Κάτω από τις 100 μονάδες έπεσε τον Ιανουάριο ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος, διαμορφούμενος στις 99,6 (από 101,6) μονάδες, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ.
Παρότι, μάλιστα, στη Βιομηχανία, στις Κατασκευές και στο Λιανικό Εμπόριο καταγράφεται βελτίωση του κλίματος, με το τελευταίο μάλιστα να κινείται σε υψηλά 10ετίας, η μεγάλη επιδείνωση του κλίματος που καταγράφεται στις Υπηρεσίες, αντισταθμίζει την άνοδο στους υπόλοιπους τομείς, όπως και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία βελτιώνεται για έναν ακόμη μήνα.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, στην τρέχουσα συγκυρία το οικονομικό κλίμα συνδιαμορφώνεται από διαφορετικούς παράγοντες: την αναζήτηση κατεύθυνσης στους πρώτους μήνες εκτός των προγραμμάτων, τη διαμόρφωση νέων όρων χρηματοδότησης της οικονομίας, την προεκλογική δυναμική και τις εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον.
Όπως συμβαίνει σχεδόν συστηματικά σε προεκλογικές περιόδους, σημειώνεται πάντα βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, εξέλιξη που επηρεάζει και το λιανικό εμπόριο. Οι αποφάσεις και εξαγγελίες, ιδίως όσες αφορούν σε δημοσιονομικά μέτρα, π.χ. σε φοροελαφρύνσεις, παροχή επιδομάτων, αλλά και αυτές για προσλήψεις, σίγουρα επηρεάζουν τις προσδοκίες.
Στην πλευρά τωνν επιχειρήσεων, όμως, η εικόνα είναι μικτή τους τελευταίους μήνες. Άλλωστε, όπως εξηγεί το Ινστιτούτο, για τις εξωστρεφείς οικονομικές μονάδες, είναι πολύ σημαντικές οι εκτιμήσεις για βελτίωση ή επιδείνωση του κλίματος διεθνώς και ιδίως για την εξέλιξη της ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες από το εξωτερικό.
Στη βιομηχανία, πάντως, καταγράφεται μικρή βελτίωση επιχειρηματικών προσδοκιών, λόγω των ενισχυμένων προβλέψεων για την παραγωγή. Ειδικότερα, ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία ενισχύεται ελαφρώς τον Ιανουάριο, μετά από ένα τετράμηνο υποχώρησης, στις 97,6 (από 96,4) μονάδες, επίδοση χαμηλότερη όμως εκείνης πριν από έναν χρόνο (103,9 μονάδες).
Συνεπώς, παρά τη μεταβολή στην τάση, η άνοδος είναι μικρής έντασης. Αυτή η εξέλιξη είναι αρκετά συμβατή με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία για τη βιομηχανική παραγωγή, του περασμένου Δεκεμβρίου, κατά τον οποίο αυτή υποχώρησε ήπια σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (-1,6%). Παρόμοια τάση σημειώθηκε τον ίδιο μήνα σε επίπεδο ΕΕ (-0,9%).
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, στη μικρή βελτίωση των προσδοκιών ενδεχομένως συνέβαλε σε κάποιο βαθμό η “εκεχειρία” 90 ημερών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας από τις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου, ως προς τους περιορισμούς στο διεθνές εμπόριο, που δημιούργει ελπίδες μεγαλύτερης αναστολής, ακόμα και τερματισμού τους. Άλλωστε, την τρέχουσα περίοδο βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών με στόχο την κατάργησή τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι εξαγωγές εξακολουθούν να στηρίζουν δυναμικά την εγχώρια μεταποίηση. Συγκεκριμένα, οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων κινούνται ανοδικά, καθώς την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2018 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 13,2%, ενώ το σύνολο των εξαγωγών προϊόντων κατά 17,6%.
Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων έχουν επίσης αυξηθεί την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2018, αν και αισθητά λιγότερο από τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων την ίδια περίοδο (3,2%), ενώ το εμπορικό έλλειμμα στα βιομηχανικά προϊόντα έχει μειωθεί κατά 604 εκατ. ευρώ, στα 14.980 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά 3,9%. Αντίθετα, το ελλειμματικό ισοζύγιο στο σύνολο των εξαγόμενων προϊόντων έχει αυξηθεί την περίοδο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2018 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 κατά 0,3% (από 19.090 εκατ. ευρώ στα 19.152 εκατ. ευρώ).
Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση επιδεινώθηκε οριακά, ενώ το ισοζύγιο στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε, με το δείκτη στις εκτιμήσεις για τα αποθέματα να παραμένει αμετάβλητος.
Αναλυτικότερα, στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο κερδίζει 5 μονάδες και διαμορφώνεται στις 10, με το 28% (από 21%) των επιχειρήσεων να προβλέπει άνοδο της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και ένα 18% (από 16%) μείωσή της.
Ο δείκτης στις προβλέψεις για την απασχόληση αυξάνεται τον Ιανουάριο στις +5 (από +2) μονάδες, με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να διπλασιάζεται στο 18% και το 13% (από 7%) να αναμένει υποχώρηση.
Οι θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες είναι αμετάβλητες τον Ιανουάριο (στις +10 μονάδες το ισοζύγιο), με το 26% (από 22%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο το προσεχές χρονικό διάστημα και το 16% (από 12%) μείωσή τους. Τέλος, ο δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις αυξάνεται στις +8 (από +5) μονάδες, με το 24% (από 26%) των ερωτηθέντων να εκτιμά άνοδό τους.
Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας, ωστόσο, καταγράφονται τον Ιανουάριο μικτές τάσεις: οι εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο αποδυναμώνονται (+8 από +13 μονάδες ο δείκτης), όπως και οι εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού (- 21 από -15 μονάδες ο δείκτης), με τις προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες να βελτιώνονται ελαφρώς (+6 από +4 μονάδες ο δείκτης).
Σε ό,τι αφορά το ισοζύγιο για τις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών κινείται στις +5 (από +3) μονάδες, με το 79% (από 74%) των επιχειρήσεων να μην αναμένει μεταβολές τους το επόμενο τρίμηνο. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε όρους τιμών παραγωγού στη βιομηχανία, καταγράφεται πτώση τον Δεκέμβριο σε σχέση με τον Νοέμβριο (-2,9%) και οριακή μείωση της τάξης του -0,1% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
Σε επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, ο αρνητικός δείκτης διαμορφώνεται τον Ιανουάριο στις -18 μονάδες (από -17 μονάδες), με το 26% (από 22%) των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και το 8% (από 6%) να αναφέρει το αντίθετο. Ως προς τα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο παραμένει σχεδόν στο ίδιο επίπεδο, στις +9 μονάδες, με το 18% των επιχειρήσεων να αναφέρει εκ νέου υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 9% να δηλώνει το αντίθετο.
Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής διαμορφώνονται στους 5,2 (από 4,8) μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να μειώνεται ελαφρώς στο 70% (από 71,5%). Όπως έχει ήδη επισημανθεί και σε προηγούμενα δελτία, μετά το καλοκαίρι του 2015, η χρησιμοποίηση του εργοστασιακού δυναμικού έχει ενισχυθεί σημαντικά, κινούμενη συνήθως πάνω από το 70%, λόγω της αυξημένης παραγωγής.
Σχετικά με τα ερωτήματα που τίθενται ανά τρίμηνο στην έρευνα, οι εκτιμήσεις για τις νέες παραγγελίες επιδεινώθηκαν οριακά τον Ιανουάριο σε σύγκριση με τον Οκτώβριο, με το σχετικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις +4 (από +5) μονάδες. Το 15% (από 12%) των επιχειρήσεων του τομέα αναφέρει πτώση των νέων παραγγελιών του, έναντι ενός 19% (από 17%) που δηλώνει αυξημένες νέες παραγγελίες.
Ως προς τους λόγους που παρεμποδίζουν την παραγωγική δραστηριότητα, το 46% (από 42%) των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η επιχειρηματική λειτουργία του είναι απρόσκοπτη, ενώ από τις υπόλοιπες, ένα 27% δηλώνει ως σημαντικότερο εμπόδιο την ανεπάρκεια ζήτησης και το 16% την κεφαλαιακή ανεπάρκεια.
Στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με την ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων στις αγορές στις οποίες δραστηριοποιούνται, οι εκτιμήσεις των ερωτηθέντων κινούνται υψηλότερα έναντι του προηγούμενου τριμήνου ως προς την εγχώρια αγορά (+16 από +10 μονάδες ο δείκτης) και την αγορά της ΕΕ (+12 από +7 μονάδες ο δείκτης), αλλά και, οριακά, ως προς τις λοιπές αγορές (+12 από +11 μονάδες το ισοζύγιο).
Τέλος, στο τριμηνιαίο ερώτημα σχετικά με τις προβλέψεις των επιχειρήσεων για τον προορισμό των εξαγωγών τους τους προσεχείς μήνες, καταγράφεται πτώση στους σχετικούς δείκτες σε σχέση με τη μέτρηση Οκτωβρίου προς την ΕΕ (+4 από +12 μονάδες) και άνοδος σε σχέση με τις Βαλκανικές (+7 από 0 μονάδες ο δείκτης.), αλλά και τις λοιπές χώρες (+18 από +11 μονάδες).
Σε επίπεδο βασικών τομέων, οι τάσεις των προσδοκιών είναι επίσης μικτές. Αναλυτικά, η τάση των προσδοκιών στα Καταναλωτικά αγαθά είναι πτωτική, με το δείκτη να διαμορφώνεται στις 95,6 (από 99,6) μονάδες, με επιδείνωση σε όλες τις βασικές μεταβλητές του δείκτη. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο παραγγελιών και εγχώριας ζήτησης μειώνεται περαιτέρω στις -17 (από -11) μονάδες, ενώ ο δείκτης προβλέψεων για την παραγωγή κινείται στις +5 (από +8) μονάδες, με τον δείκτη εκτιμήσεων των αποθεμάτων να αυξάνεται ελαφρά στις +4 (από +2) μονάδες. Οι τάσεις στις εξαγωγικές μεταβλητές είναι πτωτικές, ενώ στις προβλέψεις για την απασχόληση, το ισοζύγιο των +3 μονάδων μεταβάλλεται εκ νέου προς τα κάτω, στις -6 μονάδες. Τέλος, οι προβλέψεις για τις τιμές υποδηλώνουν κλιμάκωση, με το σχετικό δείκτη να κινείται στις +8 (από +1) μονάδες και το 77% (από 82%) των επιχειρήσεων να μην αναμένει μεταβολές τους.
Σε ό,τι αφορά τα τριμηνιαία ερωτήματα, μεγάλη πτώση παρουσίασαν οι νέες παραγγελίες (+2 από +14 μονάδες το ισοζύγιο), με το ποσοστό εκείνων που αναφέρουν απρόσκοπτη δραστηριότητα να αυξάνεται στο 55% (από 47%) των ερωτηθέντων. Ως προς τις προβλέψεις για τις εξαγωγές, η τάση είναι πτωτική προς την ΕΕ και ανοδική σε σχέση με τις Βαλκανικές και τις λοιπές χώρες, ενώ τέλος, στο πεδίο της ανταγωνιστικότητας, καταγράφεται αρνητική μεταβολή προς τον υπόλοιπο κόσμο και την εγχώρια και άνοδος προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Αντιθέτως στα Κεφαλαιουχικά αγαθά ο δείκτης αυξάνεται στις 104,6 (από 102,8) μονάδες, λόγω της βελτίωσης της προβλεπόμενης παραγωγής. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο των προβλέψεων για την παραγωγή μειώνεται στις +22 (από +15) μονάδες, ενώ ο αρνητικός δείκτης των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση παραμένει στα ίδια σχεδόν επίπεδα, στις -12 μονάδες. Η τάση στο ισοζύγιο εκτιμήσεων για τα αποθέματα δηλώνει επίσης σχετική σταθερότητα (στις +17 μονάδες ο δείκτης), ενώ στις εξαγωγικές προοπτικές καταγράφονται μικτές τάσεις. Στις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της απασχόλησης είναι αισθητά ανοδική, ενώ ως προς τις τιμές, ο σχετικός δείκτης των +8 μονάδων διπλασιάζεται, με 8 στις 10 επιχειρήσεις και πάλι να αναμένουν σταθερότητα.
Στα ερωτήματα τριμήνου, ο δείκτης στις νέες παραγγελίες χάνει οριακά έδαφος (στις -4 από -2 μονάδες), με το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναφέρει απρόσκοπτη δραστηριότητα να μειώνεται στο 23% (από 32%). Ως προς τις προβλέψεις για τις εξαγωγές, η τάση είναι πτωτική προς τις λοιπές αγορές και την ΕΕ και ανοδική προς τις Βαλκανικές χώρες, ενώ η ανταγωνιστική θέση των επιχειρήσεων ενισχύεται προς όλους τους επιμέρους προορισμούς.
Τέλος, ανοδικά κινείται ο δείκτης στα Ενδιάμεσα αγαθά, στις 98,1 (από 91,6) μονάδες, λόγω της βελτίωσης και στις τρεις κύριες μεταβλητές του. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο παραγγελιών και ζήτησης αυξάνεται κατά 5 μονάδες, στις -20, ενώ οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα παραμένουν αμετάβλητες (+12 μονάδες ο δείκτης). Το ισοζύγιο των προβλέψεων για την παραγωγή αυξάνεται κατά 13 μονάδες, στις +11, ενώ η τάση στους εξαγωγικούς δείκτες είναι μικτές, με τις προβλέψεις για την απασχόληση εξασθενούν, με το σχετικό δείκτη να κινείται στη -1 (από +2) μονάδες. Το ισοζύγιο στις προσδοκίες για τις τιμές χάνει επίσης έδαφος (στις -2 από +4 μονάδες), με το 8% (από 19%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδό τους και ένα 10% (από 15%) να προσδοκά αντίθετα μείωση.
Στα τριμηνιαία ερωτήματα, αυξάνεται και τον Ιανουάριο σε σχέση με τον Οκτώβριο (+9 από -4 μονάδες) το ισοζύγιο στις νέες παραγγελίες, με το ποσοστό των επιχειρήσεων που αναφέρει απρόσκοπτη δραστηριότητα να κινείται στο 43% (από 37%). Σχετικά με τις προβλέψεις για τις εξαγωγές, οι τάσεις είναι αυξητικές προς όλους τους προορισμούς, εξέλιξη ανάλογη με εκείνη της ανταγωνιστικής θέσης των επιχειρήσεων.
