Μετά την δικαίωση από το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο (ICC) της Στοκχόλμης και την καταβολή ποσού 200 εκατομμυρίων ευρώ που διεκδικούσε ως αποζημίωση για υπερχρεώσεις στην προμήθεια (αζέρικου) φυσικού αερίου από την κρατική εταιρεία ενέργειας BOTAS της περιόδου 2011-2019 η ΔΕΠΑ έχει καταφέρει να συμπληρώσει ένα “παζλ επιτυχιών”, που αναμένεται να αλλάξουν μέσα στις επόμενες εβδομάδες τα δεδομένα στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου. Η αποδοχή της απόφασης του ICC και η ολική εξόφληση της οφειλής από την BOTAS πριν από μερικά 24ωρα δεν προσέφερε μόνο μια σημαντική ταμειακή “ένεση” ρευστότητας σε μια κομβική περίοδο για την ΔΕΠΑ αλλά μια νέα, χαμηλότερη, τιμή χρέωσης φυσικού αερίου από την τουρκική πλευρά μέχρι την λήξη του συμβολαίου το 2023.
Αυτό ήταν το τρίτο κομμάτι του “παζλ” του μείγματος προμήθειας φυσικού αερίου από ξένους παραγωγούς, που είχε απολύτως επιτυχημένη κατάληξη για την διοίκηση της ΔΕΠΑ, που είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό με τελείως διαφορετικά δεδομένα και να προσφέρει στους πελάτες καλύτερες τιμές για ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Είχε προηγηθεί η πρόσφατη επαναδιαπραγμάτευση των συμβολαίων με τους βασικούς της προμηθευτές (Gazprom, Sonatrach) της ΔΕΠΑ, οι οποίες είχαν εξαιρετικά θετική κατάληξη.
Νέα “φόρμουλα” τιμολόγησης με την Gazprom
Με την ρωσική Gazprom, από την οποία η ΔΕΠΑ προμηθεύεται 2 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, κατάφερε να συμφωνήσει με τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό να αλλάξει ο όρος του τρόπου τιμολόγησης της σύμβασης για την τιμή του φυσικού αερίου, που ανέφερε ότι αυτή συνδεόταν αποκλειστικά με την τιμή του αργού πετρελαίου (oil indexed). Μετά την νέα συμφωνία ο τρόπος υπολογισμού της τιμής προμήθειας φυσικού αερίου θα βασίζεται κατά 60% στην τιμή του αργού πετρελαίου (oil index) και κατά 40% στις τιμές των spot φορτίων φυσικού αερίου (LNG) στο hub της Ολλανδίας (TTF).
Μια «φόρμουλα» που οδηγεί σε αισθητή μείωση της τιμής αγοράς αερίου από την Gazprom. Ουσιαστικά με τις συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις η ΔΕΠΑ κατάφερε να πετύχει την τροποποίηση της φόρμουλας τιμολόγησης και να καταλήξει σε μια νέα συμφωνία που καθιστά το κόστος του φυσικού αερίου σημαντικά φθηνότερο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιανουάριο, οι τιμές στο ολλανδικό hub, για παράδοση Φεβρουαρίου (υπολογίζοντας μάλιστα και το κόστος παράδοσης και εισόδου στο ελληνικό σύστημα) κυμαίνονταν στα 14 ευρώ/ΜWh έναντι 20,5 ευρώ/MWh της τιμής του αερίου από αγωγούς. Μια διαφορά σχεδόν 46% σε σχέση με τα δεδομένα του 2019!
Μάλιστα, στην αρχική συμφωνία με την Gazprom, που είναι και ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ΔΕΠΑ, το συμβόλαιο – πολυετούς διάρκειας με λήξη στα τέλη του 2026 και option για 10ετή ανανέωση – εμπεριείχε και ρήτρα “take or pay” σε ποσοστό 80%. Σύμφωνα, με την αρχική συμφωνία, η ΔΕΠΑ είχε την υποχρέωση να παραλαμβάνει και να πληρώνει κάθε χρόνο, μίνιμουμ ποσότητες ύψους 1,6 δισ κ.μ. φυσικού αερίου (και με τον αρχικό τρόπο τιμολόγησης), ανεξαρτήτως των πωλήσεων της στην ελληνική αγορά και τις πραγματικές ανάγκες με βάση την εγχώρια ζήτηση. Σύμφωνα με πληροφορίες με την ρωσική εταιρεία θα ξεκινήσει νέος κύκλος συζητήσεων μέσα στις επόμενες ημέρες, με βασικό αντικείμενο την συγκεκριμένη ρήτρα.
Θετική έκβαση και με την Sonatrach
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θετική κατάληξη είχαν και οι διαπραγματεύσεις με την κρατική Sonatrach της Αλγερίας, που αφορά σε υγροποιημένο αέριο, είναι διάρκειας ως Φεβρουάριο 2021, και έχει μίνιμουμ ποσότητες απορρόφησης 0,5 δις κ.μ. υγροποιημένου αερίου. Η σημαντικότερη αλλαγή στο νέο συμβόλαιο με τη Sonatrach φέρεται να αφορά στη μείωση των ποσοτήτων αλγερινού υγροποιημένου αερίου, που θα πρέπει υποχρεωτικά να παραλαμβάνει πλέον η ΔΕΠΑ στο πλαίσιο του (αναθεωρημένου) συμβολαίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα σύμβαση περιορίζει τον αριθμό των ελαχίστων και μεγίστων φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ανά έτος, βελτιώνοντας αντιστοίχως και τις προβλεπόμενες ρήτρες “take or pay”. Το συγκεκριμένο συμβόλαιο είναι το τρίτο σε μέγεθος και ενδεχομένως από τις αρχές του επόμενου έτους μην υπάρχει ανάγκη για ανανέωσή του. Όμως, μέχρι την λήξη του η ΔΕΠΑ διευρύνει τα περιθώρια για αύξηση εισαγωγών LNG από τη spot αγορά, όπου διαμορφώνονται χαμηλές τιμές και υπάρχει μεγαλύτερη προσφορά από διαφορετικούς παρόχους.
Όσον αφορά στον δεύτερο μεγαλύτερο συμβόλαιο σε όγκο, που είναι εκείνο με την SOCAR του Αζερπμπαϊτζάν, ύψους 1 δις κ.μ, με μίνιμουμ ποσότητες προς παραλαβή 0,9 δις κ.μ., με λήξη το 2040 φέρεται να έχουν ξεκινήσει ήδη οι πρώτες συζητήσεις για την αναπροσαρμογή του με βάση τα σημερινά δεδομένα. Το τρίτο σε όγκο συμβόλαιο με την τουρκική ΒΟΤAS (με αζέρικο φυσικό αέριο), που λήγει το 2023 και αναφέρει 0,75 δις κ.μ. με μίνιμουμ απορρόφηση ποσοτήτων τα 0,67 δις κ.μ., η τιμή πλέον έχει μειωθεί αισθητά από τον Ιανουάριο μετά την απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου.
Βασικό επιχείρημα της ΔΕΠΑ στις διαπραγματεύσεις με τους βασικούς προμηθευτές της ήταν ότι οι υφιστάμενοι όροι των συμβολαίων καθιστούν ακριβή την προμήθεια φυσικού αερίου καθώς βασίζονται σε δεδομένα τα οποία έχουν ξεπεραστεί από τις διεθνείς εξελίξεις (όπως η κατακόρυφη μείωση των τιμών του LNG στη διεθνή αγορά), έχοντας ως “μοχλό πίεσης” προς τις ξένες εταιρείες τις ενισχυμένες πλέον δυνατότητες εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη χώρα μας, μετά την αναβάθμιση του τερματικού σταθμού του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα, που αξιοποιούν ήδη αρκετές από τις εγχώριες εταιρείες- ανταγωνιστές της ΔΕΠΑ στην ελληνική αγορά.
Οι χαμηλότερες τιμές των συμβολαίων που “έκλεισε” τους τελευταίους μήνες η διοίκηση της ΔΕΠΑ με τους διεθνείς της προμηθευτές, είχε ως αποτέλεσμα να κερδίσει σημαντικούς εταιρικούς πελάτες από ανταγωνιστικές εταιρείες, υπογράφοντας συμβόλαια που αναμένεται να προσφέρουν μια συνολική αύξηση του μεριδίου της (6%-7%) για το 2020, χωρίς να υπολογίζονται οι νέες πελάτες μετά την θετική έκβαση στην διαμάχη της με την τουρκική BOTAS, με την επιστροφή ποσού 200 εκατομμυρίων ευρώ και την νέα μειωμένη τιμή παροχής φυσικού αερίου προς την ΔΕΠΑ.
