Απαντήσεις σε κρίσιμα ζητήματα προσπαθεί να δώσει η νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, η οποία αφού πρώτα αναλύει τα στοιχεία που ερμηνεύουν την κατάρρευση των αγροτικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα, παρουσιάζει τη νέα φιλοσοφία που διαπνέει τα νέα επιχειρηματικά αγροτικά συνεταιριστικά σχήματα.
Η υπάρχουσα κατάσταση
Σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί αποτελούσαν εργαλεία δημιουργίας πελατειακών σχέσεων και άσκησης πολιτικής επιρροής. Μέχρι το 2010, η Ελλάδα εμφανιζόταν στα χαρτιά ως μία ευρωπαϊκή υπερδύναμη στον κλάδο των αγροτικών συνεταιρισμών, καθώς διαχρονικά είχαν κατατεθεί 6.770 καταστατικά ίδρυσης συνεταιρισμών.
Ωστόσο, αυτή η εικόνα ήταν πλασματική. Από τους 6.770 δηλωθέντες συνεταιρισμούς, αποδείχθηκε πως πολλοί ήταν “φαντάσματα”. Κάποιοι είχαν αντλήσει τεράστια ποσά από επιδοτήσεις και τραπεζικό δανεισμό, πολλά από τα οποία κατασπαταλήθηκαν, σύμφωνα με τις εκθέσεις των εκκαθαριστών, δημιουργώντας γιγάντια χρέη.
Το 2011 θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά το Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών με τον νόμο 4015/2011. Ήταν μία μνημονιακή υποχρέωση με στόχο την απογραφή και την αξιολόγηση των υπαρχόντων συνεταιριστικών μονάδων, του κύκλου εργασιών τους και των χρεών τους.
Ακολουθούν κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία:
Από τους 6.770 συνεταιρισμούς, χιλιάδες δεν εμφανίστηκαν καν να απογραφούν.
2.100 οδεύουν σε οριστική διαγραφή καθώς είναι ανενεργοί πάνω από 3 χρόνια.
462 έχουν καταθέσει πλήρη φάκελο στο Εθνικό Μητρώο Αγροτικών Συνεταιρισμών.
50 έχουν βρεθεί έως τώρα επαρκείς ως προς τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2017.
146 παρουσιάζουν κύκλο εργασιών μεγαλύτερο του 1 εκατ. ευρώ.
€7 δισ. είναι τα συνολικά αγροτικά χρέη σήμερα, σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό.
€3,5 δισ. είναι τα χρέη των συνεταιρισμών
Προκλήσεις και δυναμική
Σύμφωνα με την “διαΝΕΟσις”, πίσω από την εικόνα κατάρρευσης που παρουσιάζει τα παλιό μοντέλο συνεταιριστικής ανάπτυξης, σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν αγροτικοί συνεταιρισμοί που καινοτομούν και είναι βιώσιμοι. Μέσα στην κρίση έχουν δημιουργηθεί νέου τύπου -και όχι κρατικοδίαιτοι- αγροτικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι στηρίζονται στη λογική της επιχειρηματικότητας, του ανταγωνισμού, της καινοτομίας και της ποιότητας και είναι κατά βάση εξαγωγικοί. Έχουν ήδη καταφέρει να αναπτύσσονται και να επεκτείνονται παραγωγικά και ανταγωνιστικά. Η έρευνα αναδεικνύει πολλές τέτοιες περιπτώσεις και αναλύει τη δυναμική που αναπτύσσεται στον κλάδο.
Οι απαιτούμενες κινήσεις
Η έρευνα προτείνει κάποιες βασικές αλλαγές που πρέπει να υλοποιηθούν.
Θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των συνεταιρισμών, χωρίς κρατικό εναγκαλισμό, με ενθάρρυνση της καινοτομίας.
Πλήρες σύστημα ελέγχων για την καταπολέμηση της μαύρης αγοράς και του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων λειτουργίας και διοίκησης.
Κίνητρα για τη σύνδεση των παραγωγικών μονάδων με την έρευνα σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
