Σχεδόν ένα στα δέκα είδη ψαριών της Ευρώπης θα ωθηθεί στο χείλος της εξαφάνισης από την πληθώρα έργων υδροηλεκτρικών σταθμών που σχεδιάζονται στα δυτικά Βαλκάνια, σύμφωνα με νέα έρευνα του πανεπιστημίου του Graz. Ένδεκα ενδημικά είδη θα καταστραφούν, επτά περισσότερα θα κινδύνευαν να τεθούν σε κίνδυνο, τέσσερις τύποι οξύρρυγχων θα καταστρέφονταν και ο αριθμός των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση θα διπλασιαζόταν σε 24.
Ο καθηγητής Steven Weiss σχολίασε την έκθεση “Είναι το μεγαλύτερο κατασκευαστικό σχέδιο με αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που γνωρίζω από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και μετά”. Συνολικά, η έκθεση διαπιστώνει ότι 49 από τα 531 είδη γλυκών υδάτων της Ευρώπης θα αντιμετωπίσουν είτε εξαφάνιση είτε απώλεια 50-100% της βαλκανικής τους διανομής. “Η υψηλή πυκνότητα του προγράμματος επηρεάζει τα πάντα στην περιοχή. Μετατρέπει ολόκληρα ποτάμια συστήματα σε μια σειρά από δεξαμενές που πρέπει να ξεπλυθούν. Καταστρέφει τους διαδρόμους μετανάστευσης και αποστραγγίζει και απομονώνει υγρότοπους που έχουν δραματική επίδραση στα πουλιά. Υπάρχει μια ολόκληρη αλυσιδωτή αντίδραση”.
Η έκθεση έφερε προβληματισμό στους κόλπους της ευρωπαϊκής Ένωσης, ένας αξιωματούχος την οποίας δήλωσε πως “Η έκθεση είναι μια ευκαιρία να σταματήσουμε λίγο και να σκεφτούμε. Είναι προφανές ότι δεν μπορούν να κατασκευαστούν όλα τα φράγματα. Θα ήταν σαν να αδειάζουμε απλά σκυρόδεμα σε μια ολόκληρη περιοχή”.
Μόλις τρεις παρθένες υδάτινες οδοί – η λεκάνη του Neretva, η Morača και το άνω σύστημα Drina – φιλοξενούν μόνο περίπου 50 είδη ψαριών που απειλούνται με εξαφάνιση και προστατεύονται.
Οι χώρες μέσω των οποίων διοχετεύονται – η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Σερβία και το Μαυροβούνιο – επενδύουν σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους της ΕΕ για την καθαρή ενέργεια πριν από την ένταξή τους στο Σ.Δ.Μ., παρόλο που η έρευνα δείχνει ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια εκπέμπει ετησίως τόσο μεθάνιο όσο ολόκληρος ο Καναδάς .
“Αυτή είναι μια από τις πολύ οδυνηρές δραστηριότητες που πρέπει να περάσουμε”, ανέφερε ο αξιωματούχος της ΕΕ. “Αυτές οι χώρες έχουν σχέδια υδροηλεκτρικής ενέργειας για να ευθυγραμμιστούν με τους κανόνες της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά είναι μια θλιβερή κατάσταση. Η εναλλακτική λύση για ορισμένους από αυτούς δεν είναι ηλιακή ή αιολική, αλλά ο άνθρακας και ιδιαίτερα ο λιγνίτης”.
“Η μόχλευση της ΕΕ έναντι χωρών που δεν βρίσκονται ακόμα στο μπλοκ περιορίστηκε στην προσφορά κατευθυντήριων γραμμών για τα πρότυπα, αν και μπορεί να εξεταστεί και η τεχνική βοήθεια για την προστασία του περιβάλλοντος”, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Ο Ulrich Eichelmann, διευθύνων σύμβουλος του Riverwatch, δήλωσε: “Αυτή η έκθεση αποδεικνύει ότι τα βαλκανικά ποτάμια είναι ο παράδεισος ψαριών της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, είναι απίστευτο το γεγονός ότι στο 21ου αιώνα, η υδροηλεκτρικοί επενδυτές και οι πολιτικοί θέτουν σε κίνδυνο αυτή την τεράστια φυσική αξία για κάτι που αποκαλούν ‘πράσινη’ ενέργεια”.
