Την ΕΨΑ την πρωτογνώρισα στα τέλη της δεκαετίας του ’70, στο καφενείο του Κλάντζου στα Μεγάλα Καλύβια, ένα χωριό -μικρό τότε, κεφαλοχώρι σήμερα- έξω από τα Τρίκαλα Θεσσαλίας. Συνηθισμένος στην εικόνα άλλων ετικετών και στην γεύση κλασικών προϊόντων, «ξίνισα» στην αρχή. Αλλά χρειάστηκαν μόλις λίγα δευτερόλεπτα, από εκείνη την παγωμένη λεμονάδα, που γλύκανε την ξινίλα μου, για να καταλάβω τι πάει να πει «έρωτας με την πρώτη …γουλιά». Εγώ ήμουν τότε δέκα χρονών, αλλά η ΕΨΑ ήταν κιόλας μια ώριμη… πενηντάρα.
Την έφερε στον κόσμο το 1922 το φιλόδοξο πνεύμα των δύο αδερφών Γεώργιου και Ιωάννη Κοσμαδόπουλου, από τους πρώτους Έλληνες καπιταλιστές του 20ου αιώνα. Τα δύο αδέρφια είχαν ξεκινήσει λίγο νωρίτερα με την δημιουργία μιας τράπεζας, τα κεφάλαια της οποίας επένδυσαν στην συνέχεια σε διάφορες επιχειρήσεις, ανάμεσα στις οποίες και στην ίδρυση μιας εταιρείας ψυγείων πάγου, με τη βοήθεια των οποίων διατηρούσαν φρέσκα τα φρούτα και τα λαχανικά. Ήταν η «Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς» (Ε.Ψ.Α.).
Η γέννηση των αναψυκτικών της ΕΨΑ ήρθε κάτω από τις πυκνές σκιές που σκεπάζουν τα απέραντα λεμονοδάση του Πηλίου. Αυτό το περίσσευμα καρπού των «ξινών» -που σήμερα στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας «σαπίζει» στο χώμα από την αδιαφορία των καλλιεργητών και των κυβερνώντων- έδωσε, τότε, την ιδέα στους Κοσμαδόπουλους να φτιάξουν μια μικρή βιοτεχνία παραγωγής και εμφιάλωσης αναψυκτικών στην Αγριά του Βόλου. Αλλά την διαφορά έκανε η μυστική συνταγή ενός Γερμανού Χημικού με τον οποίο συνεργάστηκαν τα δύο αδέρφια: του Herr Ottο. Ο συνδυασμός Λεμονάδα – Γκαζόζα έκανε πάταγο κι έγινε αμέσως ένα επιχειρηματικό και γαστρονομικό «χιτ»!
Η ΕΨΑ και οι αδερφοί Κοσμαδόπουλοι, ωστόσο, ακολούθησαν δύο διαφορετικούς δρόμους έκτοτε. Οι επιχειρηματίες γνώρισαν την καταστροφή όταν κατέρρευσε η τράπεζά τους και συμπαρέσυρε όλο το επιχειρηματικό οικοδόμημα. Αντίθετα, η ΕΨΑ ήταν ακόμα πολύ νέα για να παραδοθεί. Παρέμενε μια δροσερή και πολύφερνη νύφη. Χρειάστηκε όμως να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να βρει τον κατάλληλο άνθρωπο και να του εμπιστευτεί την μοίρα της. Και αυτό συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του ‘60, όταν η Εθνική Τράπεζα (που όλα αυτά τα χρόνια είχε στο χαρτοφυλάκιό της την Εταιρεία) παραχώρησε τις μετοχές της στον Νίκο Τσαούτο.
Οι νέες εποχές και τα ηλεκτρικά ψυγεία
Οι εποχές είχαν πλέον αλλάξει, τα ψυγεία πάγου έπιαναν την θέση τους στα Βιομηχανικά Μουσεία και τα πρώτα ηλεκτρικά ψυγεία ήταν γεγονός. Ο εκσυγχρονισμός έδωσε την δυνατότητα στους νέους ιδιοκτήτες να αντιμετωπίσουν με τον πρέποντα σεβασμό το προϊόν που πήραν στα χέρια τους. Ανασχεδίασαν τις φιάλες, πειραματίστηκαν σε νέες γεύσεις, έδωσαν πολυπολιτισμικό χαρακτήρα στην ΕΨΑ και σταδιακά κατάφεραν να την κάνουν αυτό που και οι Κοσμαδόπουλοι θα ήθελαν. Βασίλισσα στον χώρο των αναψυκτικών. Η βιοτεχνική μονάδα των 1.500 μπουκαλιών την ώρα, γρήγορα εκτοξεύτηκε στα 7.500 μπουκάλια και πιο μετά στα 20.000 μπουκάλια την ώρα.
Η επέκταση σε νέες γεύσεις
Σήμερα η ΕΨΑ αποτελεί μία 100% οικογενειακή και ελληνική επιχείρηση, που κατάφερε, μέσα στην κρίση, να διατηρήσει σχεδόν αδιατάρακτο τον κύκλο εργασιών της. Απασχολεί σταθερά περισσότερα από 100 άτομα που παράγουν πάνω από 20 προϊόντα όλων των τύπων (αναψυκτικά, χυμούς, Ice-tea), σε επτά διαφορετικές συσκευασίες.
Μιλάμε φυσικά για την θρυλική λεμονάδα του Herr Otto και από εκεί και πέρα για την πορτοκαλάδα (με ή χωρίς ανθρακικό), Γκαζόζα, Σόδα, Τόνικ, την ΕΨΑ Cola (το πρώτο ελληνικό αναψυκτικό τύπου Cola), την Βυσσινάδα, την πορτοκαλάδα σαγκουίνι και χυμούς. Επίσης, η γκάμα των αναψυκτικών ΕΨΑ περιλαμβάνει τη σειρά ΕΨΑ λάϊτ με γλυκαντικό από το φυτό στέβια και τη σειρά ΕΨΑ Iced Tea (Λεμόνι-Ροδάκινο-Πράσινο τσάι με ρόδι-Κόκκινο τσάι με κράνμπερι).
Αλλά το τελευταίο λαμπερό πετράδι στο στέμμα της ΕΨΑ είναι φυσικά η pink lemonade που αποτελεί ένα πετυχημένο trademark για την ελληνική βιομηχανία αναψυκτικών. Λίγο νωρίτερα, το 2012, έγινε η εταιρεία που κυκλοφόρησε το πρώτο ελληνικό γλυκαντικό με στέβια, με μηδενικές θερμίδες, απόλυτα κατάλληλο για διαβητικούς.
Η νέα γενιά που σχεδιάζει το μέλλον
Επιβεβαιώνοντας τον πολυεθνικό της χαρακτήρα και την πολυπολιτισμική της ταυτότητα η ΕΨΑ ταξιδεύει σε περισσότερες από 30 χώρες. Δραστηριοποιείται εξαγωγικά στην Αμερική, τις χώρες του κόλπου (Κουβέιτ, Μπαχρέιν, Κατάρ), την Αυστραλία, την Κίνα, την Μαλαισία, την Κύπρο, το Ισραήλ, και αρκετές ακόμη χώρες εντός και εκτός Ευρώπης.
Εδώ και αρκετά χρόνια η τρίτη γενιά της Εταιρείας Ψυγείων Αγριάς, η Διευθύνουσα Συμβούλος Πένυ Τσαούτου και ο Γενικός Διευθυντής της εταιρείας Μιχάλης Τσαούτος συνεχίζουν να σαγηνεύουν και τις πέντε αισθήσεις των ανθρώπων με τα προϊόντα τους: την όραση με τα ζωντανά χρώματα, την ακοή με το χαρακτηριστικό «πλοκ» στις πρώτες σταγόνες που κυλούν από το μπουκάλι στο ποτήρι, την γεύση με τις γουλιές που βιάζεσαι να νιώσεις το στόμα, την όσφρηση με τα μπουκέτα των αρωμάτων που ξεχύνονται όταν ανοίγεις το καπάκι και εν τέλει την αφή με τις παγωμένες καλλίτεχνες φιάλες, που κρατάς στο χέρι.
