Ανθεκτικές παραμένουν οι τράπεζες της Ευρωζώνης μεταξύ των οποίων και οι 4 συστημικές ελληνικές τράπεζες (Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα, Eurobank) όπως έδειξαν τα αποτελέσματα του τεστ αντοχής (stress test) στο δυσμενές μακροοικονομικό σενάριο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Συνολικά συμμετείχαν οι 38 τράπεζες που περιλαμβάνονταν στο δείγμα και 51 ακόμη τράπεζες μεσαίου μεγέθους που εποπτεύονται από την ΕΚΤ.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΚΤ προκύπτει ότι το τραπεζικό σύστημα της ζώνης του ευρώ είναι ανθεκτικό σε δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις. Ο δείκτης κεφαλαίου κοινών μετοχών της κατηγορίας 1 (Common Equity Tier 1 – CET1) των 89 τραπεζών που συμμετείχαν στην εν λόγω άσκηση θα υποχωρούσε από 15,1% σε 9,9%, δηλ. κατά 5,2 ποσοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο, εάν οι εν λόγω τράπεζες εκτίθεντο σε τριετή περίοδο ακραίων καταστάσεων χαρακτηριζόμενη από αντίξοες μακροοικονομικές συνθήκες. Με απλά λόγια, ο δείκτης CET1 αποτελεί βασικό μέτρο υπολογισμού της οικονομικής ευρωστίας μιας τράπεζας.
Και οι 89 τράπεζες που καλύπτονται στην έκθεση εποπτεύονται από την ΕΚΤ. Πρόκειται για 38 τράπεζες της ζώνης του ευρώ οι οποίες συμμετέχουν στην άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο ΕΕ που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) και 51 ακόμη τράπεζες μεσαίου μεγέθους της ζώνης του ευρώ. Συνολικά αντιπροσωπεύουν ελαφρώς πάνω από το 75% των συνολικών στοιχείων ενεργητικού του τραπεζικού τομέα στη ζώνη του ευρώ.
Στην άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων δεν υφίσταται θέμα επιτυχίας ή αποτυχίας και δεν τίθεται όριο προκειμένου να καθοριστεί η αποτυχία ή επιτυχία των τραπεζών για τους σκοπούς της άσκησης. Αντιθέτως, τα ευρήματα της άσκησης θα ενσωματωθούν στον συνεχιζόμενο εποπτικό διάλογο. Οι τράπεζες ήταν σε καλύτερη κατάσταση στην αρχή της άσκησης απ’ ό,τι ήταν τρία χρόνια πριν, όμως η μείωση κεφαλαίου σε επίπεδο συστήματος ήταν υψηλότερη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το σενάριο ήταν πολύ δυσμενέστερο σε σύγκριση με το σενάριο που είχε χρησιμοποιηθεί στην άσκηση του 2018.
Η μέση συνολική μείωση κεφαλαίου ήταν 5,2 ποσοστιαίες μονάδες και αναλύεται ως εξής. Όσον αφορά τις 38 τράπεζες που συμμετείχαν στην άσκηση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής, ο μέσος δείκτης CET1 υποχώρησε κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, από 14,7% σε 9,7%. H μέση μείωση κεφαλαίου για τις 51 τράπεζες μεσαίου μεγέθους που συμμετείχαν αποκλειστικά στην άσκηση της ΕΚΤ αντιστοιχούσε σε 6,8 ποσοστιαίες μονάδες, ο σχετικός δείκτης δηλαδή υποχώρησε σε 11,3% σε σχέση με το σημείο εκκίνησης (18,1%).
Ο κύριος λόγος για τον οποίο παρατηρείται αυτή η διαφορά στη μείωση κεφαλαίου υπό το δυσμενές σενάριο είναι ότι οι τράπεζες μεσαίου μεγέθους επηρεάζονται περισσότερο από τους χαμηλότερους καθαρούς τόκους-έσοδα, τα χαμηλότερα καθαρά έσοδα από αμοιβές και προμήθειες και τα μειωμένα έσοδα από το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών στον τριετή ορίζοντα της άσκησης.
Επίσης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ο πρώτος βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη μείωση του κεφαλαίου ήταν ο πιστωτικός κίνδυνος, επειδή η οικονομική διαταραχή στο δυσμενές σενάριο οδήγησε σε ζημίες από δάνεια. Παρά τη συνολική ανθεκτικότητα του τραπεζικού συστήματος, εξαιτίας των νέων προκλήσεων που έχουν προκύψει από την πανδημία του κορονοϊού (COVID-19), οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίσουν την ορθή μέτρηση και διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου.
Για ένα υποσύνολο τραπεζών, ο δεύτερος βασικός παράγοντας που συνέβαλε στη μείωση του κεφαλαίου ήταν ο κίνδυνος αγοράς. Το γεγονός ότι χρειάστηκε να αναπροσαρμοστεί πλήρως η αξία πολλών χρηματοοικονομικών προϊόντων αποτέλεσε τον μεγαλύτερο μεμονωμένο παράγοντα κινδύνου αγοράς. Αυτό επηρέασε ιδίως τις μεγαλύτερες τράπεζες, καθώς είναι πιο εκτεθειμένες σε διαταραχές όσον αφορά τις μετοχές και τα πιστωτικά περιθώρια. Ο τρίτος βασικός παράγοντας ήταν η περιορισμένη ικανότητα δημιουργίας εσόδων σε δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, καθώς υπό το δυσμενές σενάριο οι τράπεζες βρέθηκαν αντιμέτωπες με σημαντική μείωση των καθαρών τόκων-εσόδων τους, των εσόδων τους από το χαρτοφυλάκιο συναλλαγών και των καθαρών εσόδων τους από αμοιβές και προμήθειες. Ο πιστωτικός κίνδυνος, ο κίνδυνος αγοράς και η ικανότητα δημιουργίας εσόδων αποτελούν τρία κύρια θέματα στα οποία επικεντρώνονται οι επόπτες της ΕΚΤ στο πλαίσιο του καθημερινού εποπτικού έργου τους.
Ελληνικές Τράπεζες – Επιτυχία και των τεσσάρων
Η μεθοδολογία του Πανευρωπαϊκού Stress Test 2021 είναι παρόμοια με αυτήν της αντίστοιχης άσκησης του 2018 και είναι κοινή για όλες τις Τράπεζες που συμμετέχουν. Συγκεκριμένα, η άσκηση διεξάγεται με ορίζοντα τριετίας με ημερομηνία έναρξης την 31.12.2020 και λήξης την 31.12.2023, με μακροοικονομικές παραδοχές που καλύπτουν ένα Βασικό και ένα Δυσμενές Σενάριο. Στην άσκηση δεν λαμβάνονται υπόψη εξελίξεις των μεγεθών των τραπεζών μετά την ημερομηνία αναφοράς (static balance sheet assumption).
Οι μακροοικονομικές παραδοχές που υιοθετoύνται για την Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα συντηρητικές στο Δυσμενές Σενάριο και χαρακτηρίζονται από μεγάλη πτώση του δείκτη Επιχειρηματικών Ακινήτων – CRE (-24,2% αθροιστική μείωση σε ορίζοντα τριετίας) και από μεγάλη πτώση του ΑΕΠ (-3,6% αθροιστική μείωση σε ορίζοντα τριετίας συνδυαστικά με τη μείωση του 2020).
Τα αποτελέσματά της Άσκησης τροφοδοτούν την ετήσια εποπτική αξιολόγηση (Supervisory Review and Evaluation Process – SREP) των τραπεζών που εποπτεύει ο SSM.
Η επόμενη ημέρα μετά τα τεστ αντοχής
Η επιτυχία και των 4 ελληνικών συστημικών με απλά λόγια δείχνει την συστηματική εργασία που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια σε επίπεδο στρατηγικών κινήσεων από μέρους των διοικήσεων των ελληνικών τραπεζών. Έχοντας μια δεκαετή κρίση που άφησε πίσω της το τεράστιο πρόβλημα των κόκκινων δανείων, αλλά και 18 σχεδόν μήνες πανδημικής κρίσης οι ελληνικές τράπεζες καταφέρνουν να γυρίσουν σελίδα και να επικεντρωθούν στο βασικό τους έργο που δεν είναι άλλο από την συμβολή τους στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και την σωστή και συνετή διαχείριση των εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρών που εισέρχονται στην Ελλάδα με επίκεντρο το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ κλπ.
Οι ελληνικές τράπεζες, όπως εκτιμάται, θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επόμενη μέρα της ελληνικής οικονομίας, με βασικό πλεονέκτημα τους τις έμπειρες διοικήσεις τους που έχουν αποδείξει ότι όχι μόνον μπορούν να ξεπερνούν μεγάλες δυσκολίες αλλά και να κάνουν την θετική έκπληξη. Ακόμη και στο πρόσφατο παρελθόν δεν ήταν λίγοι που αμφισβητούσαν τη δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών να καταφέρουν να μειώσουν τα κόκκινα δάνεια από το 50% σχεδόν του συνολικού τους χαρτοφυλακίου στο 5%, στα επίπεδα δηλαδή του μέσου ευρωπαϊκού όρου, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Μεγάλη φυσικά ήταν και η συμβολή των θεσμικών πρωτοβουλιών της πολιτείας σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και μετά από διαβούλευση. Το εγχώριο τραπεζικό σύστημα διαθέτει πλέον όλες τις προϋποθέσεις για μια δυναμική επανεκκίνηση
