Πριν ένα περίπου χρόνο στην Φινλανδία η κυβέρνηση ξεκίνησε ένα “πείραμα”, καταβάλλοντας μηνιαίο εισόδημα 560 ευρώ σε ένα τυχαίο δείγμα 2.000 ανέργων ηλικίας από 25 έως 58 χρονών. Η καταβολή αυτού του επιδόματος, δεν είχε την υποχρέωση από την μεριά των αποδεκτών να βρουν δουλειά, ούτε κοβόταν στην περίπτωση που έβρισκαν δουλειά και ξεκίνησε με την πρωτοβουλία της κυβέρνησης η οποία έχει επιβάλει αρκετά μέτρα λιτότητας στην χώρα.
Σύμφωνα με την Independent, το συγκεκριμένο “πείραμα” που ονομάστηκε “Καθολικό Βασικό Εισόδημα” (Universal Basic Income -UBI) ξεκίνησε με την ελπίδα πως θα μειώσει το συνολικό κόστος της κοινωνικής ασφάλισης αλλά θα περιόριζε και το ποσοστό ανεργίας, ενθαρρύνοντας τους αποδέκτες να βρουν αμειβόμενη εργασία η να ξεκινήσουν την δική τους.
Το κοινωνικό αυτό “πείραμα” έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης από όλο τον κόσμο καθώς και διάφορων φορέων που περιμένουν να δουν πως θα εξελιχθεί, για να μπορέσει να αποτελέσει πρότυπο για αντίστοιχες πρακτικές και σε άλλες χώρες. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα δείχνουν θετικά, χωρίς όμως να λείπουν και οι αντιδράσεις.
Σύμφωνα με δηλώσεις της Marjukka Turunen, επικεφαλής του νομικού τμήματος της Υπηρεσίας Κοινωνικής Ασφάλισης της Φινλανδίας, στον Guardian “Μία συμμετέχουσα δήλωσε ότι πλέον έχει λιγότερο άγχος γιατί δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τις θέσεις που της προτείνει το κέντρο εργασίας, τις οποίες δεν μπορεί να δεχτεί επειδή φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς της. Από τα δεδομένα της δοκιμαστικής περιόδου μπορούμε ήδη να εντοπίσουμε απρόσμενα οφέλη, όπως οι μειωμένες ιατρικές δαπάνες“.
Δηλώσεις στο BBC για την εμπειρία του από το πρόγραμμα και πως αυτό έχει συμβάλει στη ζωή του, έκανε ο Juha Jarvinen, ένας από του Φινλανδούς που συμμετείχαν στην έρευνα, 39 ετών και παντρεμένος με έξι παιδιά: “Νιώθω επιτέλους ελεύθερος. Σαν να έχω αποδράσει από τη φυλακή, από ένα καθεστώς δουλείας. Αισθάνομαι ότι είμαι ξανά μέλος της κοινωνίας και ότι έχω ανακτήσει την ανθρωπιά μου, κάτι που με κάνει πολύ χαρούμενο”. Ο Juha άνοιξε πρόσφατα μία επιχείρηση που παράγει τύμπανα και του αποφέρει περίπου 1000 ευρώ τον μήνα, πέρα από τα 560 που λαμβάνει μέσω του UBI. Όπως επισημαίνει, χωρίς το UBI, δεν θα είχε σε καμία περίπτωση τη δυνατότητα να ανοίξει τη δική του δουλειά, κάτι που ονειρευόταν να κάνει εδώ και πολλά χρόνια.
Ήδη η κυβέρνηση της Σκωτίας έχει ξεκινήσει να κάνει τις δικές της δοκιμές πάνω στο Φινλανδικό μοντέλο, τις οποίες και θα παρουσιάσει στα τέλη του Μαρτίου. Σύμφωνα με την πρωθυπουργό της χώρας Νίκολα Στέρτζεον “Μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν είναι η απάντηση, μπορεί να αποδειχθεί ότι δεν είναι κάτι εφικτό. Ωστόσο, καθώς το τοπίο της εργασίας αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να εξετάζουμε με ανοιχτό μυαλό τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να υποστηρίξουμε τα άτομα, ώστε να συμμετέχουν πλήρως στη νέα οικονομία”.
Ωστόσο δεν είναι λίγοι οι επικριτές του προγράμματος, οι οποίοι χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Από την μια υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν πως τέτοιου είδους βοηθήματα κάνουν κακό και σε όσους τα παίρνουν γιατί επαναπαύονται και δεν ψάχνουν για δουλειά, αλλά και στο υπόλοιπο σύνολο γιατί αισθάνεται ”ριγμένο” σε σχέση με αυτούς που το παίρνουν. Και υπάρχει και η άλλη πλευρά αυτών που αντιδρούν, οι οποίοι υποστηρίζουν πως από τη στιγμή που παίρνουν επίδομα μόλις 2.000 άτομα, δεν μπορεί η κυβέρνηση να μιλάει για ¨καθολικό” πρόγραμμα και φυσικά δεν μπορούν να βγουν σωστά συμπεράσματα.
