Το κεντρικό θέμα, στο Εurogroup της Δευτέρας, ήταν το μέλλον του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) γεγονός που σηματοδοτεί και την έναρξη της διαδικασίας εμβάθυνσης της ευρωζώνης. Μετά την “επί της αρχής” συμφωνία όλων για την αλλαγή του ESM, ξεκίνησαν οι διαφωνίες για τις λεπτομέρειες της διαδικασίας αναβάθμισης του μηχανισμού Σταθερότητας.
Τους ερχόμενους μήνες θα ακολουθήσουν δύσκολες διαπραγματεύσεις, κυρίως εξαιτίας των διαφορετικών επιδιώξεων των κρατών-μελών, ωστόσο η επικρατούσα άποψη στις Βρυξέλλες είναι ότι η χρονική συγκυρία ευνοεί τις αλλαγές.
Ο ESM είναι η μετεξέλιξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), το οποίο συστάθηκε την περίοδο της ελληνικής κρίσης και λειτούργησε ως χρηματοδότης της δεύτερης διάσωσης της χώρας μας. Στο τρίτο πρόγραμμα, που υπεγράφη το καλοκαίρι του 2015, δόθηκαν περισσότερες αρμοδιότητες στον ESM και κυρίως η δυνατότητα να συμμετέχει στους θεσμούς και στον έλεγχο της πορείας του μνημονίου, ενώ έχει επίσης και βασικό ρόλο και στις συζητήσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους. Ο ESM είναι ένας διακυβερνητικός οργανισμός με επαρκή τεχνογνωσία που του επιτρέπει πλέον να διευρύνει τον ρόλο του.
Ωστόσο, στη διάρκεια της συζήτησης που έγινε στο Εurogroup παρατηρήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις θέσεις που υποστήριξε το Βερολίνο για τη μετεξέλιξη του ESM, τις οποίες θεωρείται βέβαιο ότι στην πορεία θα στηρίξουν και άλλες χώρες του Βορρά, με τις επιδιώξεις του Νότου της Ευρωζώνης.
Σύμφωνα με έγγραφα που διέρρευσαν από το Εurogroup της Δευτέρας, το Βερολίνο θέλει να μετατρέψει τον ESM σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, το οποίο δεν θα επηρεάζεται από τα κοινοτικά όργανα και δεν θα εντάσσεται στο κοινοτικό πλαίσιο, καθώς αν ενταχθεί θα υποχρεωθεί να λογοδοτεί στην Ευρωβουλή.
Η θέση αυτή δεν μπορεί να περάσει από τις χώρες του Νότου, αλλά ούτε και η Κομισιόν πρόκειται να τη δεχθεί. Δεν είναι τυχαία η προειδοποίηση του επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί, στη διάρκεια της συζήτησης, ο οποίος υπογράμμισε ότι “η Επιτροπή έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε σχέση με την εποπτεία των οικονομιών των χωρών, τις οποίες δεν πρόκειται να απεμπολήσει, ανεξάρτητα από τις αποφάσεις που θα ληφθούν για τον ρόλο του ESM”.
Οι νότιες χώρες και η Κομισιόν θέλουν την αναβάθμιση του ESM, ώστε να φύγει από την Ευρώπη το ΔΝΤ, αλλά τη θέλουν με βάση συγκεκριμένες αρμοδιότητες, που δεν θα αποβαίνουν σε βάρος άλλων κοινοτικών οργάνων. Για τον λόγο αυτό ζητούν να εξελιχθεί σε κοινοτικό όργανο από διακυβερνητικό που είναι σήμερα. Η δύναμη πυρός που έχει με τα 700 δισ. ευρώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση και σε άλλους τομείς, όπως η Τραπεζική Ένωση, σταθεροποιώντας τον μηχανισμό εκκαθάρισης χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, αλλά και το μελλοντικό ευρωπαϊκό ταμείο εγγύησης των καταθέσεων.
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες η Κομισιόν θα υποβάλει λεπτομερείς νομικές προτάσεις για την εμβάθυνση της Ευρωζώνης. Οι προτάσεις αυτές θα συζητηθούν σε μια έκτακτη σύνοδο των ηγετών της Ευρωζώνης, στις 15 Δεκεμβρίου, ενώ ο στόχος που έχει θέσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, είναι να υπάρξουν αποφάσεις μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
