Το σκοινί στα άκρα φαίνεται πως είναι προετοιμασμένες να τραβήξουν τόσο η Ιταλία όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς δεν φαίνεται στον ορίζοντα μια άμεση λύση η οποία να στηρίζεται σε αμοιβαία υποχώρηση. Τόσο η κυβέρνηση της Ιταλίας όσο και η ΕΕ δείχνουν αποφασισμένες να τραβήξουν το σκοινί μέχρι τέρμα, με την Ευρώπη να βάζει στο παιχνίδι την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η ΕΚΤ μπορεί να αποσύρει την χρηματοδότηση της κεντρικής τράπεζας της χώρας, μια διαδικασία που ενεργοποιείται σχετικά αυτόματα όταν το επενδυτικό χρέος της χώρας χάνει επενδυτική βαθμίδα. Το οικονομικό και πολιτικό επιτελείο της Ιταλίας δεν κάνει πίσω και ο φετινό της προϋπολογισμός προβλέπει έλλειμμα 2,4%, κάτι που δεν είναι αποδεκτό από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία και απέρριψε τον προϋπολογισμό της χώρας. Οι Olivier Blanchard και Jeromin Zettelmeyer, από το Peterson Institute με έδρα την Ουάσινγκτον, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω δημοσιονομικό σχέδιο δεν θα ενισχύσει την ανάπτυξη και θα μπορούσε να την επηρεάσει αρνητικά.
Η Ιταλία το επόμενο διάστημα θα χρειαστεί να εκδώσει ομόλογα 250 δισ. ευρώ ενώ το spread έχει εκτοξευθεί στις 300 μονάδες βάσης και οι ίδιοι Ιταλοί αξιωματούχοι χαρακτηρίζουν την κατάσταση προβληματική. Ο Matteo Salvini, αναπληρωτής πρωθυπουργός και ηγέτης της Lega, σημείωσε πως η ιταλική κυβέρνηση θα μπορούσε να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες, οι οποίες θα χρειαστεί να αναχρηματοδοτήσουν 18 δισεκατομμύρια ευρώ από τα δικά τους ομόλογα το επόμενο έτος.
Ταυτόχρονα οι Ιταλικές τράπεζες πρόκειται να μπουν σε διαδικασία stress test στις αρχές Νοεμβρίου, κάτι που αναμένεται να αποκαλύψει και να φέρει στην επιφάνεια αρκετές παθογένειες της ιταλικής οικονομίας, κάτι για το οποίο συναντήθηκαν χθες ο επικεφαλής της Lega και υπουργός Εσωτερικών Matteo Salvini και ο εταίρος του, αρχηγός των Πέντε Αστέρων και υπουργός Εσωτερικών Luigi Di Maio. Ο Lorenzo Bini-Smaghi, πρόεδρος της Societe Generale και πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, δήλωσε ότι τα γεγονότα είναι επανάληψη της έναρξης της κρίσης χρέους της ευρωζώνης το 2011, όταν η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων προκάλεσε μείωση της πιστωτικής επέκτασης. “Η Ιταλία πηγαίνει κατευθείαν σε έναν τοίχο”, είπε. “Η οικονομία κινδυνεύει να εισέλθει σε ύφεση το τέταρτο τρίμηνο 2018.
Οι τράπεζες έχουν ήδη μειώσει τα δάνεια μόλις άρχισαν να αυξάνονται τα spreads. Η ιταλική κυβέρνηση δεν το κατάλαβε. Δεν μπορούν να δουν το τείχος ακόμα, αλλά η συντριβή έρχεται”.
Η Γερμανία σπεύδει να σώσει την Ιταλία
Η Γερμανία δεν θέλει να δει τα πράγματα με την Ιταλία να οδηγηθούν σε “τοίχο” καθώς αν και οι Ευρωπαϊκές οικονομίες έχουν δυναμώσει αρκετά, δεν είναι σίγουρο πως θα αντέξουν την κατάρρευση της Ιταλίας. Η διαφαινόμενη κατάρρευση της χώρας μας είχε οδηγήσει σε αδιέξοδα τις οικονομίες της Ευρωζώνης, και η Ιταλία είναι πολύ μεγαλύτερη δύναμη με το ”τσουνάμι” των επιπτώσεων να απειλεί με βύθιση το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ειδικά τις οικονομίες των χωρών που δεν έχουν δυνατές άμυνες. Ο Karsten Wendorff, κορυφαίος οικονομολόγος της Bundesbank (Γερμανική Κεντρική Τράπεζα) υπεύθυνος για το τμήμα των δημόσιων οικονομικών στη γερμανική κεντρική τράπεζα, πρότεινε μια λύση η οποία θα μπορούσε ίσως να λύσει τον γόρδιο δεσμό των διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Ιταλία και Ευρώπη και να σώσει τα προσχήματα και για τους δύο.
Συστήνει να δημιουργηθεί ένα κρατικό Ταμείο που θα χρηματοδοτείται από τους Ιταλούς που διαθέτουν υψηλό πλούτο μέσω έκδοσης ειδικών τίτλων ύψους έως και το 20% του χρέους.
Η Ιταλία έχει 2,44 τρισεκ. ευρώ χρέος και το 20% σημαίνει έως 480-500 δισεκ. ευρώ. Η Ιταλία θα στηριχθεί στον πλούτο των Ιταλών και το κυριότερο δεν θα χρειαστεί να προσφύγει στον ESM (Ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθερότητας) δηλαδή «χωρίς να ζητήσει την παρέμβαση των Ευρωπαίων φορολογούμενων και της ΕΚΤ. Το σχέδιο του γερμανού οικονομολόγου είναι εμπνευσμένο από τον υπουργό Savona και θα μειώσει το απαιτούμενο εύρος των εγγυήσεων σε ιταλικό δημόσιο χρέος περί το 60% του χρέους ως προς το ΑΕΠ ενώ και ο Matteo Salvini αναφέρεται συχνά τον πλούτο της Ιταλίας
Ο Wendorff προτείνει ένα ταμείο διάσωσης από το κράτος που θα στηριχθεί από τους Ιταλούς πολίτες και επιχειρηματίες. Το κρατικό ταμείο διάσωσης θα αποτελέσει το “όπλο” της ΕΚΤ και εφόσον δημιουργηθεί θα τελειώσει η κερδοσκοπία στο Ιταλικό δημόσιο χρέος. Το Ταμείο που θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από Ιταλούς θα αγοράσει έως και το 20% του χρέους.
Μια τέτοια λύση θα μπορούσε να δώσει στις δύο πλευρές την δυνατότητα να ξεπεράσουν τον ύφαλο και να οδηγήσουν την κατάσταση στην ηρεμία. Όμως δεν είναι καθόλου σίγουρη η σύμφωνη γνώμη της Ιταλικής πλευράς η οποία δείχνει αποφασισμένη να οδηγήσει την κατάσταση στα άκρα, επιχειρώντας ακόμα και έξοδο της χώρας από το ευρώ. Πριν από τις φετινές εκλογές, η Lega είχε καταρτίσει σχέδια για τα αποκαλούμενα mini-BoTs. Πρόκειται για κρατικούς τίτλους που μοιάζουν με ευρώ και έχουν τις ίδιες ονομαστικές αξίες, ένα εργαλείο χρέους βασισμένο στα μελλοντικά φορολογικά έσοδα.
Όπως εκτιμούν οι Financial Times, μια τέτοια κίνηση θα ήταν και το τέλος του ευρώ και της νομισματικής ένωσης, καθώς σε κάθε περίπτωση, οι έλεγχοι κεφαλαίου ή τα παράλληλα νομίσματα καθιστούν την ιδέα μιας νομισματικής ένωσης παράλογη. Το κύριο χαρακτηριστικό μιας νομισματικής ένωσης δεν είναι το νομικό καθεστώς του ενιαίου νομίσματος, αλλά η λειτουργία του ως κοινού νομισματικού χώρου με ελεύθερη ροή πληρωμών.
Εάν η Ευρωζώνη πότε διαλυθεί μάλλον θα γίνει με αυτόν τον τρόπο
Κανείς δεν θα τη διαλύσει επίσημα. Θα ήταν ένας θάνατος από παράλληλα νομίσματα και ελέγχους κεφαλαίου.
