικά με το εάν και σε ποιο βαθμό θα επιτρέψουν στην Huawei να λειτουργήσει στις χώρες της συμμαχίας, ενώ προβληματισμό προκαλέι και η απόφαση της Ιταλίας να προσχωρήσει στο σχέδιο One Belt, One Road της κινεζικής κυβέρνησης. “Η Κίνα πρόκειται να αποτελέσει το αντικείμενο μελέτης του 21ου αιώνα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού”, δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας σε ομιλία του στην Ουάσιγκτον την προηγούμενη Τετάρτη. “Η Κίνα είναι μια πρόκληση για σχεδόν κάθε θέμα. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει αυτό για το ΝΑΤΟ “.
Οι σχέσεις με την Κίνα είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο για μεγάλο μέρος της Ευρώπης, το οποίο όπως και οι ΗΠΑ έχει έντονους εμπορικούς δεσμούς με την χώρα της Άπω Ανατολής. “Είμαστε εταίροι από τη μια πλευρά και ανταγωνιστές από την άλλη – όχι μόνο όσον αφορά την οικονομία, αλλά έχουμε και πολύ διαφορετικά πολιτικά συστήματα”, δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ σε σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα. “Θέλουμε σχέσεις με βάση την αμοιβαιότητα. Θέλουμε επίσης καλούς εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα “. Η Κίνα είναι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας, ακόμα και από τις ΗΠΑ, ενώ στο σύνολο της Ευρώπης είναι δεύτερη με μικρή απόσταση από τις ΗΠΑ. Επιπλέον η Κίνα έχει δείξει προθυμία να επενδύσει σε χώρες και project υποδομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν επενδύουν οι άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Ιταλία.
Σε αντίθεση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος έβαλε στο στόχαστρο του το Πεκίνο από την πρώτη σχεδόν μέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του, η Ευρώπη περιορίστηκε σε διπλωματικές κινήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί να λάβει πιο σκληρή γραμμή με την Κίνα για την κατασκοπεία στον κυβερνοχώρο και την κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, ζητήματα που αναμένεται να κορυφωθούν στην ατζέντα σε μια σύνοδο κορυφής με την Κίνα την επόμενη εβδομάδα.
Κάτω από αυτό το πρίσμα οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ έχουν στρέψει την προσοχή τους προς την Κίνα, αν και ο τρόπος που θα προστατευθεί ενάντια στην Κίνα δεν είναι σαφής. Παρόλα αυτά, υπάρχει αυξανόμενη πεποίθηση μεταξύ αξιωματούχων ασφαλείας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού ότι σε μια περίοδο αυξημένης έντασης στη συμμαχία σχετικά με την κατανομή των βαρών, η πολιτική της Κίνας είναι ένας τομέας κοινού ενδιαφέροντος μεταξύ των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων εταίρων της. Οι ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα ανοικτά κανάλια θαλάσσιων μεταφορών σε βασικούς εμπορικούς διάδρομους, όπως η θάλασσα της Νότιας Κίνας , για παράδειγμα, είναι εξίσου σημαντικοί για την Ευρώπη όπως και για τις ΗΠΑ. Η απειλή που θέτει η ικανότητα της Κίνας στον κυβερνοχώρο είναι ένας άλλος τομέας καίριας στρατηγικής σημασίας.
Η μεγαλύτερη ανησυχία της Ευρώπης είναι ότι σε έναν κόσμο με μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, θα παραμείνει στην άκρη. Η πρόσφατη απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσυρθεί από τη συνθήκη πυρηνικών δυνάμεων (INF), μια συμφωνία εποχής του Ψυχρού Πολέμου που αποσκοπεί στη διατήρηση πυρηνικών όπλων μεσαίας εμβέλειας εκτός Ευρώπης, πυροδότησε τους φόβους αυτούς. Η κυβέρνηση Τραμπ έλαβε την απόφαση χωρίς να εμπλέξει τους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουάσινγκτον, παρόλο που η Ευρώπη θα ήταν πιο εκτεθειμένη στα ρωσικά πυρηνικά. Αμερικανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι η απόφαση οδήγησε τόσο σε χρόνια απόδειξης ότι η Ρωσία είχε σταματήσει να συμμορφώνεται με τη συνθήκη όσο και ανησυχίες ότι η Κίνα, η οποία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος του INF και έχει αναπτύξει παρόμοια πυρηνικά όπλα στην Ασία, κερδίζει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα. Αυτό που απογοήτευσε τους Ευρωπαίους ήταν ότι ουσιαστικά δεν είχαν καμία άποψη σε ένα ζήτημα υπαρξιακής σημασίας για αυτούς.
Παρά τις απογοητεύσεις αυτές, υπάρχει συναίνεση μεταξύ των ανώτερων αξιωματούχων της ευρωπαϊκής άμυνας ότι παρά την πρόσφατη ρητορική για έναν “ευρωπαϊκό στρατό”, το ΝΑΤΟ παραμένει απολύτως απαραίτητο για την ασφάλεια της περιοχής.
Το ερώτημα είναι πώς η Ευρώπη μπορεί να πείσει την Ουάσινγκτον ότι αξίζει τον κόπο. Ένας τρόπος για την Ευρώπη να δείξει την αξία της θα είναι να αρχίσει να πληρώνει περισσότερες δαπάνες στο ΝΑΤΟ, λένε οι αναλυτές. Τα αμερικανικά κονδύλια αντιπροσωπεύουν πάνω από τα δύο τρίτα των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ , μια πηγή έντονης ένστασης από τον Τραμπ. Ενώ αρκετές χώρες έχουν σημειώσει πρόοδο στην εκπλήρωση του στόχου δαπανών του ΝΑΤΟ ύψους 2% του ΑΕΠ, άλλοι, κυρίως η Γερμανία, παραμένουν μακριά από αυτό το στόχο.
Ένας μεγάλος κίνδυνος για την Ευρώπη θα ήταν μια κρίση στην Ασία που θα μετέθετε τους αμερικανικούς πόρους από το ΝΑΤΟ. Μια τέτοια μετατόπιση θα μπορούσε να συμβεί ξαφνικά, όπως συνέβη μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, όταν οι ΗΠΑ ανακατεύθυναν την εστίαση τους σε μια νύχτα στη Μέση Ανατολή.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι Ευρωπαίοι στρατιωτικοί και αναλυτές πιστεύουν ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ της περιοχής πρέπει να προετοιμαστούν για να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της Ρωσίας. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, διαδραματίζουν ήδη κεντρικό ρόλο στη λειτουργία ενισχυμένης μελλοντικής παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Βαλτική και την Πολωνία, η οποία αποβλέπει στην αποθάρρυνση της Ρωσίας από την εισβολή στην περιοχή. Σε όλες τις συζητήσεις σχετικά με την ανάμειξη της Μόσχας στις εκλογές και τις εισβολές στην επικράτειά των γειτόνων της, υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση στη συμμαχία ότι παρά το σημαντικό πυρηνικό της οπλοστάσιο, η Ρωσία είναι διαχειρίσιμη. Τα μέλη του ΝΑΤΟ της Ευρώπης υποστηρίζουν πως η Ρωσία δεν είναι πια η τεράστια δύναμη του παρελθόντος από την άποψη των στρατιωτικών δαπανών και της οικονομικής δύναμης. Η ενεργειακά εξαρτώμενη οικονομία της Ρωσίας είναι στάσιμη και είναι μικρότερη από την Καναδά, για παράδειγμα.
Εάν η Ευρώπη επικεντρωνόταν στη Ρωσία, θα ελευθέρωνε τις ΗΠΑ από το να επικεντρωθούν περισσότερο στην Ασία (όπου οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δεν έχουν σχεδόν καμία παρουσία), έναν καταμερισμό εργασίας που θα καθιστούσε πιθανότατα πιο εύκολο να καμφθούν οι αντιδράσεις της Ουάσιγκτον για τις δαπάνες. Με ή χωρίς τις επιθετικές αναρτήσεις του Τραμπ στα κοινωνικά δίκτυα, η πραγματικότητα της αντιμετώπισης της Κίνας αναγκάζει την δύση να υπολογίσει το μέλλον το ΝΑΤΟ. Το αν οι Ευρωπαϊκές χώρες, δεδομένης της οικονομικής εξάρτησης τους από την Κίνα, καταφέρουν να επιτύχουν συναίνεση είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Η προθυμία των χωρών της Νότιας Ευρώπης να καλωσορίσουν τις κινεζικές επενδύσεις αποτελεί ανησυχητικό σημάδι για όσους προτρέπουν μια ενοποιημένη προσέγγιση.
Με το επενδυτικό της πλάνο η Κίνα έχει “παραλύσει” τις ευρωπαϊκές αντιδράσεις . Οι ΗΠΑ θα πρέπει να ξεκινήσουν ένα αντίστοιχο πρόγραμμα επενδύσεων σαν αυτό που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό το Πεκίνο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, υποστηρίζουν οι αναλυτές, “όμως δεν είμαστε πια πλούσια χώρα για να κρατήσουμε την Κίνα έξω από την γειτονιά μας”
