Συνολικά 23 χώρες περιλαμβάνονται στον νέο κατάλογο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις τρίτες χώρες που παρουσιάζουν στρατηγικές ανεπάρκειες όσον αφορά τα πλαίσια για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Πρόκειται ουσιαστικά για έναν κατάλογο που έχει στόχο να προστατεύσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ, αποτρέποντας αποτελεσματικότερα τους κινδύνους που προκύπτουν από το ξέπλυμα “μαύρου χρήματος” και τις ροές εσόδων προς την τρομοκρατία.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, ως αποτέλεσμα της καταχώρισης αυτής, θα απαιτείται πλέον από τις τράπεζες και τις άλλες οντότητες που καλύπτονται από τους κανόνες περί νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες να προβαίνουν σε αυξημένους ελέγχους (“δέουσα επιμέλεια”) στις χρηματοοικονομικές πράξεις οι οποίες αφορούν πελάτες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από τις εν λόγω τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου, ώστε να εντοπίζονται αποτελεσματικότερα οι ύποπτες χρηματικές ροές.
Ο κατάλογος καταρτίστηκε ύστερα από ενδελεχή ανάλυση, βάσει νέας μεθοδολογίας που εφαρμόζει τα αυστηρότερα κριτήρια της 5ης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία ισχύει από τον Ιούλιο του 2018.
Η Βιέρα Γιούροβα, επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, δήλωσε σχετικά: “Έχουμε θεσπίσει τα αυστηρότερα πρότυπα στον κόσμο για την καταπολέμηση των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες,·όμως, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το βρώμικο χρήμα από άλλες χώρες δεν θα βρίσκει τρόπο να εισέρχεται στο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα. Το βρώμικο χρήμα είναι η τροφή του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Καλώ τις χώρες που περιλαμβάνονται στον κατάλογο να διορθώσουν άμεσα τις ανεπάρκειές τους. Η Επιτροπή είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί στενά με αυτές ώστε τα ζητήματα αυτά να αντιμετωπιστούν προς το αμοιβαίο μας συμφέρον”.
Σημειώνεται ότι η Επιτροπή έχει την εντολή να διενεργήσει αυτοτελή αξιολόγηση και να εντοπίσει τις τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου, στο πλαίσιο της τέταρτης και της πέμπτης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κατάλογος καταρτίστηκε με βάση την ανάλυση 54 δικαιοδοσιών προτεραιότητας, η οποία διεξήχθη από την Επιτροπή με τη συμβολή των κρατών μελών και δημοσιεύθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2018. Οι χώρες που αξιολογήθηκαν πληρούν τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα κριτήρια:
– έχουν συστημικό αντίκτυπο στην ακεραιότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της ΕΕ,·
– έχουν κριθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ως διεθνή υπεράκτια (offshore) χρηματοοικονομικά κέντρα·
– έχουν οικονομική σημασία για την ΕΕ και ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με αυτήν.
Για κάθε χώρα, η Επιτροπή αξιολόγησε το επίπεδο της υφιστάμενης απειλής, το νομικό πλαίσιο και τους ελέγχους που διενεργούνται για την αποτροπή των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους. Ακόμα, η Επιτροπή έλαβε υπόψη το έργο της ειδικής ομάδας χρηματοοικονομικής δράσης (FATF), που είναι ο διεθνής φορέας καθορισμού προτύπων στον τομέα αυτόν.
Έτσι, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 23 χώρες παρουσιάζουν στρατηγικές ανεπάρκειες όσον αφορά τα συστήματά τους για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται 12 χώρες που έχουν καταγραφεί από τη FATF και 11 πρόσθετες δικαιοδοσίες. Ορισμένες από τις χώρες που αναφέρονται στον νέο κατάλογο, περιλαμβάνονται ήδη στον υπάρχοντα κατάλογο της ΕΕ, ο οποίος περιλαμβάνει 16 χώρες.
Επόμενα στάδια
Ο νέος κατάλογος εκδόθηκε από την Επιτροπή υπό τη μορφή κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού. Στη συνέχεια, ο κανονισμός αυτός θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο για έγκριση εντός ενός μηνός (με δυνατότητα παράτασης ενός μηνός). Όταν εγκριθεί, ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα και θα αρχίσει να ισχύει 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι θα συνεχίσει τη συνεργασία της με τις χώρες που παρουσιάζουν στρατηγικές ανεπάρκειες στο πλαίσιο του παρόντος κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού, εστιάζοντας ειδικότερα στα κριτήρια διαγραφής από τον κατάλογο αυτόν. Ο εν λόγω κατάλογος δίνει τη δυνατότητα στις απαριθμούμενες χώρες να εντοπίσουν ευκολότερα τους τομείς που επιδέχονται βελτίωση, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την πιθανή τους διαγραφή, ύστερα από τη διόρθωση των στρατηγικών τους ανεπαρκειών.
Παράλληλα, η Επιτροπή θα παρακολουθεί την πρόοδο που σημειώνουν οι χώρες του καταλόγου, θα συνεχίσει να επιτηρεί τις χώρες που αποτελούν αντικείμενο αξιολόγησης και θα ξεκινήσει την αξιολόγηση επιπλέον χωρών, σύμφωνα με τη δημοσιευμένη μεθοδολογία της. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα επικαιροποιήσει τον κατάλογο αναλόγως.
Θα εξετάσει επίσης τις δυνατότητες για περαιτέρω ενίσχυση της μεθοδολογίας της όπου αυτό χρειάζεται, με βάση την πείρα που έχει αποκομίσει, με σκοπό να εξασφαλίσει τον αποτελεσματικό εντοπισμό των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου και την αναγκαία παρακολούθησή τους.
Ειδικότερα, ο νέος κατάλογος που δημοσιεύεται σήμερα και αντικαθιστά αυτόν που ισχύει από τον Ιούλιο του 2018, περιλαμβάνει τις κάτωθι χώρες:
1) Αφγανιστάν
2) Αμερικανική Σαμόα
3) Μπαχάμες
4) Μποτσουάνα
5) Λαοκρατική Δημοκρατία της Κορέας
6) Αιθιοπία
7) Γκάνα
8) Γκουάμ
9) Ιράν
10) Ιράκ
11) Λιβύη
12) Νιγηρία
13) Πακιστάν
14) Παναμάς
15) Πουέρτο Ρίκο
16) Σαμόα
17) Σαουδική Αραβία
18) Σρι Λάνκα
19) Συρία
20) Τρινιδάδ και Τομπάγκο
21) Τυνησία
22) Αμερικανικές Παρθένες Νήσοι
23) Υεμένη
