Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι ειδικοί στο χώρο του λιανεμπορίου προβλέπουν το επικείμενο τέλος των φυσικών καταστημάτων. Την ίδια στιγμή, πολυεθνικές εταιρείες-κολοσσοί όπως η Amazon, η Alibaba και η Rakuten μειώνουν σημαντικά τα φυσικά τους καταστήματα, θέτοντας στο επίκεντρο τα ομολογουμένως μεγάλα οφέλη του e-commerce. Η διαγραφόμενη πορεία του λιανεμπορίου, μακριά από τα παρωχημένα για πολλούς φυσικά καταστήματα, επιταχύνθηκε σε μεγάλο βαθμό από το ξέσπασμα της πανδημίας της COVID-19. Η πλειοψηφία των καταναλωτών – θέλοντας και μη – στράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά προς τα ηλεκτρονικά καταστήματα για την κάλυψη των καταναλωτικών αναγκών, θέτοντας σε νέα βάση το ερώτημα σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης των φυσικών καταστημάτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του ΟΟΣΑ, για τις νέες καταναλωτικές συνήθειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι πωλήσεις των διαδικτυακών καταστημάτων αυξήθηκαν κατά 30%, με τις συνολικές πωλήσεις ωστόσο να υποχωρούν κατά 17,9%.
Το e-commerce στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, το 2020, εκτιμάται ότι περίπου 6 στους 10 χρήστες του διαδικτύου πραγματοποίησαν αγορές μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ η αντίστοιχη αναλογία, πριν την εμφάνιση της πανδημίας και την επιβολή των περιοριστικών μέτρων (2019), ήταν 5 στους 10, σύμφωνα με αναλυτική μελέτη της Διευθύνσεως Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με σχετική έρευνα του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ , η οποία διεξήχθη στα μέσα Νοεμβρίου 2020 σε 500 επιχειρήσεις του κλάδου, αυξήθηκαν οι εναλλακτικοί τρόποι πώλησης, καθώς το 6% δήλωσε ότι δημιούργησε e-shop, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το 25% ότι ξεκίνησε να κάνει πωλήσεις μέσω τηλεφωνικών παραγγελιών, στο ίδιο χρονικό διάστημα και το 12%, αντίστοιχα, μέσω των κοινωνικών δικτύων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 70% των επιχειρήσεων, εξαιρουμένων όσων δραστηριοποιούνται στον υποκλάδο των τροφίμων, δήλωσαν ότι η πανδημία τις ώθησε, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, να επενδύσουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους.
Τη ραγδαία στροφή των Ελλήνων καταναλωτών προς το ηλεκτρονικό εμπόριο επιβεβαιώνει και η Visa Europe. Η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας, Σάρλοτ Χογκ, στο πλαίσιο του 6ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών τόνισε πως οι καταναλωτές διεθνώς στράφηκαν μαζικά προς το ηλεκτρονικό εμπόριο, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε μέσα στον τελευταίο χρόνο ενώ πρόσθεσε πως η χρήση ανέπαφων συναλλαγών και το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι κάτι που θα μείνει ως συνήθεια στους καταναλωτές και μετά την πανδημία.
Παράλληλα, όπως ανέφερε ο Sales Director της Astrolabs, Βασίλης Ζαμπέτογλου, στο πλαίσιο της διαδικτυακής ημερίδα με θέμα «Ηλεκτρονικό Εμπόριο Λιανικής στην εποχή του COVID-19 – ΔΡΑΣΗ ΕΣΠΑ «e-λιανικό» η οποία συνδιοργανώθηκε από το Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης και το Σύνδεσμο Συμβούλων Επιχειρήσεων, η αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα, «έτρεξε» το 2020 με ρυθμό 42,7%, στα 10,7 δισ. ευρώ, από 5,8 δισ. ευρώ το 2019 (+7% έναντι του 2018) και 2,66 δισ. ευρώ το 2013.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Ζαμπέτογλου επισήμανε ότι τον Μάρτιο του 2020 ο τζίρος του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα έτρεξε με +307% στους τομείς τροφίμων και φαρμάκων, και τόνισε ότι τον Μάϊο του 2020, σύμφωνα με έρευνα του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου «GRECA», συνολικά η αγορά παρουσίασε θετική μεταβολή της τάξης του 107%. Επιπλέον, ο ίδιος σημείωσε ότι η πανδημία του κορωνοϊού λειτούργησε ως επιταχυντής για τη μετάβαση στον ψηφιακό κόσμο και χαρακτηριστικά τόνισε ότι την περίοδο του click away στη χώρα μας τον Δεκέμβριο, μόνο ένα 18% το επέλεξε για τις αγορές του, ενώ επτά στους δέκα Έλληνες έκαναν τις αγορές τους ψηφιακά.
Η άνοδος του παγκόσμιου e-commerce φέρει την υπογραφή της Amazon
Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η Amazon από ένα απλό γκαράζ στο Σιάτλ το 1994, η πρωτοπόρα εταιρεία του Jeff Bezos, ανέτρεψε πλήρως τα δεδομένα στο χώρο του παγκόσμιου εμπορίου. Σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα εξελίχθηκε στον μεγαλύτερο retailer του κόσμου, επαναπροσδιορίζοντας τον όρο retail και το τι συνεπάγεται η νέα εποχή στην πελατειακή εμπειρία.
Ενδεικτικά, την περίοδο 2019-2020 ,σχεδόν το 50% του συνολικού τζίρου της Amazon (γύρω στα 270 δισ. δολάρια) προήλθε από τα ηλεκτρονικά της καταστήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο κύκλος εργασιών του ηλεκτρονικού εμπορίου της Amazon ξεπέρασε ολόκληρο το ΑΕΠ της Ουγγαρίας για το ίδιο έτος!
Η δυναμική της Amazon αποτελεί τη βασική αιτία πίσω από την άνοδο που σημειώνει το ηλεκτρονικό εμπόριο διεθνώς τα τελευταία χρόνια. Ακόμα και πριν την πανδημία, το e-commerce σημείωνε μεγάλα ποσοστά ανάπτυξης. Μεταξύ του 2017 και του 2020, ο τζίρος του παγκόσμιου ηλεκτρονικού εμπορίου αυξήθηκε κατά 50%. Επί του συνόλου του τζίρου του λιανεμπορίου, το 2017 το e-commerce ήταν υπεύθυνο για το 10% των συνολικών πωλήσεων ενώ μέχρι το 2023 το ποσοστό αυτό αναμένεται να υπερβεί το 22%. Καθώς το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, (στην Ελλάδα η συνδεσιμότητα “αγγίζει” το 96%) είναι αναμενόμενο ότι η ανοδική τάση του e-commerce θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια.
