Η απόρριψη του αιτήματος της Τράπεζας Πειραιώς για πληρωμή των τόκων του Μετατρέψιμου Ομολόγου (Contingent Convertible Security ή “CoCos”) σε μετρητά στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από το Εποπτικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), που ανακοίνωσε νωρίτερα η Τράπεζα Πειραιώς, έθεσε ουσιαστικά σε ισχύ το σχέδιο για την εξυγίανση και ιδιωτικοποίηση της χρηματοπιστωτικού ιδρύματος μέσα στο επόμενο έτος.
Η συγκεκριμένη απόφαση (προσχέδιο προκαταρκτικής απόφασης) του Εποπτικού Συμβουλίου της ΕΚΤ δεν αποτελεί αρνητική εξέλιξη για την Τράπεζα Πειραιώς αλλά αντιθέτως ενισχύει τις πιθανότητες επιτυχημένης υλοποίησης του φιλόδοξου σχεδίου για την εκ νέου ιδιωτικοποίηση ενώ άμεσα συνεισφέρει στην στήριξη των οικονομικών στοιχείων με πολλαπλά άμεσα και έμμεσα οφέλη. Το συγκεκριμένο σχέδιο φέρεται να έχει λάβει ήδη την έγκριση του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης (σύμφωνα με πληροφορίες αποτέλεσε το βασικό θέμα σε δυο συσκέψεις εκ των οποίων η μια πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου) και προβλέπει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο – με «μεταβατική κρατικοποίηση» μέσω του ΤΧΣ- με τελικό στόχο την εκ νέου ιδιωτικοποίηση μέσα στο 2021. Μια προσωρινή φάση με διάρκεια 6-9 μήνες και τελικό στόχο την διαδικασία της εκ νέου ιδιωτικοποίησης.
Η απόρριψη του αιτήματος της Τράπεζας Πειραιώς για την καταβολή των τόκων (του “κουπουνιού”) του Μετατρέψιμου Ομολόγου (Contingent Convertible Security ή CoCo) σε μετρητά -ή με μετοχές- στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ύψους 165 εκατ. ευρώ, το οποίο είναι πληρωτέο στις 2 Δεκεμβρίου 2020, αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες να γίνει και επίσημα οριστικά αποδεκτή. Η EKT έδωσε προθεσμία υποβολής σχολίων και αντιρρήσεων στην τράπεζα πέντε (5) ημερών αλλά σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πλην των σχολίων που ζητήθηκαν για το προσχέδιο προκαταρκτικής απόφασης από το Εποπτικό Συμβούλιο, δεν πρόκειται να υπάρξει κανένα άλλο ζήτημα. Έτσι, αναμένεται η τελική εξέταση και επικύρωση της απόφασης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για να κοινοποιηθεί επισήμως στην διοίκηση της ελληνικής τράπεζας.
Τελική απόφαση στις 25/11
Σύμφωνα με την ισχύουσα διαδικασία, η οριστική απόφαση θα ληφθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ που θα έχει προγραμματίσει συνεδρίαση στις 25 Νοεμβρίου με βάση το τελικό προσχέδιο προκαταρκτικής απόφασης από το Εποπτικό Συμβούλιο (μαζί με τα σχόλια και τις παρατηρήσεις της ελληνικής τράπεζας) και στην συνέχεια θα κοινοποιηθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος και στην διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς.
Η οριστική απάντηση του Εποπτικού Μηχανισμού θα δημοσιοποιηθεί μετά την επικύρωσή της απόφασης από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αλλά η «απαγόρευση» πληρωμής του κουπονιού, επικυρώνει ουσιαστικά την απόφαση για μετατροπή του Μετατρέψιμου Ομολόγου (Contingent Convertible Security ή CoCo), συνολικής αξίας σχεδόν 2 δισ. ευρώ που κατέχει το Δημόσιο μέσω του ΤΧΣ σε μετοχές της τράπεζας. Μάλιστα, το ποσοστό που ελέγχει το ΤΧΣ σήμερα στην Πειραιώς θα αυξηθεί από 26,4% σε 61,3% μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της μετατροπής. Για την ακρίβεια, η μη πληρωμή του κουπονιού των τόκων, θα οδηγήσει στην πλήρη μετατροπή των μετατρέψιμων ομολογιών (ύψους 2,040 δισ. ευρώ) σε 394,4 εκατομμύρια κοινές μετοχές.
Αυτή η η μετατροπή ωστόσο δεν συνεπάγεται και αναπροσαρμογή της τιμής της μετοχής αλλά την προσθήκη 394,4 εκατ. μετοχές στην τιμή των 0,70 ευρώ (κλείσιμο μετοχής στη συνεδρίαση της περασμένης Παρασκευής) επιπλέον 437 εκατ. μετοχών της Τράπεζας με την αξία την ημέρα της μετατροπής τους.
Έτσι, θα μειωθεί ταυτόχρονα η συμμετοχή των ιδιωτών μετόχων, όπως του Αμερικανού επενδυτή Τζον Πόλσον, που κατέχει σήμερα το 9,3% και αναμένεται να υποχωρήσει το ποσοστό του κάτω από το 5%, του fund Bienville Capital το οποίο θα υποχωρήσει γύρω στο 2,75% (από 5,5%) και του Έλληνα δισεκατομμυριούχου Αριστοτέλη Μυστακίδη, ο οποίος ελέγχει ποσοστό 5% και αναμένεται να βρεθεί με μετοχές περίπου 2,5%.
Ευνοϊκή εξέλιξη με πολλαπλά οφέλη
Η συγκεκριμένη απόφαση όμως εξυπηρετεί την Τράπεζα Πειραιώς αφού αφενός θα ενισχύει τα κεφάλαια της Τράπεζας Πειραιώς κατά 165 εκατ. ευρώ που θα έπρεπε να καταβάλλει ως τις 2 Δεκεμβρίου στο ΤΧΣ και αφετέρου θα της επιτρέπει να προχωρήσει πολύ ταχύτερα το σχέδιο της δραστικής μείωσης των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs) και κυρίως στην πλήρη εξυγίανση του ισολογισμού της. Ουσιαστικά με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στα τέλη του μήνα για την σχετική απόφαση (έγκριση μη πληρωμής των τόκων για το Μετατρέψιμο Ομόλογο) ενεργοποιεί το σχέδιο εξυγίανσης της Τράπεζας.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, η εγκεκριμένη απόφαση για την μη πληρωμή των 165 εκατ. ευρώ για το κουπόνι των τόκων του Μετατρέψιμου Ομολόγου (CoCo), βελτιώνει κατά 40 μονάδες βάσης τα κεφάλαια της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία έχει σήμερα συνολικό δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 16,1% με το δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET1 στο 14,1%.
Επιπλέον, η εξέλιξη του κεφαλαίου της Τράπεζας θα ενισχυθεί σημαντικά δεδομένου ότι:
α) θα συμπεριληφθεί η ονομαστική αξία του Μετατρέψιμου Ομολόγου (CoCo) στα ενσώματα λογιστικά κεφάλαια και
β) από την εξοικονόμηση των τόκων του Μετατρέψιμου Ομολόγου (CoCo) θα προκύψουν επιπρόσθετα κεφάλαια (CET1) της τάξης των 40 μονάδων βάσης ετησίως, με συνολικό όφελος περίπου 495 εκατ. ευρώ μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την κεφαλαιακή επάρκεια της Τράπεζας.
Έμμεσα οφέλη της σημερινής απόφασης
Παράλληλα, η Τράπεζα Πειραιώς αποκτάει τη δυνατότητα να προχωρήσει στην μείωση από τον ισολογισμό της επιπλέον Μη εξυπηρετούμενων Δανείων (NPE) ύψους 1 δισ. ευρώ, με την πώληση να υποστηρίζεται με κεφάλαια από τα 165 εκατ. ευρώ που θα παραμείνουν στα ταμεία της μετά την επικύρωση της συγκεκριμένης απόφασης της ΕΚΤ.
Έτσι, διοίκηση αναμένεται να προβεί σε ενημέρωση του επενδυτικού κοινού και γνωστοποιήσει τα επόμενα βήματα του σχεδίου της στην Τράπεζα της Ελλάδας και τις αρμόδιες εποπτικές αρχές, όπως και την ΕΚΤ (συγκεκριμένα την επικαιροποίηση του business plan με βάση τα νέα δεδομένα), είτε κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων εννιαμήνου 2020 που προγραμματίζεται για την ερχόμενη Δευτέρα 23 Νοεμβρίου, είτε στα μέσα της επόμενης εβδομάδας, ανάλογα την ημέρα επίσης έκδοση της απόφαση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Τα βασικά βήματα του σχεδίου
Η έγκριση της απόφασης μη πληρωμής των τόκων του Μετατρέψιμου Ομολόγου (Contingent Convertible Security) στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ύψους 165 εκατ. ευρώ, το οποίο είναι πληρωτέο στις 2 Δεκεμβρίου 2020, θέτει σε λειτουργία μια πολύμηνη διαδικασία, με δυο βασικά στάδια (μεταβατική κρατικοποίηση και πλήρη εξυγίανση με εκ νέου ιδιωτικοποίηση) και 4 κρίσιμα βήματα:
1) Μετατροπή του Μετατρέψιμου Ομολόγου σε μετοχές ως τις 2 Δεκεμβρίου, όπως προβλέπεται από την συμφωνία με το ΤΧΣ. Με την μετατροπή αυτή το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα αποκτήσει την πλειοψηφία στην Τράπεζα Πειραιώς με ποσοστό 61,3%.
2) Η Τράπεζα Πειραιώς θα προχωρήσει σε νέα τιτλοποίηση δανείων 13 δισ.ευρώ εντός του 2021 – εκτός από την τιτλοποίηση των δύο χαρτοφυλακίων Phoenix και Vega (συνολικού ύψους 5 δισ.ευρώ και 2 δισ.ευρώ, αντίστοιχα) που έχουν ήδη δρομολογηθεί – με επιπρόσθετη δυνατότητα μείωσης Μη εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPE) ύψους 1 δισ. ευρώ από τον ισολογισμό της.
3) Αλλαγή του νόμου για την λειτουργία και τις αρμοδιότητες του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) από την κυβέρνηση, ώστε να έχει το δικαίωμα συμμετοχής σε αυξήσης μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στα οποία συμμετέχει. Σύμφωνα με πληροφορίες στην σχετική αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, θα υπάρξει πρόβλεψη για την συμμετοχή του ΤΧΣ ως του ποσοστού που κατέχει στην κάθε τράπεζα.
4) Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) στην Τράπεζα Πειραιώς, ώστε να αποκτήσουν εκ νέου την πλειοψηφία μέτοχοι του ιδιωτικού τομέα (επενδυτές και επενδυτικά funds) μέσα στο 2021. Οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι η πρόταση για την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου θα κυμαίνεται μεταξύ 800 εκατ. ευρώ και 900 εκατ. ευρώ, χωρίς να αποκλείεται – ανάλογα με τις συνθήκες που θα επικρατούν στις διεθνείς αγορές και την πορεία της ελληνικής οικονομίας – να αναπροσαρμοστεί σε διαφορετικά επίπεδα.
Σε αυτή την φάση θα απαιτηθούν και οι προβλεπόμενες εγκρίσεις από τις εποπτικές αρχές όπως της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Επιτροπής, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) και της Τράπεζας της Ελλάδος.
Ο κομβικός ρόλος του ΤΧΣ
H αύξηση της συμμετοχής του Δημοσίου, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η οποία θα φθάσει μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης μέχρι το τέλος του έτους στο 61,3%, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Όπως λένε οι αναλυτές το ΤΧΣ θα έχει τον ρόλο του «Λευκού Ιππότη» παρέχοντας την σταθερότητα και την στήριξη των κινήσεων της διοίκησης χωρίς παρεμβάσεις, εκτός από τις προβλεπόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία για την διασφάλιση των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου. Για παράδειγμα, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η απόκτηση της πλειοψηφίας και του ελέγχου της τράπεζας δεν θα προκαλέσει την αντίστοιχη αύξηση των μελών που διαθέτει στο διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας Πειραιώς. Κατά πάσα πιθανότητα εκτός από το ένα μέλους που έχει τοποθετήσει στο σημερινό Δ.Σ. της τράπεζας, δεν θα επιδιώξει την αναλογική εκπροσώπηση με την προσθήκη νέων μελών, ούτε θα προσπαθήσει να επιβάλλει συγκεκριμένη διοίκηση.
Η επιλογή της συγκεκριμένης τακτικής κατά την ενδιάμεση κρίσιμη περίοδο της μετατροπής του Μετατρέψιμου Ομολόγου μέχρι και την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, έχει πρόθεση να δείξει στις διεθνείς αγορές ότι η Τράπεζα Πειραιώς δεν κρατικοποιείται αλλά μπαίνει απλώς σε μια μεταβατική φάση. όπου το κράτος έχει μεν τον μετοχικό έλεγχο αλλά ως φύλακας των συμφερόντων του δημοσίου και της προστασίας της διαδικασίας εξυγίανσης. Σε αυτή την περίπτωση η νέα σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου θα οριστεί, μετά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να διατηρεί μια θέση μέλους στην διοίκηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά την δημοσίευση των αποτελεσμάτων του πρώτου εννιάμηνου της φετινής χρήσης (2020) της Τράπεζα Πειραιώς την επόμενη Δευτέρα, ύστερα από τη λήξη της συνεδρίασης του Χρηματιστηρίου Αθηνών, ενδεχομένως να ανακοινωθούν περισσότερες λεπτομέρειες για το σχέδιο εξυγίανσης και ιδιωτικοποίησης.
