της Ρεβέκκας ΠΙΤΣΙΚΑ*
Τρία χρόνια σχεδόν από την ημέρα που η χώρα μπήκε σε βαθιά ύφεση άρχισαν – δειλά-δειλά και μετά από μεγάλες πιέσεις της τρόικας – οι μεταρρυθμίσεις να αγγίζουν και το ανθρώπινο δυναμικό του δημόσιου τομέα. Στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων εντάσσονται για πρώτη φορά η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, η κινητικότητα, η διαθεσιμότητα και οι απολύσεις. Οι αντιδράσεις για όλες αυτές τις αλλαγές είναι μεγάλες, κάτι που είναι αναμενόμενο, καθώς οι εργαζόμενοι στο δημόσιο δεν είχαν μέχρι τώρα συνηθίσει σε τέτοιου είδους διαδικασίες, με τις οποίες είναι εξοικειωμένος ο ιδιωτικός τομέας.
Έτσι στο ήδη υψηλό ποσοστό της ανεργίας στον ιδιωτικό τομέα έρχεται να προστεθεί και ένα νέο κύμα αποχωρήσεων από το δημόσιο τομέα αυτή τη φορά.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο δεν πρέπει να προχωρήσουν, το αντίθετο μάλιστα: επιβάλλεται να γίνουν άμεσα, χωρίς να χάνεται επιπλέον πολύτιμος χρόνος. Μπορεί όμως η θεμελιώδης αυτή αλλαγή να γίνει με πιο ανώδυνο τρόπο, αν η πολιτεία μπορέσει να στηρίξει την επανένταξη στην αγορά εργασίας των εργαζομένων που χάνουν τη δουλειά τους – ιδιαίτερα μάλιστα στην προκειμένη περίπτωση, που δεν μιλάμε απλώς για αλλαγή εργασίας, μιλάμε για αλλαγή κουλτούρας και για μετάβαση καριέρας.
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι κάποιος που χάνει τη δουλειά του από το δημόσιο τομέα, θα μπορέσει να βρει δουλειά στο ιδιωτικό τομέα, με τόσες χιλιάδες μάλιστα ανέργων από τον ιδιωτικό τομέα. Η πολιτεία, μέσα από την διαμόρφωση συγκεκριμένων προγραμμάτων, θα πρέπει να φροντίσει για την επανεκπαίδευση εκείνων που θα απολυθούν, ώστε να μην μειωθούν οι αρνητικές προεκτάσεις στην κοινωνία. Είναι απαραίτητη η επανεκπαίδευση είτε στα λεγόμενα soft skills (για να εργαστούν σε τηλεφωνικά κέντρα, στον τουρισμό και γενικότερα σε τομείς που αναπτύσσονται κλπ) είτε σε τεχνικές δεξιότητες (για να απασχοληθούν ως υδραυλικοί, ξυλουργοί, κλπ).
Η πρακτική της επανατοποθέτησης εφαρμόζεται χρόνια στον ιδιωτικό τομέα – ο οποίος ας μην ξεχνάμε ότι είναι αυτός που έχει ουσιαστικά πληγεί από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση, με ανέργους που αγγίζουν το 1,5 εκατομμύριο. Έτσι, σε αρκετές περιπτώσεις, που η απόλυση δεν σχετίζεται με την απόδοση, αλλά γίνεται για οικονομοτεχνικούς λόγους, ο απολυόμενος, δεν λαμβάνει μόνο το πακέτο της νόμιμης αποζημίωσης.
Λαμβάνει συμπληρωματικά – ως μέρος ή επιπλέον της αποζημίωσης – την επαγγελματική βοήθεια εξειδικευμένων συμβούλων, που θα τον βοηθήσουν να διαχειριστεί την αλλαγή, την διαδικασία μετάβασης και την επανατοποθέτησή του στην αγορά εργασίας. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, που η βοήθεια αυτή έχει πραγματικά θετικά αποτελέσματα στον τρόπο με τον οποίο ο πρώην εργαζόμενος αναθεωρεί την επαγγελματική του πορεία, τις δεξιότητές του, εντοπίζει τα σημεία που μπορεί να βελτιώσει και σχεδιάζει την στρατηγική καριέρας εκείνη που τον οδηγεί στο επόμενό του επαγγελματικό βήμα.
Στο ίδιο πλαίσιο, θα μπορούσαν να υλοποιηθούν και ειδικά προγράμματα πχ. επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών, σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, ώστε να στηριχτούν οι δημόσιοι υπάλληλοι που θα απομακρυνθούν και να δοθούν κίνητρα στις εταιρείες να συμπεριλάβουν στην διαδικασία επιλογής και αξιολόγησης πρώην υπαλλήλους του δημόσιου τομέα – διαδικασία η οποία να βασίζεται βέβαια σε αξιοκρατικά κριτήρια, αλλά να μπορεί να δώσει και στους πρώην δημοσίους την δυνατότητα να δοκιμαστούν. Προς την κατεύθυνση αυτή μάλιστα θα πρέπει να πιέσουν και τα συνδικάτα και να ξεφύγουν από τις παλιές λογικές των κινητοποιήσεων, σκεφτόμενοι την επόμενη ημέρα των δημοσίων υπαλλήλων.
Στόχος λοιπόν δεν θα πρέπει να είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι να λάβουν μόνο μία καλή αποζημίωση, γιατί μακροπρόθεσμα δεν θα τους λύσει το πρόβλημα της ανεργίας, ούτε να βγουν σε πρόωρη συνταξιοδότηση, στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά να επανενταχθούν στην ελεύθερη αγορά. Για να γίνει όμως αυτό, η πολιτεία και τα συνδικάτα πρέπει να είναι δίπλα τους: η αγορά είναι δύσκολη, οι θέσεις εργασίας, περιορισμένες, οι διαθέσιμοι ασφαλιστικοί πόροι, υπό εξαφάνιση. Σίγουρα όμως χρειάζεται και στρατηγική, με βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους, ώστε να μην γίνουν μεμονωμένες ή βεβιασμένες κινήσεις και να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα: αποτελεσματική επανένταξη στην αγορά εργασίας, έλεγχος την αλματώδους αύξησης της ανεργίας.
* Η Ρεβέκκα Πιτσίκα είναι Career Management Expert και CEO της εταιρείας επιλογής στελεχών People for Business
