Την παραπομπή της Πολωνίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ΕΕ εξ αιτίας των παραβιάσεων της αρχής της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης τις οποίες δημιούργησε ο νέος πολωνικός νόμος περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Παράλληλα, η Κομισιόν ζητήσει από το Δικαστήριο να διατάξει προσωρινά μέτρα μέχρις ότου εκδοθεί δικαστική απόφαση επί της υπόθεσης
Όπως σημειώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο νέος πολωνικός νόμος περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου μειώνει τα όρια της ηλικίας συνταξιοδότησης των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου από τα 70 στα 65 έτη, με αποτέλεσμα οι 27 από τους 72 εν ενεργεία δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου να κινδυνεύουν να εξαναγκαστούν σε συνταξιοδότηση. Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται επίσης στον Πρώτο Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, του οποίου η εξαετής θητεία, που προβλέπεται από το Σύνταγμα της Πολωνίας, θα τερματιστεί πρόωρα.
Σύμφωνα με τον νόμο που τέθηκε σε ισχύ στις 3 Απριλίου 2018, οι εν ενεργεία δικαστές τους οποίους αφορά η μείωση των ορίων συνταξιοδότησης έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν παράταση της θητείας τους από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία μπορεί να χορηγηθεί για περίοδο τριών ετών και να ανανεωθεί μία φορά.
Ωστόσο, όπως σημειώνεται, δεν έχουν καθοριστεί σαφή κριτήρια για τη λήψη απόφασης από τον Πρόεδρο και δεν υπάρχει δυνατότητα δικαστικής επανεξέτασης σε περίπτωση που αυτός απορρίψει την αίτηση. Επιπλέον, η μόνη διασφάλιση που πρότειναν οι πολωνικές αρχές συνίσταται στην έναρξη μη δεσμευτικής διαβούλευσης με το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο, όργανο που συγκροτείται τώρα με παραβίαση των ευρωπαϊκών προτύπων σχετικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Επομένως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι ο πολωνικός νόμος περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου αντίκειται στη νομοθεσία της ΕΕ διότι υπονομεύει την αρχή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, καθώς και τη μονιμότητα των δικαστών, και ότι, ως εκ τούτου, η Πολωνία παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει του άρθρου 19 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε συνδυασμό με το άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις πολωνικές αρχές στις 2 Ιουλίου 2018 σχετικά με τον νόμο περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου, και στη συνέχεια αιτιολογημένη γνώμη στις 14 Αυγούστου 2018. Η απάντηση των πολωνικών αρχών και στις δύο περιπτώσεις δεν κατόρθωσε να αμβλύνει τους νομικούς προβληματισμούς της Επιτροπής.
Όπως σημειώνεται, η εφαρμογή του επίμαχου συνταξιοδοτικού καθεστώτος στους δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Πολωνία επιταχύνεται και δημιουργεί κίνδυνο σοβαρής και ανεπανόρθωτης ζημίας για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης στην Πολωνία και, ως εκ τούτου, για την έννομη τάξη της ΕΕ. Η ανεξαρτησία των εθνικών δικαστηρίων είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, και ιδίως του μηχανισμού της προδικαστικής παραπομπής βάσει του άρθρου 267 της ΣΛΕΕ.
Κατά συνέπεια, η Επιτροπή προχώρησε στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει, αποφασίζοντας να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ. Με την παραπομπή, η Επιτροπή αποφάσισε επίσης να ζητήσει από το Δικαστήριο να διατάξει προσωρινά μέτρα, επαναφέροντας την κατάσταση που ίσχυε στο Ανώτατο Δικαστήριο της Πολωνίας πριν από τις 3 Απριλίου 2018, όταν εγκρίθηκαν οι επίμαχοι νέοι νόμοι. Τέλος, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει την εφαρμογή ταχείας διαδικασίας στο Δικαστήριο, ώστε να ληφθεί τελική απόφαση το συντομότερο δυνατό.
