Η νέα υπόθεση τρισεκατομμυρίων Paradise Papers, περιλαμβάνει συνολικά 13,5 εκατομμύρια έγγραφα, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προέρχεται από δικηγορική εταιρεία Appleby στις Βερμούδες που ειδικεύεται στις offshore επενδύσεις.
Τα αρχεία που βγήκαν στην δημοσιότητα αναλύθηκαν από τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists) και περιέχουν νέες αποκαλύψεις για τα δισεκατομμύρια που είναι κρυμμένα σε φορολογικούς παραδείσους και για μερικά από τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από αυτά.
Συγκεκριμένα, οι περισσότερες πληροφορίες αφορούν πολιτικούς, “celebrities” και πάμπλουτους που προστατεύουν τα χρήματά τους από τους φόρους, κρύβουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και πραγματοποιούν κρυφές συναλλαγές. Οι περισσότερες από τις συναλλαγές που βγήκαν στο φως της δημοσιότητας μέχρι τώρα είναι νόμιμες. Κατά συνέπεια δεν υπάρχει κάποια κατηγορία για κάποια ποινικό αδίκημα. Ωστόσο το ζήτημα δεν είναι μόνο νομικό, αλλά κυρίως ηθικό.
Σαφώς δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται ο πλούτος με παράνομες δραστηριότητες και οι πλούσιοι να κατηγορούνται για όλα τα κακά της κοινωνίας και να χρησιμοποιούνται ως εξιλαστήρια θύματα. Ωστόσο το να “κρύβει” κάποιος τα λεφτά του για να μην αποδίδει τους ανάλογους φόρους σίγουρα δεν είναι μια θεμιτή πράξη. Ιδιαίτερα σε περιόδους δεινής οικονομικής δυσχέρειας.
Οι αποκαλύψεις των Paradise Papers για τους φορολογικούς παραδείσους και τις offshore επενδύσεις δημοσιεύθηκαν από 95 μέσα ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο που συνεργάζονται με τη ICIJ, ανάμεσά τους οι εφημερίδες Le Monde, Suddeutsche Zeitung, New York Times, The Guardian.
Αρχικά να εξηγήσουμε πως με τον όρο “φορολογικός παράδεισος” χαρακτηρίζονται οι χώρες που διαθέτουν ειδική φορολογική πολιτική με χαμηλή ή και καθόλου φορολογία για τους ξένους επενδυτές πους ιδρύουν εκεί εταιρείες, μεταφέρουν κεφάλαια ή περιουσιακά τους στοιχεία. Με αυτό τον τρόπο οι επενδυτές καταβάλουν πολύ μειωμένη ή και καθόλου φορολογία σε σύγκριση με την χώρα της μόνιμης διαμονής τους.
Οι φορολογικοί παράδεισοι υπάρχουν εδώ και δεκαετίες και είναι αποτέλεσμα και του φορολογικού ανταγωνισμού και της διακίνησης αδήλωτου χρήματος. Όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις, παγκοσμίως, έχουν offshore εταιρείες ως θυγατρικές ή συνεργάζονται με offshore . Δεν είναι παράνομες εταιρείες ούτε είναι απαραίτητο ότι αποτελούν “βιτρίνες” για “ξέπλυμα βρώμικου” χρήματος.
Μάλιστα σε ανταγωνιστικές οικονομίες είναι ένας απόλυτα φυσιολογικός τρόπος για έναν επενδυτή να έχει “λογαριασμούς” έτοιμος προς χρήση κάθε στιγμή που το επιθυμεί. Ωστόσο τις περισσότερες φορές οι εταιρείες αυτές χρησιμοποιούνται για να “γλιτώσουν” φόρους οι πολύ πλούσιοι. Στο σύνολο των περιπτώσεων στις εταιρείες αυτές υπάρχουν ποσά που είναι προϊόντα φοροδιαφυγής.
Άλλωστε οι φορολογικοί παράδεισοι είναι για τους πολύ πλούσιους. Για αυτούς που διακινούν εκατομμύρια ή εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Επιπλέον στο σύνολο των περιπτώσεων οι λογαριασμοί που υπάρχουν σε αυτές τις τράπεζες και οι κύριοι μέτοχοι των εταιρειών offshore δεν είναι οι ίδιοι “πλούσιοι” που γνωρίζουμε. Κανένας φοροφυγάς που σέβεται τον εαυτό του δεν ανοίγει λογαριασμό στο όνομα του. Συστήνει μια σειρά από offshore εταιρείες, με κύριους μετόχους κάποιους συγγενείς του ή φίλους ή όπου η μια εταιρεία είναι μέτοχος της άλλης, και μέσω αυτών των εταιρειών διακινούνται, δαιδαλωδώς, τα φοροκλοπιμαία. Χαρακτηριστικό είναι πως την δεκαετία του ’70 και του ’80, όταν και οι offshore άρχισαν να “εδραιώνονται”, πολλοί έμποροι ναρκωτικών, όπλων και γενικά “επιχειρηματίες” των οποίων τα χρήματα δεν προέρχονταν από νόμιμες δραστηριότητες, χρησιμοποιούσαν αυτές τις εταιρείες σαν “κάλυμμα” για “εξαφανίζουν” μεγάλα χρηματικά ποσά και να τα “εμφανίζουν” ξανά ως αποτέλεσμα κάποιας “επιχειρηματικής” δραστηριότητας ή κάποιας “επένδυσης”.
Εξάλλου οι offshore εταιρείες είναι νόμιμες εταιρείες με τις οποίες ο οποιοσδήποτε μπορεί να έχει επιχειρηματικές συναλλαγές. οι εταιρείες αυτές έχουν κόστος σύστασης και κυρίως παρακολουθούνται και ελέγχονται όπως όλες οι υπόλοιπες εταιρείες. Η κύρια διαφορά είναι πως οι offshore αφορούν αυτούς που διακινούν μεγάλα κεφάλαια. Δηλαδή, ένας επιχειρηματίας μεσαίας τάξης με δραστηριότητες ύψους 100.000 ευρώ/δολάρια δεν τον συμφέρει να έχει τέτοια εταιρεία, καθώς τα έξοδα του είναι πολλά περισσότερα. Αν όμως έχει επενδύσεις 10 εκατ. τότε σίγουρα κάποια συναλλαγή του θα γίνεται μέσω μιας offshore σε κάποιο φορολογικό παράδεισο.
Σε ότι αφορά τώρα την Ελλάδα και τους 130 επιχειρηματίες των οποίων τα ονόματα εμπλέκονται στις λίστες που διέρρευσαν στα Paradise Papers, να σημειώσουμε πως θα πρέπει να ελεγχθούν με κάθε λεπτομέρεια. Ωστόσο να θυμίσουμε πως σχετικά πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας οι λίστες Lagarde και Borjians, οι οποίες ακόμη δεν έχουν ελεγχθεί πλήρως και μόλις πέρυσι βγήκαν στην δημοσιότητα τα Panama papers η μελέτη των οποίων, επίσης δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
Τα ταμεία του Ελληνικού δημοσίου δεν έχουν εισπράξει ακόμη τα “εκατομμύρια” ευρώ που περιμέναμε πως και πως από την αξιοποίηση των τριών πρώτων λιστών. Βέβαια, καθώς οι έρευνες συνεχίζονται εμείς δεν έχουμε παρά να περιμένουμε τα αποτελέσματα.
Κλείνοντας να αναφέρουμε πως όλοι γνωρίζουμε ότι οι πλούσιοι “κρύβουν” τα λεφτά τους. Έτσι λειτουργεί το καπιταλιστικό σύστημα και ιδιαίτερα στην Ελλάδα το να είναι κάποιος πλούσιος ισοδυναμεί με την πλήρη του ταύτιση του με “σκοτεινά” συμφέροντα. Σε πολλές περιπτώσεις η διασύνδεση αυτή είναι ορθή, καθώς σε μια οικονομία που “σκοτώνει” κάθε κίνηση “ορθόδοξης” επιχειρηματικής δραστηριότητας, ο μόνος τρόπος να “πλουτίσεις” είναι μέσω της πλαγίου οδού.
Άλλωστε αποτελεί κοινό μυστικό πως για πολλές δεκαετίες τα πάντα “πληρώνονταν” μέσω του κρατικού “μποναμά”. Μεγάλα κρατικά έργα τα οποία πλούτισαν εργολάβους μέσω υπερ-κοστολόγησης, τα γνωστά μας θαλασσοδάνεια, διαφημιστικές δαπάνες εκατομμυρίων τα οποία ξεχρέωναν μέσω “ανταλλαγών’ και δεκάδες άλλα σκάνδαλα τα οποία λίγο πολύ είναι γνωστά σε όλους μας.
