Τα Βαλκάνια αποτελούν τον νέο μεγάλο πονοκέφαλο για την Ευρώπη, η οποία μπορεί να μην συμφωνεί με την αλλαγή των συνόρων όμως δεν είναι και πρόθυμη να βάλει τέλος στις συζητήσεις.
Μπορεί η κατάσταση στα Βαλκάνια να μην θυμίζει τις εκρηκτικές συνθήκες της δεκαετίας του ’90 (σ.σ ευτυχώς) και τις συγκρούσεις που ξέσπασαν στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όμως η κληρονομιά που άφησαν πίσω τους οι συγκρούσεις ανάμεσα σε Σερβία και Κοσσυφοπέδιο εξακολουθεί να προκαλεί “πονοκέφαλο” στην Ευρωπαϊκή ένωση, ειδικά μετά την κοινή παραδοχή των προέδρων των δύο χωρών πως δεν θα είχαν αντίρρηση σε μια ανταλλαγή εδαφών και αλλαγή συνόρων.
Αξιωματούχοι και διπλωμάτες των Βρυξελλών προσπαθούν να βρουν πως θα καταφέρουν διπλωματικά να αποφύγουν αυτή την “νάρκη” η οποία έρχεται σε αντίθεση με τη μακρόχρονη πολιτική της Δύσης. Επί σειρά ετών, αξιωματούχοι της ΕΕ και των ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι οποιαδήποτε αλλαγή των συνόρων στην περιοχή θα μπορούσε να προκαλέσει βίαιες συγκρούσεις και αντίστοιχες διεκδικήσεις. Όμως η επιθυμία των δύο προέδρων δεν μπορεί να παρθεί αψήφιστα, ενώ έχουν απέναντι τους και την προθυμία των ΗΠΑ να υποστηρίξουν μια τέτοια εξέλιξη.
Οι Βρυξέλλες βρίσκεται ανάμεσα στην θέληση των κρατών και των πιέσεων των ΗΠΑ και δεν μπορεί να αποφύγει την συζήτηση για το θέμα ακόμα και αν το θέλει πάρα πολύ. “Σε ένα ιδανικό κόσμο αυτές οι συζητήσεις δεν θα ξεκινούσαν καν.. αλλά αυτός δεν είναι ιδανικός κόσμος, εδώ είναι Βαλκάνια, οπότε θα πρέπει να ανοίξουμε αυτή την κουβέντα” δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Αυτό που φοβάται η Ευρώπη είναι πως η αλλαγή των συνόρων συνεπάγεται επίσης κινδύνους αναταραχών πολύ πιο πέρα από τα Βαλκάνια, για παράδειγμα, δίνοντας στη Ρωσία νέα “διπλωματικά όπλα” για να υποστηρίξει ότι η Δύση θα πρέπει επίσης να αποδεχθεί την προσάρτησή της Κριμαίας. Οποιαδήποτε αλλαγή συνόρων θα αποτελούσε μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για την αντιμετώπιση ζητημάτων που δεν είχαν επιλυθεί με τον πόλεμο του 1998-1999 που έληξε τον Σερβικό έλεγχο του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία εξακολουθεί να θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο, του οποίου ο πληθυσμός είναι κυρίως αλβανικός, ως επαρχία ανταρτών και σύμμαχος του Βελιγραδίου με τη Ρωσία να έχει μπλοκάρει την πορεία της χώρας για ένταξη στον ΟΗΕ.
Παρά το γεγονός πως και οι δύο χώρες έχουν έρθει σε κατ’ αρχήν συμφωνία, οι Βρυξέλλες κατέστησαν σαφές πως θα πρέπει να έχουν επιλυθεί όλες οι επιμέρους διαφορές προτού ξεκινήσουν οι επίσημες διαβουλεύσεις. Μέχρι στιγμής η Γερμανία είναι ο πιο “αντιδραστικός” συνομιλητής σε μια τέτοια προοπτική, ενώ όπως ανέφερε η καγκελάριος της χώρας Άνγκελα Μέρκελ σε συνέδριο στην Αυστρία “Υποστηρίζουμε όλες τις συνομιλίες που οδηγούν σε λύσεις, όμως ταυτόχρονα λέμε πως η εδαφική ακεραιότητα όπως έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα έχει μεγάλη σημασία”.
Μπορεί η Μέρκελ να ήταν αντίθετη σε μια τέτοια προοπτική, όμως τελευταία έχει αρχίσει να “μαλακώνει” τη στάση της, ωστόσο ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χέικο Μάας αναμένεται να καταστήσει σαφές ότι το Βερολίνο εξακολουθεί να αντιτίθεται στην ιδέα σε συνάντηση με τους ομολόγους του στην Βιέννη που θα πραγματοποιηθεί σήμερα.
Αντίθετη στην προοπτική αλλαγής των συνόρων είναι και η Βρετανία, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας να δηλώνει πως: “Η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία των δύο χωρών και της ευρύτερης περιοχής. Η κυβέρνηση πιστεύει ότι αυτό πρέπει να γίνει με βάση την αναγνώριση ανεξάρτητων κυρίαρχων κρατών εντός των σημερινών συνόρων τους”.
Μια πρώτη συζήτηση, έστω και εκτός ημερησίας διάταξης, θα γίνει στην άτυπη σύνοδο υπουργών εξωτερικών που θα πραγματοποιηθεί σήμερα, ενώ οι πρόεδροι τόσο της Σερβίας όσο και του Κοσσυφοπεδίου δεν έχουν δώσει λεπτομέρειες για το πως σχεδιάζουν να προχωρήσουν το σχεδιασμό για την αλλαγή των συνόρων. Το πιο “λογικό” σενάριο λέει πως μέρος του βόρειου Κοσσυφοπεδίου, το οποίο είναι κυρίως κατοικημένο από Σέρβους, θα διατεθεί στη Σερβία. Σε αντάλλαγμα, η περιοχή της κοιλάδας Preševo της νότιας Σερβίας, η οποία φιλοξενεί κυρίως Αλβανούς, θα γίνει μέρος του Κοσσυφοπεδίου.
Τρεις πρώην υψηλόβαθμοι διεθνείς αντιπρόσωποι στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη διαφώνησαν ενάντια στην ιδέα αυτή την εβδομάδα, προτρέποντας τον επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Φεντερίτσα Μογκερίνι να πιέσει τους προέδρους Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου να εγκαταλείψουν το σχέδιό τους. “Γνωρίζουμε την περιοχή αρκετά καλά για να ξέρουμε πως συμφωνίες μετακίνησης των συνόρων σαν αυτή δεν θα λύσουν τα προβλήματα, αντίθετα θα τα εμβαθύνουν”, έγραψαν ο Πάντι Άσνταουν, ο Καρλ Μπιλντ και ο Κρίστιαν Σβαρτζ-Σίλινγκ σε ανοικτή επιστολή προς τον Μογκερίνι.
Από την μεριά του ο Μογκερίνι έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα ακολουθήσει τις συμβουλές τους.Θα φιλοξενήσει τους δύο προέδρους για τον επόμενο γύρο διαλόγου με διαμεσολάβηση της ΕΕ την ερχόμενη Παρασκευή, 7 Σεπτεμβρίου. Λίγες μέρες αργότερα, ο Vučić αναμένεται να παρουσιάσει περισσότερες λεπτομέρειες για τις προτάσεις του στη Μιτρόβιτσα, στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, σε αυτό που έχει πει οι πρεσβευτές θα είναι “η ομιλία της ζωής του”,
