του Κωστή ΛΥΜΠΟΥΡΙΔΗ*
Για τις γερμανικές εκλογές γράφτηκαν ήδη και ακούστηκαν πολλά. Θα ήθελα να προσθέσω σε αυτά μερικές παρατηρήσεις για το πώς ψήφισαν οι Γερμανοί, αλλά και για το τι ακολουθεί.
Προφανώς, το μεγάλο θέμα αυτών των εκλογών είναι η θεαματική είσοδος στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, και μάλιστα με κατάληψη της τρίτης θέσης, του ξενοφοβικού, ακροδεξιού, πολλές φορές ρατσιστικού κόμματος AfD (Εναλλακτική για την Γερμανία). Το ποσοστό που κατέκτησε, σχεδόν 13%, είναι ανησυχητικό, αλλά θα διαφωνήσω με τις υστερικές απόψεις που ακούστηκαν ήδη, ότι η Γερμανία επιστρέφει στον ναζισμό, οι Γερμανοί ξαναγίνονται ναζί, και άλλα παρόμοια απλουστευτικά.
Η AfD ψηφίστηκε από πολίτες που στις προηγούμενες εκλογές ψήφισαν διάφορα κόμματα, από Χριστιανοδημοκράτες μέχρι και την Αριστερά. Το κοινό της το άντλησε από πολίτες που ήταν αντίθετοι στην πολιτική διασώσεων στην Ευρωζώνη (που αφορά και την Ελλάδα), κατόπιν γιγαντώθηκε από αυτούς που ανησυχούν ότι η εγκατάσταση 1 εκατομμυρίου προσφύγων, την οποία δέχτηκε η Καγκελάριος Μέρκελ, μπορεί να αλλοιώσει το κράτος δικαίου της Γερμανίας και να αυξήσει την εγκληματικότητα και την ισλαμιστική τρομοκρατία, ενώ σαν κερασάκι στην τούρτα ήρθε η χαλαρή ψήφος λόγω της τεράστιας διαφοράς Χριστιανοδημοκρατών – Σοσιαλδημοκρατών που κατέγραφαν όλες οι δημοσκοπήσεις, αλλά και το ρεύμα αντισυστημικής ψήφου που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη.
Αν η Καγκελάριος Μέρκελ φέρει κάποια ευθύνη για την γιγάντωση του κόμματος αυτού είναι η μετριοπαθής, και όχι ακραία, όπως πιστεύουν πολλοί συμπολίτες μας, πολιτική της σε πολλά θέματα: από την ατζέντα των Πρασίνων υιοθέτησε το μακροπρόθεσμο σχέδιο απεξάρτησης από την ατομική ενέργεια, από τους Φιλελεύθερους και την Αριστερά τον «γάμο για όλους» που ψηφίστηκε πρόσφατα, ενώ μόνο συντηρητική δεν μπορεί να θεωρηθεί η πολιτική διασώσεων στην Ευρωζώνη, χωρίς να προϋπάρχει τέτοια νομική υποχρέωση, ακόμη δε περισσότερο η υποδοχή του 1 εκατομμυρίου προσφύγων, που συνέβη παρά το γράμμα του νόμου, με μόνη την διασταλτική ερμηνεία της συνταγματικής επιταγής για απόλυτο σεβασμό στην αξία του ανθρώπου, για την οποία (μεταναστευτική της πολιτική) η AfD υποσχέθηκε να ζητήσει Εξεταστική Επιτροπή.
Ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο είναι ότι η AfD βρήκε εξαιρετικά πρόσφορο έδαφος στην πρώην Ανατολική Γερμανία, στα κρατίδια της οποίας πήρε σχεδόν 22%, ενώ στην Σαξονία βγήκε πρώτο κόμμα, ξεπερνώντας και τους Χριστιανοδημοκράτες. Πού είναι η “σοσιαλιστική ηθική” η οποία επί 40 χρόνια υποτίθεται ότι εμποτίστηκε στον πληθυσμό; Πού είναι ο “νέος άνθρωπος” που το εκεί εκπαιδευτικό σύστημα υποτίθεται ότι επιχειρούσε να διαμορφώσει επί 4 δεκαετίες; Πώς γίνεται 430.000 ψηφοφόροι της Αριστεράς να ψηφίζουν τώρα AfD; Η εξήγηση είναι ότι ιδεολογίες που επιχειρούν να καταπιέσουν το πρωτείο του ατόμου και να γιγαντώσουν την ανάγκη του να ανήκει κάπου, είναι πολύ πιο κοντά μεταξύ τους από όσο νομίζουν αυτοί που ερμηνεύουν το πολιτικό σκηνικό υπό το απόλυτο φάσμα Αριστερά-Δεξιά. Κάποιος που ψήφισε την Αριστερά, γιατί θεώρησε ότι η εργατική τάξη ενωμένη μπορεί να αυξήσει τους φόρους και έτσι να μοιράσει τον πλούτο των πλουσίων μέσω κοινωνικών παροχών, πολύ πιο εύκολα θα ψηφίσει την Εναλλακτική που υποστηρίζει ότι όλοι οι Γερμανοί ενωμένοι θα πάρουμε πίσω την χώρα μας από τους πρόσφυγες που ήρθαν εδώ για τα επιδόματα, παρά τους Φιλελεύθερους που ζητούν μείωση των φόρων, άνοιγμα των αγορών, μικρότερα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα.
Τι θα γίνει στη συνέχεια; Καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες επιθυμούν πάση θυσία να μείνουν στην Αντιπολίτευση μετά την ιστορική τους ήττα, η μόνη λύση είναι η σύμπραξη Χριστιανοδημοκρατών / Χριστιανοκοινωνιστών – Φιλελεύθερων – Πρασίνων, ένας συνδυασμός που δεν έχει ξαναγίνει σε ομοσπονδιακό επίπεδο και είναι περισσότερο δύσκολος από όσο φαίνεται. Οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, αδερφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών, μετά τον εμβολισμό τους από τα δεξιά από το AfD στην Βαυαρία, όπου κυβερνούν μεταπολεμικά αδιαλείπτως με ποσοστά περί το 50%, ζητούν μετ’ επιτάσεως “να κλείσει το τραύμα από τα δεξιά”, πράγμα που εκφράζεται κυρίως μέσω της θεσμοθέτησης ανώτατου ορίου προσφύγων που μπορεί να δεχτεί η χώρα. Αυτό οι Πράσινοι δεν θέλουν ούτε να το ακούσουν. Από την άλλη, οι Πράσινοι, ειδικά η αριστερή τους πτέρυγα, επιδιώκει άμεσο κλείσιμο πολλών μονάδων άνθρακα και είναι υπέρ μιας πιο συνεργατικής οικονομίας, πράγματα που οι Φιλελεύθεροι δεν είναι δυνατόν να δεχτούν.
Οι διαπραγματεύσεις πάντως θα ξεκινήσουν, και με αμοιβαίες υποχωρήσεις μπορεί να βρεθεί ένα κοινά αποδεκτό κυβερνητικό πρόγραμμα. Αλλιώς, οι Χριστιανοδημοκράτες θα στραφούν αναγκαστικά προς τους Σοσιαλδημοκράτες, παρά τις αλλεπάλληλες αρνήσεις τους. Μια νέα προσφυγή στις κάλπες, χωρίς να αποκλείεται, δεν ταιριάζει στις πολιτικές διαδικασίες της χώρας, έχει συμβεί σπανιότατα και δεν φαίνεται σήμερα πολύ πιθανή. Για όλους είναι πολύ σημαντική η κυβερνητική σταθερότητα και το να δείξουν υπευθυνότητα στη διαδικασία σχηματισμού της νέας Κυβέρνησης.
Ένα τελευταίο σημείο. Ο πρόσφατα απελθών πρέσβης της Γερμανίας στην Αθήνα διηγείται ότι μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και τον σχηματισμό της Κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ, το Υπουργείο του, του ζήτησε μεταφρασμένη την κυβερνητική συμφωνία των εταίρων. Φυσικά τέτοια συμφωνία δεν υπήρχε, δεν υπήρξε ποτέ. Στην Γερμανία, τα κόμματα διαπραγματεύονται για πολλές εβδομάδες επί τη βάση συγκεκριμένης κυβερνητικής ατζέντας. Υποχωρούν σε κάποια σημεία, έχουν κόκκινες γραμμές σε άλλα, πάντως όλα καταγράφονται σε μια κυβερνητική συμφωνία, η οποία τίθεται σε ψηφοφορία στη βάση του κάθε κόμματος. Στενάχωρες, αλλά αναγκαίες οι συγκρίσεις…
* ο Κωστής Λυμπουρίδης είναι Δικηγόρος – Οικονομολόγος
