Το φορολογικό μέτωπο αναμένεται να διεκδικήσει τα περισσότερα “θύματα” μέσα στο 2019, καθώς αποτελεί βασικό πεδίο “μάχης” της κυβέρνησης, η οποία θέλει να αναστρέψει το κλίμα που υπάρχει στην κοινωνία και να προχωρήσει προς τις εκλογές, εξομαλύνοντας τον δρόμο και τα εμπόδια που έχει δημιουργήσει το φοροεισπρακτικό μέτωπο που έχει ανοίξει εδώ και καιρό με τον ιδιωτικό τομέα και τα νοικοκυριά.
Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να έχουν έρθει στη Βουλή προς ψήφιση οι πρώτες διατάξεις που θα αφορούν την ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών, την τόνωση των συναλλαγών μέσω πλαστικού χρήματος και την ρύθμιση των τραπεζικών λογαριασμών όσων τα χρήματα έχουν δεσμευτεί λόγω φορολογικών υποχρεώσεων. Επίσης αναμένονται νέες ρυθμίσεις και επανυπολογισμός των αντικειμενικών αξιών, κάτι που αποτελεί μεταμνημονιακή υποχρέωση της χώρας.
Ταυτόχρονα και σε δεύτερο χρόνο θα υπάρξουν ρυθμίσεις που φορούν το περιουσιολόγιο και τις αλλαγές στην φορολόγηση των ναυτιλιακών εταιρειών, ενώ θα υπάρξει και αλλαγή πλαισίου φορολόγησης των κερδών των επιχειρήσεων. Όπως αναφέρει και το ρεπορτάζ της Ναυτεμπορικής, όλα αυτά θα αποτελέσουν προοίμιο των αλλαγών στο αφορολόγητο, οι οποίες σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό αναμένεται να έρθουν στη Βουλή προς το καλοκαίρι, μαζί με την νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ, προκειμένου να πάει με αυτές προς τις εκλογές, αν όλα πάνε σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Μαξίμου για εκλογές με την λήξη της τετραετίας.
Αντικειμενικές αξίες
Στις υποχρεώσεις της χώρας είναι ο επανακαθορισμός των τιμών ζώνης μετά από μελέτη ειδικών εμπειρογνωμόνων και ορκωτών λογιστών. Η σχετική υπουργική απόφαση αναμένεται να εκδοθεί μέχρι το πολύ μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου με τις νέες αξίες να αναμένεται να είναι έτοιμες τον Ιούνιο, προκειμένου να αλλάξουν και οι χρεώσεις του ΕΝΦΙΑ. Τα κρίσιμα ερωτήματα σε αυτό το θέμα είναι εάν εκτός από τις τιμές ζώνης θα αλλάξουν και οι συντελεστές εμπορικότητας και αν οι νές τιμές θα χρησιμοποιηθούν τελικά για τον επανυπολογισμό του ΕΝΦΙΑ του 2018. Το πιο πιθανό όμως σενάριο είναι οι νέες τιμές να τεθούν σε εφαρμογή στην αρχή του 2020
Μείωση ΕΝΦΙΑ
Η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η οποία θεσμοθετήθηκε πριν λίγο καιρό, λήγει στο τέλος του 2019, ενώ με την αλλαγή των αντικειμενικών αξιών, θα υπάρξει και νέα μείωση η οποία όμως κατά πάσα πιθανότητα θα τεθει σε ισχύ από 1/1/2020. Για φέτος η μεγαλύτερη έκπτωση μπορεί να φτάσει το -30% για περιουσία έως 60.000 ευρώ, με το μέγιστο ποσό έκπτωσης να μην ξεπερνάει τα 100 ευρώ. Με τις νέες τιμές από το 2020, η έκπτωση αναμένεται να φτάσει τα 170 ή 200 ευρώ για περιουσίες έως 60.000 ευρώ, ενώ η ελάφρυνση για μεγαλύτερες περιουσίες, από 200.000 ευρώ που είναι σήμερα, αναμένεται να φτάσει το όριο των 500.000 ευρώ.
Περιουσιολόγιο
Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο εξαιρεί από το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο μια σειρά από περιουσιακά στοιχεία, μεταξύ των οποίων και τις καταθέσεις στις τράπεζες. Ναι μεν έχει αρθεί πλήρως το τραπεζικό απόρρητο όσον αφορά τον φοροελεγκτικό μηχανισμό, αλλά απαιτείται τροποποίηση του νόμου ώστε να επιτραπεί η δημιουργία μιας “ατομικής μερίδας” για κάθε φορολογούμενο, στην οποία θα εμφανίζονται ακίνητα, εισοδήματα, μετοχές καταθέσεις και όλα τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία. Η διάταξη αυτή σχεδιάζεται να κατατεθεί άμεσα ώστε το περιουσιολόγιο, ύστερα από χρόνια συζητήσεων, να μπει σε τροχιά υλοποίησης μέσα στο τρέχον έτος.
Εκκαθάριση φορολογικών δηλώσεων
Εκτός από την δυνατότητα χωριστής δήλωσης σε παντρεμένους, η ΑΑΔΕ εξετάζει την πιθανότητα λήψης ατομικού εκκαθαριστικού όχι μόνο από τους παντρεμένους που θα υποβάλουν ξεχωριστή δήλωση, αλλά από όλους ανεξαιρέτως. Με αυτό τον τρόπο θα αυξηθούν τα χρεωστικά εκκαθαριστικά, τα οποία μερικές φορές “συμψηφίζονταν” μέσα στις κοινές δηλώσεις, αλλά θα αυξηθούν και τα πιστωτικά. Η μεγάλη ανατροπή σε σχέση με τα ισχύοντα που θα επιφέρει αυτή η αλλαγή είναι ότι το τυχόν πιστωτικό υπόλοιπο από την εκκαθάριση της δήλωσης του ενός συζύγου δεν θα συμψηφίζεται με το χρεωστικό υπόλοιπο από την εκκαθάριση του εισοδήματος του άλλου συζύγου.
Αποδέσμευση τραπεζικών λογαριασμών
Με πάνω από 1,2 εκατ. φορολογούμενους να βρίσκονται με δεσμευμένους τραπεζικούς λογαριασμούς λόγω φορολογικών υποχρεώσεων, έχει προκληθεί “στραγγαλισμός” της οικονομίας, γιατί με το υπάρχων θεσμικό πλαίσιο, οι επικεφαλής δικαστικών τμημάτων των ΔΟΥ δεν μπορούν να προχωρούν σε αποδεσμεύσεις σε περιπτώσεις διευθέτησης των οφειλών, παρά μόνο σε εξόφληση του μεγαλύτερου μέρους τους ή για πιστοποιημένους λόγους υγείας. Η ΑΑΔΕ είναι σε αναζήτηση νέου πλαισίου σε συνεννόηση με τις τράπεζες ώστε να μπορέσουν να “ελευθερωθούν” οι λογαριασμοί σε συνδυασμό με υπαγωγή σε ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών
Διανεμόμενα κέρδη επιχειρήσεων
Η Βουλή έχει ψηφίσει τη σταδιακή μείωση συντελεστών για τα αδιανέμητα κέρδη των επιχειρήσεων και – ως γνωστόν – η πρώτη μείωση θα αποτυπωθεί στις φορολογικές δηλώσεις του 2020. Εκκρεμεί η ψήφιση της μείωσης των συντελεστών στα διανεμόμενα κέρδη των επιχειρήσεων από το 15%, που είναι σήμερα, σταδιακά στο 10%. Είναι πιθανό η σχετική συζήτηση να γίνει και μέσα στην εβδομάδα με τους εκπροσώπους των θεσμών, ενώ το επιχείρημα της άμεσης νομοθέτησης -εφόσον αποφασιστεί- είναι το να ξεκαθαρίσει το τοπίο για τους υποψήφιους επενδυτές όσον αφορά την πολιτική φορολόγησης των νομικών προσώπων μέχρι και το 2022 ή το 2023.
Φορολογία ναυτιλιακών εταιρειών
Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να διευθετηθεί η χρονική επέκταση της εθελοντικής εισφοράς των ναυτιλιακών εταιρειών, πιθανώς μέχρι και το 2022 ενώ επίσης αναμένεται να υπάρξει αντιμετώπιση της φορολόγησης των κερδών από μερίσματα που επαναπατρίζονται.
Ηλεκτρονικές πληρωμές
Η κατακόρυφη αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών μέσα στο 2018 σε ποσοστό πάνω από 25% έχει ωθήσει το υπουργείο Οικονομικών να εξετάζει τρόπους να αυξήσει την χρήση τους, καθώς μόνο μέσα στην προηγούμενη χρονιά μπήκαν στα ταμεία 31 δισ. ευρώ, έναντι 25 δισ. ευρώ το 2017. Μέσα και από την ολική άρση των capital controls το κράτος θέλει να αυξήσει το ελάχιστο όριο των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά τουλάχιστον πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Έτσι, οι συντελεστές που σήμερα κυμαίνονται από 10%-20% σχεδιάζεται να αυξηθούν στο 15%-25%. Η αύξηση θα αφορά τις ηλεκτρονικές συναλλαγές του 2019. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών πληρωμών σχεδιάζεται και η μείωση του επιτρεπόμενου ορίου πραγματοποίησης συναλλαγών με μετρητά. Το όριο διαμορφώνεται σήμερα στα 500 ευρώ και σχεδιάζεται να μειωθεί στα 300 ή στα 200 ευρώ.
Ληξιπρόθεσμες οφειλές
Η μοναδική διέξοδος που έχουν αυτή τη στιγμή όσοι εκ των 4,2 εκατομμυρίων οφειλετών της εφορίας δεν έχουν επαγγελματική ιδιότητα -κάτι που τους επιτρέπει να ενταχθούν στον εξωδικαστικό συμβιβασμό- είναι η πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων, η οποία δεν αποτελεί όμως λύση τουλάχιστον όχι για τους τουλάχιστον 1.800.000 οφειλέτες που έχουν φτάσει να χρωστούν ποσά άνω των 500 ευρώ έκαστος. Η νέα ρύθμιση θα μπει απ’ αυτή την εβδομάδα στο τραπέζι των διαβουλεύσεων με τους θεσμούς, ενώ θα προσφέρει έως και 120 δόσεις. Το πιθανότερο είναι ότι η ρύθμιση δεν θα αφορά τις οφειλές του 2018 και ότι θα υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις ένταξης για όσους έχουν αποκλειστικά οφειλές προς την εφορία.
Μείωση αφορολόγητου
Η μείωση του αφορολόγητου έχει αναδειχτεί σε μείζων θέμα και αναμένονται εξαντλητικές διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς για να οριστεί το νέο του πλαίσιο. Η μείωση της έκπτωσης φόρου από την 1η/1/2020 αποτελεί δομικό στοιχείο του προϋπολογισμού του 2020, καθώς το μέτρο συνοδεύεται και από ένα πακέτο μειώσεων στους συντελεστές φορολόγησης των φυσικών προσώπων (σ.σ.: μείωση του βασικού συντελεστή της φορολογικής κλίμακας από το 22% που είναι σήμερα στο 20%, αλλά και θέσπιση νέας κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης, που επιφέρει τον μηδενισμό της επιβάρυνσης για τους έχοντες εισοδήματα έως και 30.000 ευρώ).
Η κυβέρνηση θέλει να ακολουθήσει την ίδια στρατηγική που εφάρμοσε και με το θέμα της μείωσης των συντάξεων. Δηλαδή να αναιρέσει τη μείωση του αφορολογήτου και ταυτόχρονα να καταργήσει τις ψηφισμένες μειώσεις φορολογικών συντελεστών πέραν αυτών που έχουν εξαγγελθεί για την επόμενη χρονιά και οι οποίες θα χρηματοδοτηθούν με το υπερ-πλεόνασμα του 2020. Μεταξύ αυτών, είναι η μείωση στους συντελεστές φορολόγησης των επιχειρήσεων (αδιανέμητα και διανεμόμενα κέρδη και η δεύτερη φάση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ). Αν και το θέμα θα αντιμετωπιστεί με την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2020 (η οποία θα γίνει μετά τις βουλευτικές εκλογές σε κάθε περίπτωση), η κυβέρνηση θα βρει μπροστά της το ζήτημα μέσα στους επόμενους μήνες καθώς εκκρεμεί και η επικαιροποίηση του μεσοπρόθεσμου σχεδίου για την περίοδο 2019-2022.
Η ακύρωση της μείωσης των συντάξεων δημιούργησε ένα “προηγούμενο” και πλέον το βασικό κριτήριο και για την ακύρωση της μείωσης του αφορολογήτου το 2020 θα είναι το να “βγαίνει” με πειστικό τρόπο το πρωτογενές πλεόνασμα του 3,5% στον προϋπολογισμό του 2020.
