του Γιώργου Γκέκα *
Είναι κοινός τόπος ότι οι εξαγωγές είναι ευεγερτικές για μια οικονομία. Στην πραγματικότητα είναι θεμελιώδης παράγοντας της ανταγωνιστικότητας, εφόσον εξορισμού η ανταγωνιστικότητα είναι η ικανότητα μιας εταιρείας ή έθνους να προσφέρει προϊόντα ή υπηρεσίες που πληρούν τα ποιοτικά κριτήρια και τις τιμές στις τοπικές και διεθνείς αγορές, ώστε να τους επιστρέφουν αρκετά ώστε να καλύψουν το κόστος και το κέρδος.
Οι εξαγωγές είναι πολύτιμες για την οικονομία, την κοινωνία και την επιχειρηματικότητα της Ελλάδας. Δεδομένων των συνθηκών της κρίσης, σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε εκείνο το περιβάλλον που να διευκολύνει τις βιώσιμες και ανταγωνιστικές εξαγωγές.
Οι εξαγωγές μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της χώρας μας αλλά και να ξεκινήσουν θετικές αλυσιδωτές διαδικασίες σε πολλά επίπεδα:
– Κάλυψη της χαμένης ζήτησης: Ο Έλληνας καταναλωτής έχει χάσει ένα σημαντικότατο μέρος της αγοραστικής του δύναμης στα χρόνια της κρίσης. Κλείσιμο επιχειρήσεων, δραματική αύξηση της ανεργίας, σύνθλιψη των μισθών και αύξηση των ωρών εργασίας, συνέβαλαν στην σημαντική υποβάθμιση του τρόπου ζωής και βίαιη μείωση της κατανάλωσης.
Πολλές ελληνικές εταιρείες που είχαν στηρίξει την επιβίωσή τους στην ελληνική αγορά, έχασαν “σε μία νύχτα” ένα σημαντικό μέρος αυτής. Αυτό τους εξανάγκασε, εξίσου βίαια, να καλύψουν τις χαμένες πωλήσεις τους σε αγορές του εξωτερικού. Παρόλο που τις περισσότερες φορές αυτό έγινε χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό, οι αντανακλαστικές αυτές προσπάθειες για εξαγωγές είχαν κάποια αποτελέσματα που μπόρεσαν να κρατήσουν αρκετές επιχειρήσεις στην αγορά. Μαζί με την διατήρηση του τουρισμού, η εξαγωγές σήμερα αποτελούν, έστω και βραχυπρόθεσμα, ένα βασικό πυλώνα υποστήριξης της των ελληνικών επιχειρήσεων, έστω και αν δεν είναι αρκετά ανταγωνιστικός.
– Πηγή πλούτου: Οι εξαγωγές είναι ίσως η πιο βιώσιμη πηγή εισροής πλούτου στην χώρα και εργαλείο τόνωσης της ελληνικής οικονομίας. Η αύξηση των εξαγωγών δημιουργεί συνάλλαγμα το οποίο χρησιμοποιείται για τις εισαγωγές, ενισχύοντας το ΑΕΠ της χώρας. Μια σημαντική αύξηση των εξαγωγών, μπορεί να προκαλέσει θετικές αλλαγές στην εσωτερική οικονομική και δημοσιονομική πολιτική. Πρόκειται για εισερχόμενη αξίας από το εξωτερικό και όχι ανακυκλωμένη όπως είναι οι άλλες μορφές που χρησιμοποιούνται σήμερα. Τέτοιες (λανθάνουσες) μέθοδοι τόνωσης είναι ο δανεισμός (εσωτερικός και εξωτερικός), η φορολόγηση, η μείωση των δαπανών, η εκποίηση δημόσιας περιουσίας.
– Αύξηση της αξίας: Μια επιχείρηση για να μπορέσει να εισάγει και να εγκαταστήσει τα προϊόντα της σε μια νέα αγορά του εξωτερικού θα πρέπει να είναι ανταγωνιστική σε αυτήν. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προσφέρει ένα τελικό προϊόν με υψηλή προστιθέμενη αξία και διακριτά διαφοροποιημένο από τον ανταγωνισμό προκειμένου να γίνει αποδεκτό. Η έννοια της προστιθέμενης αξίας σε αυτή την περίπτωση είναι πολυεπίπεδη, και προσδιορισμένη από τις ανάγκες της αγοράς.
Αυτή η διαδικασία απαιτεί εξειδικευμένα στελέχη κι συνεργάτες σε όλη την αλυσίδα παραγωγής και εμπορίου.
Είναι μία διαδικασία που κινητοποιεί πολλές θετικές αλλαγές στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον της χώρας:
– Δημιουργεί εξειδικευμένες, υψηλά αμοιβόμενες θέσεις εργασίας.
– Κινητοποιεί τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν καινοτομίες σε όλα τα επίπεδα, για να μπορέσουν να επιβιώσουν στον υψηλού επιπέδου ανταγωνισμό που υπάρχει στις πιο ελκυστικές αγορές.
– Προσδιορίζει τις εργασιακές και εκπαιδευτικές τάσεις μέσα στην χώρα, συμβάλλοντας θετικά στην ανάπτυξη της ποιότητάς τους.
– Πιέζει τις μικρότερες επιχειρήσεις να βελτιώθουν, ακόμη και εαν απευθύνονται μόνο στην εγχώρια αγορά, για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα καινοτόμα προϊόντα εκείνων που εξάγουν.
– Μέσα από αυτόν τον ανταγωνισμό θα αναδειχθούν νέες εξαγωγικές εταιρίες οι οποίες μαζί με τις παλιές θα αυξήσουν τόσο τον όγκο και την αξία των εξαγωγών της χώρας.
– Ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής: Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να αναπτύξουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μείωση του κόστους παραγωγής θα απαιτήσουν μείωση των εισαγόμενων πρώτων υλών και υπηρεσιών που χρησιμοποιούν.
Αυτό θα δημιουργήσει ανάγκη για την ανάπτυξη υποστηρικτικών υπηρεσιών, κυρίως βιομηχανικής παραγωγής και μεταποίησης. Νέες βιομηχανικές επιχειρήσεις θα δημιουργηθούν για να καλύψουν τα κενά ζήτησης των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Μια νέα αλυσίδα θετικών γεγονότων θα ξεκινήσει, όπως την αύξηση της απασχόλησης, της ανάπτυξη εγκατελημένων περιοχών και πόλεων, την μεταφορά τεχνογνωσίας αλλά και την ανάπτυξη έρευνας από τα υπάρχοντα ιδρύματα τα οποία θα παράγουν εφαρμόσιμο έργο για την πραγματική αγορά, την διάχυση της τεχνολογίας στις τοπικές επιχειρήσεις.
Παραγωγικότητα: Ορίζεται το πόσο αποτελεσματικά μετατρέπει ένα σύστημα τις εισροές σε χρήσιμες και κερδοφόρες εκροές.
Είναι ένας σημαντικός δείκτης που επισημαίνει την αποτελεσματικότητα κόστους αξιοποίησης εισροών όπως κεφάλαιο, ενέργεια, ανθρώπινοι πόροι, φυσικοί πόροι. Μία επιχείρηση ή ένα κράτος, για να είναι ανταγωνιστικά διεθνώς, συνεπώς να μπορούν να εξάγούν, θα πρέπει να χρησιμοποιούν τους πόρους τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Μία στρατηγική που θα υποστηρίζει τις εξαγωγές θα πρέπει αναγκαστικά να στοχεύει στην βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας. Μία τέτοια εθνική στρατηγική απαιτεί αυτονομία πολιτικής βούλησης ώστε να δώσει τα κατάλληλα κίνητρα αλλά και τον προσανατολισμό στις επιχειρήσεις. Η χρήση όλων των εργαλείων που διαθέτει ένα οργανωμένο Κράτος θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής.
* o Γιώργος Γκέκας είναι International Business Development
