Η πρόσφατη πρωτοβουλία των τεσσάρων μεγαλύτερων ελεγκτικών εταιρειών στον κόσμο - Deloitte, Ernst & Young, KPMG και PwC - να συμμετάσχουν σε πιλοτικό πρόγραμμα 20 τραπεζών της Ταϊβάν για τη δοκιμή τεχνολογίας blockchain για φορολογικούς ελέγχους, επιβεβαιώνει τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσουν οι εξελίξεις στον ελεγκτικό τομέα.
Παρά το γεγονός πως μερικές φορές οι ελεγκτικές εταιρείες έχουν κατηγορηθεί πως δεν έχουν καταφέρει να αναγνωρίσουν ένα πρόβλημα πριν αυτό εκδηλωθεί, η αξία του ελέγχου είναι θεμελιώδες μέρος του περιβάλλοντος διασφάλισης για ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις
Τι κάνει όμως μια ελεγκτική εταιρεία που κάνει την παρουσία της απαραίτητη στην λειτουργία μιας εταιρείας; Διεξάγει μια αντικειμενική εξέταση των λογαριασμών, των βιβλίων, των εγγράφων και των εσωτερικών διαδικασιών ενός οργανισμού, προκειμένου να καθοριστεί εάν παρουσιάζει μια «πραγματική και δίκαιη» κατάσταση οικονομικής απόδοσης και οικονομικής θέσης. Βασίζεται σε ένα σύνολο προκαθορισμένων κατευθυντήριων γραμμών - συνήθως τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης ή γενικά αποδεκτές λογιστικές αρχές - για την επαλήθευση της ακρίβειας των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών.
Και κάπου εκεί μπαίνει το blockchain
Αν και ρυθμιζόμενη από πολυάριθμα πρότυπα και πρακτικές, ένας εξωτερικός έλεγχος είναι συχνά μια δύσκολη διαδικασία που απαιτεί από μια ομάδα επαγγελματιών να ξοδεύουν πολύ χρόνο για να επιθεωρήσουν τον τεράστιο αριθμό συναλλαγών και λογαριασμών των βιβλίων του πελάτη. Σε αυτό το σενάριο, η τεχνολογία blockchain θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν πραγματικά σημαντικό ρόλο.
Σύμφωνα με τον Russel Guthrie της Διεθνούς Ομοσπονδιας Λογιστών (IFAC), «οι νέες τεχνολογίες, όπως το blockchain και η τεχνητή νοημοσύνη, βάζουν την λογιστική σε μια νέα εποχή, ανεβάζοντας τον πήχη των προσδοκιών και αυξάνοντας τη ζήτηση για νέες δεξιότητες του εργατικού δυναμικού».
Δεδομένου ότι τι blockchain έχει τα θεμέλια του στην κρυπτογράφηση και την έννοια της κατανεμημένης βιβλιοθήκης, τα οποία υπόσχονται αδιαφάνεια, ασφάλεια, υψηλή αποδοτικότητα και καμία μεταβλητότητα, συνδέεται άμεσα με τις διαδικασίες επιβεβαίωσης που είναι απαραίτητες στις ελεγκτικές εταιρείες.
Οι εξωτερικές επιβεβαιώσεις αποτελούν κρίσιμο μέρος όλων των διαδικασιών ελέγχου, καθώς δίνουν στην ομάδα ελέγχου τη δυνατότητα να ελέγχει τις εξωτερικές πηγές των πληροφοριών που παρέχονται εσωτερικά από την εταιρεία. Τι γίνεται όμως αν το βιβλίο μιας τέτοιας επιχείρησης βρίσκεται σε αποκεντρωμένο, δημόσιο blockchain;
Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι ελεγκτές θα μπορούσαν να αποκτήσουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές μιας εταιρείας χωρίς να χρειάζεται να τις επιβεβαιώσουν μέσω μιας εξωτερικής διαδικασίας επιβεβαίωσης, εξοικονομώντας έτσι χρόνο και πόρους.
Εάν, για παράδειγμα, η Εταιρεία Α έχει υποχρέωση με την Εταιρεία Β, οι ελεγκτές ή οι ενδιαφερόμενοι φορείς θα μπορούσαν εύκολα να επαληθεύσουν εάν έχουν καταγραφεί σωστά, με διασταύρωση των αντίστοιχων δημόσιων βιβλίων.
Οι πληροφορίες άμεσης πρόσβασης θα διευκολύνουν επίσης την αναθεώρηση των τραπεζικών στοιχείων, όπου οι εξωτερικοί ελεγκτές εξετάζουν όλες τις πληροφορίες που αφορούν μια εταιρεία και την σχέση της με την τράπεζα, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζικών λογαριασμών, των δανείων και των εγγυήσεων.
Μερικά πράγματα όμως δεν αλλάζουν
Δεδομένου ότι το εύρος του blockchain είναι ευρύ και απαιτεί ιδιαίτερη εστίαση και χρόνο για να διερευνηθεί ο καλύτερος τρόπος για τη δημιουργία πρακτικών εφαρμογών, ο τομέας της εκτίμησης των επιχειρήσεων και οι συναφείς δραστηριότητες ελέγχου ενδέχεται να απαιτούν περισσότερο χρόνο για να αλλάξουν και να επηρεαστούν από το blockchain. Παραδείγματα κοινών λογιστικών εκτιμήσεων σχετίζονται με τον ορισμό της εύλογης αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου, την αναγνώριση εσόδων και τον προσδιορισμό των δεδουλευμένων στοιχείων.
Η διαδικασία καθορισμού μιας εκτίμησης περιλαμβάνει στοιχεία αβεβαιότητας που συχνά μετριάζονται από τη γνώση της επιχείρησης, τη χρήση συγκρίσεων στην αγορά και ιστορικών δεδομένων.
Σε ένα σενάριο όπου το blockchain θα υιοθετηθεί ευρέως και όπου οι συναλλαγές είναι προσιτές και διαφανείς, πιθανότατα θα μειωθεί η αναγκαιότητα παραγωγής λογιστικής εκτίμησης και οι σχετικές εικασίες από τη διεύθυνση της εταιρείας και του εξωτερικού ελεγκτή.
Πως μπαίνουν οι «4 μεγάλοι» στην αγορά του blockchain
H διεθνής ελεγκτική αγορά κυριαρχείται από τις «4 μεγάλες» ελεγκτικές εταιρείες, η PricewaterhouseCoopers η KPMG , η Ernst & Young και η Deloitte , τα έσοδα των οποίων χάρη στην οικονομική ανάπτυξη αυξάνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Σε αυτό το δυναμικό περιβάλλον, τα Big Four ξεκινούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των ελεγκτικών δραστηριοτήτων και στην ανάπτυξη εργαλείων διασφάλισης.
Τον Μάιο του 2016, δημιουργήθηκε το πρώτο εργαστήριο εργαστήριο blochain της Deloitte στο Δουβλίνο, προκειμένου να συνεργαστεί με διεθνείς οργανισμούς που επιθυμούν να αναπτύξουν λύσεις που επιτρέπουν τοblockchain σε διάφορες χώρες. Η Deloitte διαπίστωσε επίσης πρόσφατα ότι η τεχνολογία blockchain θα αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα για τις βιομηχανίες λιανικής και καταναλωτικών προϊόντων.
Η Ernst & Young (EY) έγινε η πρώτη συμβουλευτική εταιρεία που δέχτηκε Bitcoin για τις υπηρεσίες της. Οι πελάτες της EY Switzerland είχαν τη δυνατότητα να διακανονίσουν τα τιμολόγιά τους για υπηρεσίες ελέγχου και παροχής συμβουλών χρησιμοποιώντας Bitcoin από τις αρχές του 2017. Το ίδιο ελβετικό υποκατάστημα ανακοίνωσε επίσης την επίσημη υποστήριξη και συμμετοχή στο Bitcoin Association of Switzerland (BAS).
Τον Νοέμβριο του 2016, η PwC δρομολόγησε τις υπηρεσίες Vulcan Digital Asset Services για να επιτρέψει τη χρήση ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων για την καθημερινή τραπεζική, το εμπόριο και άλλο προσωπικό νόμισμα και τις υπηρεσίες που σχετίζονται με περιουσιακά στοιχεία. Η εταιρεία έχει επίσης αποκτήσει μερίδιο μειοψηφίας στην κινεζική startup VeChain. Αυτή η εταιρεία χρησιμοποιεί την τεχνολογία blockchain για την προστασία των brands και των προϊόντων πελατών μέσω της δημιουργίας μιας διαφανούς αλυσίδας εφοδιασμού που επιτρέπει την επαλήθευση του προϊόντος και την ανιχνευσιμότητα.
Τον Σεπτέμβριο του 2016, η KPMG εγκαινίασε τις Υπηρεσίες Ψηφιακών Λογαριασμών - μια σειρά υπηρεσιών που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν τις εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητες του blockchain. Και τον Νοέμβριο του 2017, η KPMG ξεκίνησε να συμμετέχει ως εταιρικό μέλος της συμμαχίας Wall Street Blockchain Alliance (WSBA).
Ενώ το blockchain θα μπορούσε να προωθήσει την αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών δραστηριοτήτων σε ορισμένους βασικούς τομείς και να μειώσει την ανάγκη εκτέλεσης των υφιστάμενων ελεγκτικών διαδικασιών, εξακολουθούν να υπάρχουν οι εξωτερικοί ελεγκτές να χρησιμοποιούν την επαγγελματική τους κρίση σε πολλούς τομείς.
Όπως δήλωσε ο Marcel Stalder, Διευθύνων Σύμβουλος της EY Switzerland: "Είναι σημαντικό για εμάς να συμβαδίσουν όλοι και να προετοιμαστούν για την επανάσταση που θα πραγματοποιηθεί στον επιχειρηματικό κόσμο μέσω του blockchain".
Ως αποτέλεσμα, αναμένονται περαιτέρω εξελίξεις, με νέες διαδικασίες για την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με το περιβάλλον blockchain. Αυτές οι εξελίξεις θα αναθεωρήσουν πιθανώς το έργο του εξωτερικού ελέγχου, όπου η αναθεώρηση των δημόσιων βιβλίων και των ελέγχων πληροφορικής θα αποκτήσει πιο σημαντικό ρόλο, διασφαλίζοντας ότι οι οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζουν μια «αληθινή και δίκαιη» κατάσταση των χρηματοοικονομικών επιδόσεων των εταιρειών.