του Σπύρου Λιώλη*
Όταν έπεσε το πρώτο αεροπλάνο στον πρώτο Πύργο, δεν πέρασε καθόλου από το μυαλό μου η πιθανότητα τρομοκρατικής ενέργειας.
Αυτοί που το μάντεψαν αμέσως προφανώς κι έχουν καλύτερο αισθητήριο από μένα. Με το που έπεσε το δεύτερο πήρα τηλέφωνο την αδελφή μου στις ΗΠΑ και μου είπε για πιθανή τρομοκρατική επίθεση. Δεν πέρασαν λίγα λεπτά και πλέον εμφανιζόταν ως το πιθανότερο σενάριο.
Και εκεί είναι που άρχισαν να έρχονται τα πρώτα εταιρικά μηνύματα. Συνιστούν προσοχή και να μην βρισκόμαστε σε πολυσύχναστα μέρη. Ο υπεύθυνος ασφαλείας του γραφείου μας είπε να φύγουμε και να επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο. Μας είπε να μην φέρουμε τα διακριτικά της εταιρείας.
Μπήκαμε στο ταξί για το ξενοδοχείο. Στο δρόμο προς αυτό, παρατηρούσαμε μια «πανηγυρική διάθεση». Όχι έντονη αλλά σε αρκετές περιοχές το έβλεπες.
Το βράδυ εκείνο μείναμε στο ξενοδοχείο. Η τακτική παρέα του έργου που κάναμε (ένας Έλληνας, ένας Τούρκος, ένας Ιορδανός, δυο Ρώσοι, ένας Πολωνός, ένας Σλοβάκος κι ένας Σέρβος) δεν μιλήσαμε παρά μόνο για το τι είχε συμβεί. Τα κυρίαρχα συναισθήματα ήταν φόβος, απειλή και αβεβαιότητα.
Το επόμενο πρωί σηκωθήκαμε και συναντηθήκαμε για πρωινό. Το ξενοδοχείο είχε γεμίσει στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ. Γύρω από το ξενοδοχείο είχαμε πλέον μπάρες ασφαλείας και στρατιωτικό προσωπικό να ελέγχουν όσους μπαίνουν και βγαίνουν.
Ανοίξαμε τα laptops για να διαβάσουμε εταιρικά νέα. Τα ταξίδια από και προς τη Μέση Ανατολή απαγορεύτηκαν. Τα γραφεία της περιοχής να παραμείνουν όσο τον δυνατόν άδεια.
Εμείς τώρα τι κάνουμε; Συνεχίζουμε και πως το έργο; Ήρθαμε σε επαφή με τους υπεύθυνους ασφαλείας για να πάρουμε «οδηγίες». Κι όταν ήρθαν ήταν σαφείς. Επιστροφή στην βάση μας εφόσον το επιθυμούσαμε. Μάλιστα υπήρχε ταξιδιωτική «εξαίρεση» για αυτούς που είχαν κολλήσει κάπου, λόγω του παγώματος ταξιδιών.
Το βράδυ βρεθήκαμε πάλι όλοι μαζί στο ξενοδοχείο και ρωτήθηκε ο καθένας ξεχωριστά τι επιθυμούσε να κάνει. Οι τρεις θέλησαν να φύγουν αμέσως.
Οι υπόλοιποι αποφάσισαν να παραμείνουν και να συνεχίσουν στο έργο.
Οι τρεις που επέλεξαν να φύγουν είπαν πως ένιωθαν φόβο. Δεν ήθελαν πλέον να βρίσκονται μακριά από τους δικούς τους. Δεν υπάρχει αντίλογος στην άποψη αυτή, την σέβεσαι, την δέχεσαι και δεν μπορείς να την κρίνεις.
Μείναμε οι υπόλοιποι με το σκεπτικό πως έπρεπε να τελειώσουμε το έργο. Δεν ήταν μικρό άλλωστε. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα πληροφορικής στην περιοχή. Και έπρεπε να τελειώσουμε πριν την 31η Οκτωβρίου.
Εκείνο το βράδυ στο τραπέζι μείναμε, μάλλον τυχαία, αυτοί που θα μέναμε πίσω. Και αφού η ατμόσφαιρα είχε κάπως ελαφρύνει, συζητούσαμε γιατί μένουμε. Πρέπει να τελειώσει το έργο είπε ένας κι όλοι συμφώνησαν. Υπάρχουν όμως κενά που αφήνουν οι τρεις. Ποιος θα καλύψει το κενό; Όλοι μας. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να ξεσκονίσουμε τις γνώσεις μας.
«Εσύ γιατί μένεις;» ρώτησα έναν συνάδελφο. Δώστε μου ribeye και ποτό κάθε βράδυ και θα είμαι εδώ μέχρι τέλος του έργου. Έχω δει πολλά άσχημα στη χώρα μου. Εσύ; Εγώ είμαι Άραβας. Τι λες να μου κάνουν;
Αφού συμφωνήσαμε να κρατήσουμε χαμηλό προφίλ και να χρησιμοποιούμε ασφαλή μέσα, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε το έργο. Οι μέρες κι εβδομάδες κύλησαν μέσα στην αβεβαιότητα. Οι «πανηγυρικές» στιγμές στο Κάιρο ολοένα και αυξάνονταν.
Το αντιαμερικανικό κλίμα αυξανόταν. Άκουγες όλο και πιο πολύ το «καλά να πάθουν». Ένας συνάδελφος από το τοπικό γραφείο μου έμαθε να λέω «γιουνάνι» σε περίπτωση που βρεθώ σε κάποια δύσκολη θέση. Αμφιβάλλω αν υπήρχε κάποια αξία στη συμβουλή του αλλά δεν βαριέσαι. Ας το πω αν χρειαστώ.
Στο ξενοδοχείο η ασφάλεια παραμένει αυξημένοι αλλά πλέον, είμαστε ανάμεσα στους έμπιστους. Αφενός ήμασταν στο ξενοδοχείο από τον Ιανουάριο και μας ήξεραν, αφετέρου οι στρατιώτες μας είχαν μάθει κι αυτοί. Παρόλα αυτά ένιωθες πως έμπαινες σε… φρούριο. Τέσσερις εβδομάδες πέρασαν μέχρι να «χαλαρώσουν» τα ταξιδιωτικά μέτρα. Και όταν χαλάρωσαν έπρεπε να πάρουμε άδεια από EVPs της εταιρείας. Όχι για να επιστρέψουμε σπίτια μας. Αυτό το είχαμε δεδομένο. Αλλά το να μας αφήσουν να επιστρέψουμε στο Κάιρο και να συνεχίσουμε την δουλειά μετά από μικρό διάλειμμα στις χώρες μας. Μη νομίζετε. Διάλειμμα 3 ημερών. Η ασφάλεια στο αεροδρόμιο; Αυξημένη. Ταλαιπωρία μέχρι εκεί που δεν παίρνει άλλο. Και μάλιστα όταν έχεις φάει μερικές εβδομάδες μακριά από το σπίτι σου, η ψυχολογία είναι επηρεασμένη και η πτήση είναι στις 3:00 το πρωί. Αλλά ΚΑΝΕΙΣ δεν έβγαζε κιχ.
Ξέραμε πλέον πως από δω και στο εξής η ασφάλεια όλο και θα αυξανόταν.
Εκείνο τα βράδυ, πλέον, ο κόσμος είχε αλλάξει. Είχε… χωριστεί.
* ο Σπύρος Λιώλης είναι σήμερα Global Business Development and Enablement, Cloud Services, HPE Consulting. Την 11η Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν Technical Team Leader, Data Center Services, Emerging Countries, HP Consulting.
