Τι σημαίνει για την Μεσόγειο και την Ελλάδα ο αγωγός Eastmed
Την Πέμπτη με κάθε επισημότητα θα υπογραφεί η τριμερής συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ
Την Πέμπτη με κάθε επισημότητα θα υπογραφεί η τριμερής συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, ο οποίος θα θέσει τις βάσεις για την αλλαγή εποχής στην Ανατολική Μεσόγειο και θα αλλάξει τις ισορροπίες δυνάμεων στην περιοχή.
Ο αγωγός EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί σήμερα το πιο ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της Eυρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ΝΑ Ευρώπης.
Τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, με εξαίρεση αυτά της Αιγύπτου, εκτιμάται ότι επαρκούν για την κάλυψη της εσωτερικής ζήτησης του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ιορδανίας προσκείμενων αγορών επιτρέποντας την εξαγωγή περίπου 25 Bcm/έτος.
Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου έρχεται στην Αθήνα για την υπογραφή
Προκειμένου να παραστεί στην υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στη χώρας μας από την Πέμπτη 2 Ιανουαρίου έως το Σάββατο 4 Ιανουαρίου. Κατά την διάρκεια της επίσκεψης του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα έχει διμερείς συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, με τους οποίος θα συζητήσει θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
Επιπρόσθετα, και όπως κάνει γνωστό η ανακοίνωση της Ισραηλινής πρεσβείας στην Αθήνα, ο κ. Νετανιάχου θα συμμετάσχει σε τριμερή σύνοδο με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, κ. Μητσοτάκη και τον Πρόεδρο της Κύπρου, κ. Αναστασιάδη, και θα ακολουθήσει η υπογραφή της Διακρατικής Συμφωνίας (IGA), Ισραήλ – Ελλάδας – Κύπρου για τον αγωγό East Med.
Τι σημαίνει ο αγωγός Eastmed για την χώρα και την περιοχή
Το έργο EastMed αναγνωρίζεται, από το 2013, ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), βάσει του κανονισμού της ΕΕ 347/2013 και στον πλέον πρόσφατο κατάλογο που δημοσιεύθηκε από την Ε. Επιτροπή στις 31 Οκτωβρίου 2019 συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ομάδα έργων με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon. Η αναγνώριση των Αγωγών EastMed και Ποσειδών ως Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς παρέχει πρόσβαση σε συν-χρηματοδοτικά προγράμματα της ευρώπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή μελετών αλλά και μελλοντικά για έργα κατασκευής.
Κατά την περίοδο 2015-2018 η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. που ανήκει κατά 50% στη ΔΕΠΑ και κατά 50% στην Edison, με την υποστήριξη επιχορήγησης 2 εκατ. Euro από την ΕΕ, ολοκλήρωσε τις τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες (pre-FEED phase), επιβεβαιώνοντας ότι το Έργο του Αγωγού EastMed είναι τεχνικά εφικτό, οικονομικά βιώσιμο, ανταγωνιστικό, και συμπληρωματικό με εναλλακτικές εξαγωγικές προτάσεις στην περιοχή.
Τον Ιούνιο του 2018, το Έργο του Αγωγού EastMed έλαβε πρόσθετη συγχρηματοδότηση από το πρόγραμμα CEF (Connect Europe Facility) της ευρώπαϊκής Ένωσης συνολικού ποσού 34,5 εκατ. ευρώ. Η σχετική συμφωνία επιχορήγησης μεταξύ της ΥΑΦΑ-ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε και της ευρώπαϊκής Επιτροπής καλύπτει δραστηριότητες που σχετίζονται με την ολοκλήρωση της φάσης FEED (τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές μελέτες καθώς και την Λεπτομερή Υποθαλάσσια Έρευνα (DMS) και την ωρίμανση του έργου σε επίπεδο λήψης Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID)
Τον Σεπτέμβριο 2019, η INEA (θεσμικό όργανο της ευρώπαϊκής Ένωσης υπεύθυνο για το προαναφερόμενο πρόγραμμα συν-χρηματοδότησης), εκταμίευσε προπληρωμή ποσού 13,8 εκατ. ευρώ προς άμεση υποστήριξη του Έργου. H επιχορήγηση του συνολικού ποσού, έως 34,5 εκατ. ευρώ, υπόκειται σε αξιολόγηση της ευρώπαϊκή Επιτροπής (INEA και άλλες συναρμόδιες διευθύνσεις) κατόπιν της ολοκλήρωσης των συν-χρηματοδοτούμενων δραστηριοτήτων.
Προκειμένου η ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε. να προχωρήσει στην επόμενη φάση ανάπτυξης του έργου, οι Μέτοχοι της Εταιρείας έχουν προσδιορίσει την ανάγκη να εφαρμοστεί μία ταχεία προσέγγιση αποσκοπώντας στην πλήρωση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης (FID) εντός 2 - 3 ετών. Το συνολικό κόστος αυτών των ενεργειών εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα περίπου 70 εκατομμύρια ευρώ. Εφόσον η τελική επενδυτική απόφαση ληφθεί το 2022 και ξεκινήσει αμέσως η κατασκευή του το έργο εκτιμάται ότι θα τεθεί σε λειτουργία έως το 2025.
Το Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Ιταλίας για τη σύναψη Διακυβερνητικής Συμφωνίας (IGA) για την υποστήριξη της υλοποίησης του έργου. Το κείμενο έλαβε τη σχετική έγκριση της ευρώπαϊκής Επιτροπής τον Φεβρουάριο του 2019.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά του έργου
Μήκος: 1.872 χλμ., εκ των οποίων 1.335 χλμ. περίπου υποθαλάσσιο τμήμα και 537 χλμ. περίπου χερσαίο.
Αρχική Δυναμικότητα: 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΔΚΜ) φ.α. ετησίως.
Επέκταση Δυναμικότητας: έως 20 ΔΚΜ φ.α. ετησίως.
Προϋπολογισμός (για την αρχική δυναμικότητα): 5,2 δισ. ευρώ.
Ο αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline («EastMed») αποσκοπεί στην απευθείας διασύνδεση των κοιτασμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας.
Εκτείνεται σε μήκος περίπου 1.900 χιλιομέτρων, με σχεδιαζόμενη δυναμικότητα 10 ΔΚΜ φ.α. ετησίως, ξεκινώντας από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο μέχρι το σημείο διασύνδεσης με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ. Το έργο αποτελείται από τα παρακάτω επιμέρους τμήματα:
- 165χλμ, περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Λεκάνη της Λεβαντίνης μέχρι την Κύπρο.
- 732χλμ περίπου υποθαλάσσιου αγωγού από την Κύπρο έως την Κρήτη.
- 421χλμ. περίπου Υποθαλάσσιου αγωγού από την Κρήτη μέχρι την Πελοπόννησο.
- 292 χλμ περίπου για τη διάσχιση της Πελοπόννησο μέχρι τα παράλια του Πατραϊκού κόλπου.
- 17 χλμ. περίπου υποθαλάσσιου αγωγού για τη διάσχιση του Πατραϊκού κόλπου.
- 245 χλμ για τη διάσχιση της Δυτικής Ελλάδας μέχρι το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας.
Στο Φλωροβούνι προβλέπεται η διασύνδεσή του με τον υποθαλάσσιο αγωγού φ.α. Ελλάδας - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους 210 χλμ περίπου. Το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ ανέρχεται σε 0.9 δισ. ευρώ.
Από το καλοκαίρι του 2014, την ανάπτυξη του αγωγού EastMed έχει αναλάβει και διεκπεραιώνει η ελληνική εταιρεία «Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδος - Ιταλίας ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.», στην οποία συμμετέχουν ισοµερώς η ΔΕΠΑ και η Ιταλική EDISON.
Το κόστος του αγωγού Eastmed μέχρι την Ιταλία έχει υπολογισθεί σε περίπου 6 δισ. δολάρια. Ωστόσο, με τη συνεχή τεχνολογική εξέλιξη, η δυναμικότητα του αγωγού ενδέχεται να αυξηθεί περαιτέρω, μεταφέροντας με οικονομίες κλίμακας ποσότητες πέραν των 10 ΔΚΜ ετησίως του αρχικού σχεδιασμού του, γεγονός το οποίο θα αλλάξει άρδην την οικονομική δυναμική του έργου.
Αντιδράει η Τουρκία και επιμένει για Λιβύη
Η υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην Τουρκία, η οποία βλέπει να μένει εκτός του "οικονομικού παιχνιδιού", ενώ ταυτόχρονα ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν βλέπει να μειώνεται η επιρροή του στην περιοχή.
Η προσπάθεια του να "προτάξει" το αμερικανικό στοιχείο για να κερδίσει την υποστήριξη του Κρεμλίνου, ήταν ανεπιτυχής καθώς η Ρωσία διαφώνησε κατηγορηματικά με την απόφαση της Τουρκίας να συμπράξει με την σκιώδη κυβέρνηση της Λιβύης, και κάλεσε στην ουσία τον Ερντογάν να μην προχωρήσει σε κινήσεις που θα βάλουν σε κίνδυνο την ειρήνη της Μεσογείου.
Η Τουρκία, επιθυμεί να χαρακτηρίσει δικων της (και της σκιώδους κυβέρνησης της Λιβύης) συμφερόντων, την περιοχή ανατολικά της Κρήτης, από τα τουρκικά παράλια μέχρι αυτά της Λιβύης, σε μια κίνηση που αν συνεχιστεί, απειλεί με μπαρούτι την ανατολική μεσόγειο.
Όπως υποστήριξε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χολούσι Ακάρ, η Τουρκία δεν τίθεται θέμα να μείνει αδιάφορη στην θυματοποίηση των Λίβυων αδελφών της, προσθέτοντας ότι οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις είναι έτοιμες να αναλάβουν οποιοδήποτε καθήκον τους ανατεθεί. Για την ανατολική Μεσόγειο, ο Τούρκος Υπουργός είπε ότι θέλουν δίκαιο διαμοιρασμό του φυσικού πλούτου.
Ο EastMed "σπρώχνει" το Χρηματιστήριο της Αθήνας
Ανεξάρτητα από τις επιδιώξεις της Τουρκίας, η υπογραφή της συμφωνίας είναι σημαντική για τη χώρα και κατά συνέπεια για το ελληνικό χρηματιστήριο, το οποίο πήρε το χρυσό παγκόσμιο μετάλλιο για την χρονιά που πέρασε, καθώς βρέθηκε στην κορυφή όλων των χρηματιστηρίων του κόσμου έχοντας τις μεγαλύτερες αποδόσεις.
Προκειμένου να συνεχιστούν αυτές οι αποδόσεις, η Αθηνών χρειάζεται εκτός από τις τιτλοποιήσεις των κόκκινων δανείων που φέρνει ο "Ηρακλής" και οι οποίες θα δώσουν μεγάλη ώθηση στον τραπεζικό κλάδο και τον αγωγό EastMed.
Η υπογραφή του αγωγού φυσικού αερίου East Med είναι η καλύτερη απάντηση για την Ελλάδα, αλλά και τους υπόλοιπους εταίρους αφού τα συμφέροντα δεν είναι μόνο ελληνικά. Θα έλεγε κανείς ότι η Μεσόγειος και η Ελλάδα αποκτά ένα ρόλο για την ενέργεια – και θα έχει ενδιαφέρον ποιοι επενδυτές θα προσέλθουν για την Δεπα, όπως και για τα Ελληνικά Πετρέλαια.