Προληπτική δράση για τη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με τις εν εξελίξει δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τις συνταξιοδοτικές και μισθολογικές μεταρρυθμίσεις αλλά και μείωση των φόρων μέσω διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, προτείνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην δήλωση συμπερασμάτων το στο πλαίσιο της πρώτης αποστολής μεταμνημονιακής παρακολούθησης.
Το Ταμείο σημειώνει ότι η ανάπτυξη και η δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα αναμένεται να επιταχυνθούν περαιτέρω το 2019, ενώ οι ανάγκες χρηματοδότησης του δημόσιου τομέα παραμένουν διαχειρίσιμες.
Ωστόσο, σημειώνει ότι για να διατηρηθεί η δυναμική της ανάπτυξης, οι προσπάθειες μεταρρύθμισης πρέπει να εστιάζονται στην αύξηση της παραγωγικότητας και στη μείωση των τρωτών σημείων.
Όπως τονίζει, οι προτεραιότητες πολιτικής θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη δημιουργία φορολογικού χώρου για τη μείωση των άμεσων φόρων και την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και των στοχοθετημένων κοινωνικών δαπανών, την επιτάχυνση της εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών και την ενίσχυση της ευελιξίας της αγοράς εργασίας και της ανταγωνιστικότητας του κόστους.
Αυτό, όπως σημειώνει, θα συμβάλει στην άμβλυνση των αυξανόμενων αρνητικών εξελίξεων.
Αναλυτικότερα, στη δήλωση συμπερασμάτων του το ΔΝΤ αναφέρει ότι:
1. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιταχυνθεί το 2019 και, στη συνέχεια, να μετριαστεί σταδιακά μεσοπρόθεσμα καθώς κλείνει το παραγωγικό κενό. Η ανάπτυξη αναμένεται να φθάσει το 2,4% το 2019, αυξημένη από 2,1% περίπου το 2018. Οι εξαγωγές, ιδίως ο τουρισμός, και η κατανάλωση (που υποστηρίζεται από την πτώση της ανεργίας και την αυξημένη εμπιστοσύνη) οδηγούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ανάκαμψη των ιδιωτικών καταθέσεων επέτρεψε μια περαιτέρω χαλάρωση των μέτρων διαχείρισης της ροής κεφαλαίων (CFM). Ωστόσο, η αύξηση των επενδύσεων παραμένει άτονη, λόγω των υψηλών επιδόσεων βάσης και του αδύναμου ακόμη επενδυτικού κλίματος. Μεσοπρόθεσμα, η ανάπτυξη αναμένεται να φθάσει λίγο πάνω από το 1%, καθώς το παραγωγικό κενό κλείνει, παρά τη σταδιακή μείωση των υψηλών στόχων πρωτογενών πλεονασμάτων που έχουν συμφωνηθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο μεσοπρόθεσμα, αφού επιδεινώθηκε το 2018.
2. Η μεσοπρόθεσμη ικανότητα αποπληρωμής του δημόσιου χρέους παραμένει ισχυρή. Αυτό αντικατοπτρίζει τις μέτριες ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης της κυβέρνησης στο πλαίσιο του βασικού σεναρίου και το σημαντικό προληπτικό μαξιλάρι ρευστότητας. Οι στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων αναμένεται να επιτευχθούν και το χρέος προβλέπεται να μειωθεί μεσοπρόθεσμα. Εντούτοις, θα απαιτηθεί ισχυρή αντίδραση σε επίπεδο πολιτικής για να διασφαλιστεί η ικανότητα αποπληρωμής του χρέους μεσοπρόθεσμα, εάν προκύψουν σημαντικοί αρνητικοί κίνδυνοι.
3. Οι πτωτικοί κίνδυνοι έχουν ενταθεί. Οι παρακαταθήκες της κρίσης παραμένουν σημαντικές, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού δημόσιου χρέους, της επιδείνωση των ισολογισμών του ιδιωτικού τομέα και της αδύναμης νοοτροπίας πληρωμών. Στο πλαίσιο αυτό, οι εξωτερικοί κίνδυνοι (όπως η επιδείνωση της ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων, η ενδεχόμενη απότομη συρρίκνωση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών και η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου) θα μπορούσαν να περιορίσουν τις εξαγωγές και την ανάπτυξη. Οι επενδύσεις και οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας θα μπορούσαν να αποδυναμωθούν από τη μεταρρυθμιστική κόπωση (ή από ανατροπές) στο πλαίσιο ενός έτους εκλογών. Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι προκύπτουν από δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ οι τράπεζες παραμένουν ευαίσθητες στις συνθήκες χρηματοδότησης και τις ρυθμιστικές αλλαγές.
4. Για να διατηρηθούν τα οφέλη από την αύξηση της ανταγωνιστικότητας που επιτεύχθηκε δύσκολα εν μέσω αυξανόμενων μισθολογικών πιέσεων, η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει την μεταρρυθμιστική της ατζέντα. Η αναπτυξιακή στρατηγική των αρχών συμπεριλαμβάνει αξιέπαινους στόχους υψηλού επιπέδου, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για την επίτευξή τους. Στην αγορά εργασίας, η μεγαλύτερη ευελιξία θα βοηθήσει στην άμβλυνση ενδεχόμενων αρνητικών επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση από τις μισθολογικές πιέσεις που υπερβαίνουν την αύξηση της παραγωγικότητας και την κατάργηση του κατώτατου μισθού των νέων. Αυτά τα μέτρα άμβλυνσης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε άλλους τομείς (συμπεριλαμβανομένων των αγορών προϊόντων), με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους.
5. Προτεραιότητες είναι η φιλική προς την ανάπτυξη επανεξισορρόπηση του μείγματος της δημοσιονομικής πολιτικής και η εκπόνηση σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών κινδύνων. Η επίτευξη υψηλότερης ανάπτυξης με λιγότερους αποκλεισμούς, παράλληλα με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, είναι πρόκληση, αλλά μπορεί να διευκολυνθεί με δημοσιονομικά ουδέτερες βελτιώσεις στο μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής. Η κυβέρνηση πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη μείωση των φορολογικών συντελεστών μισθών και κερδών, που θα χρηματοδοτηθούν από την προγραμματισμένη διεύρυνση της φορολογικής βάσης των φυσικών προσώπων το επόμενο έτος. Θα πρέπει να καταρτιστεί σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων δημοσιονομικών αναταραχών από τις δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξε σχετικά με τις βασικές μεταρρυθμίσεις σε συντάξεις και μισθούς. Η επιτάχυνση των συνεχιζόμενων μεταρρυθμίσεων της ΑΑΔΕ και της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών θα υποστηρίξει περαιτέρω την αποτελεσματικότητα των δαπανών, θα δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο και θα μετριάσει τους δημοσιονομικούς κινδύνους.
6. Η αποκατάσταση του τονωτικού προς την ανάπτυξη τραπεζικού δανεισμού θα απαιτήσει άμεσες, ολοκληρωμένες και καλά συντονισμένες ενέργειες για την εξυγίανση των ισολογισμών. Απαιτούνται συντονισμένα βήματα από βασικούς φορείς για την υποστήριξη των προσπαθειών των τραπεζών να επιτύχουν ταχύτερη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL). Οι αρχές θα πρέπει να επανεξετάσουν το σχεδιασμό του πλαισίου αφερεγγυότητας των νοικοκυριών και να διευκολύνουν την αποτελεσματική χρήση ηλεκτρονικών δημοπρασιών και εξωδικαστικών μηχανισμών. Οι δημόσιοι πόροι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν προσπάθειες για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε όρους αγοράς, αλλά η αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας στρατηγικής σε σχέση με το κόστος θα πρέπει να υπολογιστεί με έναν ολοκληρωμένο τρόπο, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψιν την επίδρασή της στους ισολογισμούς των τραπεζών και του κράτους. Αυτά τα βήματα, σε συνδυασμό με άλλες προσπάθειες, όπως η βελτίωση της εσωτερικής διακυβέρνησης, θα βοηθήσουν στη επαναφορά της κερδοφορίας και τη δημιουργία μαξιλαριών κεφαλαίου και ρευστότητας. Η απελευθέρωση των μέτρων ελέγχου των κεφαλαιακών ροών θα πρέπει να συνεχιστεί σύμφωνα με τον, βασιζόμενο σε προϋποθέσεις, οδικό χάρτη.
