Βενετία Κουσία: “Σ’ έναν κόσμο όπου όλα αλλάζουν πρέπει να μη φοβάσαι να αλλάξεις, γιατί μόνον έτσι θα προοδεύεις”

Η Γενική Διευθύντρια του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας μιλά στο emea.gr για τη ζωή της και τις επιλογές που την έφεραν εδώ που βρίσκεται σήμερα

Interviewed by Afroditi Kravari, sponsored by Emea.gr

H Βενετία είναι από τις αγαπημένες μου συνεπείς, δημιουργικές επαγγελματίες & out of the box thinkers! Σου λέει αυτό που ήδη ξέρεις, αλλά δεν έχεις τα κότσια ή την τόλμη να το κάνεις. Σου δείχνει το δρόμο που ξέρεις πως πρέπει να διαβείς αλλά δεν το κάνεις από φόβο μη χάσεις τη σιγουριά αυτού που ήδη ξέρεις.

Η Βενετία είναι η μεσαία κόρη ενός χαρισματικού και πολύ μπροστά από την εποχή του επιτυχημένου εμπόρου ταπήτων και μιας καλής χριστιανής αρσακειάδας διδασκάλισσας. Και οι δύο γονείς από εύπορες οικογένειες που βρέθηκαν στην Ελλάδα με την μικρασιατική καταστροφή. Άρα στη ζωή της το επιχειρηματικό δαιμόνιο και οι χριστιανικές αρχές ήταν σημαντικές.

Όπως έχουμε ακούσει να εξομολογείται στο TEDx της Θεσσαλονίκης, ήθελε να σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης στο Παρίσι. Αυτό δεν έγινε, τη θύμωσε πολύ, αλλά δεν το έβαλε κάτω. Αποφάσισε να εργαστεί πριν καν ακόμη ενηλικιωθεί ώστε να γίνει οικονομικά ανεξάρτητη και να μπορεί να κάνει αυτά που θέλει. Χάρη στον σύζυγό της – με τον οποίο πέρασε κατά το πλείστον 25 ευτυχισμένα χρόνια από την ζωή της – ανάμεσα σε πάρα πολλά - έμαθε να ασχολείται με την ενδοσκόπηση και την βελτίωση του εαυτού της κι έτσι κατάλαβε ότι ανεξάρτητος δεν γίνεσαι επειδή έχεις χρήματα. 

Πάντα της άρεσαν οι μεγάλες αγροτικές φάρμες, η ζωή στη φύση, πολλά παιδιά, κλπ. Είναι υπερήφανη για τα 2 της παιδιά αλλά δεν απέκτησε φάρμα στην εξοχή. Τουλάχιστον ακόμη! Για μένα πάντα θα είναι μια γυναίκα που μπορείς να μιλάς με τις ώρες μαζί της και να το ευχαριστιέσαι, να το αναζητάς και να σε γεμίζει …γιατί ως γνωστόν intelligence is sexy!

Α.Κ: Μου έχει μείνει από παλιά όταν σε είχα ακούσει κάπου να λες πως έκανες μεταπτυχιακό στο Αγροτικό Marketing & συγκεκριμένα στην Ανάλυση Αγοράς του Πορτοκαλιού. Τι βιώματα, έμπνευση, διαίσθηση ή και διορατικότητα μπορεί να έχει κάποιος για να σκεφτεί κάτι τέτοιο και να ερευνήσει για κάτι τόσο εξειδικευμένο;

Β.Κ: Πάντα μου άρεσε να κάνω κάτι ξεχωριστό και καινούργιο και δεν με ενδιέφερε ποτέ ο κόπος που θα καταβάλω γι' αυτό. Την δεκαετία του 1980 ακόμη και η ειδίκευση στο μάρκετινγκ ήταν κάτι πρωτοποριακό για την Ελλάδα. Ήταν και η εποχή της πρώτης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και δεν υπήρχε καμία μελέτη που να έχει μία συνολική θεώρηση για ένα προϊόν που πετιόταν στις χωματερές για να πάρουμε επιδοτήσεις. Φυσικά αν δεν εργαζόμουν στην Διεύθυνση Μελετών της ΑΤΕ ίσως να μην το είχα σκεφτεί. Γνώμονας ήταν και είναι πάντα το πώς να προσθέτω αξία στην ήδη υπάρχουσα κατάσταση.  

Όλοι μου έλεγαν ότι έχω διαλέξει ένα θέμα που θα ταλαιπωρηθώ και δε θα επιτύχω, δεν υπήρχε καν βιβλιογραφία.  Ο σύζυγος μου με ενθάρρυνε και μου έλεγε αν το πιστεύεις κάνε το γιατί εσύ ξέρεις καλύτερα από τον καθένα τις δυνάμεις σου.  Για να μπορεί να λειτουργήσει η όποια διαίσθηση και για να είσαι διορατικός δεν αρκεί να παρακολουθείς τι γίνεται για να το αντιγράψεις. Πρέπει να ψάχνεις διαρκώς, να καταλαβαίνεις το γιατί και να φροντίζεις να συμπληρώνεις τα κενά.  Η διαφορετικότητα του καθένα μας γίνεται χρήσιμη όταν κατανοήσουμε την συμπληρωματικότητά μας.

Α.Κ: 360° ή εξειδίκευση; Βάσει της εμπειρίας σου και της διορατικότητάς σου, τι από τα 2 θα συμβούλευες;  

Β.Κ: Focus is the new IQ λέμε στον πολύπλοκο και σύνθετο κόσμο μας.  Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να οξύνουμε διαρκώς τις κεραίες μας ώστε να αντιλαμβανόμαστε τι γίνεται γύρω μας.  Χρειάζεται να βρίσκουμε διαρκώς πώς θα συνδέσουμε τις τελείες γιατί όσο και εξειδικευμένος να είσαι ποτέ δεν τα ξέρεις όλα.  Επίσης πρέπει να μπορούμε να βλέπουμε το έργο και τον ρόλο μας σε αυτό.  Αυτό μπορεί να προκύπτει για κάποιους περισσότερο με το πέρασμα των χρόνων,  αλλά βασικά πρέπει να έχεις και τη διανοητική περιέργεια που θα σε ωθεί διαρκώς να προχωρήσεις βαθύτερα.  Βλέπω πολλούς νέους που σταματούν να διαβάζουν μόλις πάρουν το πτυχίο ή το μεταπτυχιακό. Αυτοί για μένα είναι καταδικασμένοι στη μετριότητα.

Α.Κ: Ποιο είναι το πιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που μπορεί να έχει κάποιος στην φαρέτρα του ως επαγγελματίας σήμερα;

Β.Κ: Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και βρίσκεται σε διαφορετικές συνθήκες που κι αυτές ολοένα αλλάζουν.  Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει την ικανότητα να δει ποια είναι τα ισχυρά του,  ώστε να τα αξιοποιήσει και παράλληλα να βρει τις αδυναμίες του, να τις αποδεχτεί και να συνεχίσει να αγαπά τον εαυτό του.  Ο κάθε άνθρωπος, πρέπει σε κάθε φάση της ζωής του, να μπορεί να προωθεί τον εαυτό όπως θα κάναμε με οποιοδήποτε προϊόν. Αν δεν μπορεί να το κάνει αυτό (είτε μόνος του είτε με βοήθεια κάποιου αποδεδειγμένα ειδικού) τότε η φαρέτρα του ποτέ δεν θα έχει τα κατάλληλα όπλα.

Α.Κ: Τι εκτιμάς περισσότερο σ’ ένα συνεργάτη; Συνεργάζεσαι καλύτερα με άντρες με γυναίκες;

Β.Κ: Οι συνεργασίες μου θέλω να βασίζονται στον αλληλοσεβασμό και την αλληλοεκτίμηση.  Όλα τα άλλα λύνονται αν υπάρχουν αυτά τα δύο. Συνεργάζομαι καλά με όποιον είναι επαγγελματίας και παίρνει στα σοβαρά το έργο που κάνει, αλλά  όχι απαραίτητα και τον εαυτό του.  

Α.Κ:  Πόσο θεωρείς ότι απέχουμε από έναν πραγματικό ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ελλάδα;

Β.Κ: Χάσαμε πολλά χρόνια σπαταλώντας πόρους που θα μπορούσαμε να τους έχουμε ήδη επενδύσει πραγματικά και παραγωγικά.  Πρέπει να συντονιστούμε προς τον κοινό σκοπό. Δεν είμαι σίγουρη ότι το έχουν όλοι καταλάβει. Κάποιοι αρκούνται στα έξυπνα κινητά και δεν καταλαβαίνουν ότι το τραίνο περνάει και δεν θα τους περιμένει. Οι δημόσιες υπηρεσίες, οι πολίτες των μεγαλύτερων ηλικιών αλλά και οι μικρές εταιρείες βλέπουν το χάσμα να μεγαλώνει. Οι ψηφιακές δεξιότητες μπορούν να κλείσουν το χάσμα των ανισοτήτων και να προσφέρουν περισσότερες ίσες ευκαιρίες.

Α.Κ: Γυρνώντας πίσω, εάν μπορούσες να προβλέψεις το μέλλον, θα είχες πάρει διαφορετικά μονοπάτια; Αν ναι, πού θα βρισκόσουν τώρα; Αν όχι, θα το μετάνιωνες σήμερα;

Β.Κ: Δεν είμαι σίγουρη για το πώς θα ήταν η ζωή μου αν είχα ακολουθήσει την Ιστορία της Τέχνης ως επάγγελμα.  Η ζωή μου δεν ακολούθησε μια ευθεία γραμμή αλλά ποτέ δεν το μετάνιωσα. Δεν μετάνιωσα  ούτε μία στιγμή που έφυγα στα 11 χρόνια από την Τράπεζα και δεν επωφελήθηκα από την 15ετία για πρόωρη συνταξιοδότηση.  Δεν μετάνιωσα που έφυγα από την Manpower Group, κι ας ταλαιπωρήθηκα περισσότερο από όσο πίστευα, γιατί οι περισσότερες εταιρείες δεν είναι ακόμη έτοιμες να υλοποιήσουν την Εταιρική Διακυβέρνηση, την οποία πιστεύω και γι' αυτό απέκτησα ένα μεταπτυχιακό από τους πρώτους στην Ελλάδα τη διετία 2016-2017.

Α.Κ: Ο ανταγωνισμός είναι θέμα φύλου, DNA χαρακτήρα ή συγκυριών;

Β.Κ: Ο ανταγωνισμός είναι θέμα χαρακτήρα και φυσικά περιβάλλοντος όπου μεγαλώνεις.  Όταν ζεις και εργάζεσαι σε ένα ανοικτό σύστημα οικονομίας ο ανταγωνισμός είναι η κανονικότητα. Ελπίζω ότι και η Ελλάδα θα γίνει ανταγωνιστικότερη και δεν θα κυριαρχείται από λίγες μεγάλες κι ίσως ακόμη κρατικοδίαιτες  εταιρείες. Έτσι, θα βελτιωθούν και οι τιμές και υπηρεσίες και η προσφερόμενη ποιότητα.

Α.Κ: Πες μου 3 hard & 3 soft skills που πρέπει οπωσδήποτε να έχει ο επαγγελματίας του σήμερα για να επιβιώσει.

Β.Κ: Σ’ έναν κόσμο όπου όλα αλλάζουν πρέπει να μη φοβάσαι να αλλάξεις, γιατί μόνον έτσι θα προοδεύεις.  Κι αυτή η αλλαγή όταν γίνεται επειδή εσύ το αποφασίζεις είναι πάντα καλύτερα από το να σε πετάξει κάποιος άλλος δια της βίας.

Στη ζωή πρέπει πάντα να έχουμε ένα πλάνο Β  για να αλλάξουμε από το σημερινό. Αλλά πρέπει να έχουμε και ένα πλάνο Ζ αν όλα πάνε στραβά να μην μείνουμε στο δρόμο. Στην Ελλάδα η οποιαδήποτε αλλαγή σπανίως ακούγεται θετικά γιατί δεν υπάρχουν δίχτυα ασφαλείας. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει.

Η δια βίου εκπαίδευση μας βοηθά να μένουμε απασχολήσιμοι και μέσα στις εξελίξεις.  Δεν είναι αυτοσκοπός η γνώση αλλά μαθαίνοντας συνεχώς καινούργια πράγματα αντιλαμβάνεσαι και πόσα δεν ξέρεις.  Η διαρκής εκπαίδευση μας κάνει να μαθαίνουμε ευκολότερα. 

Ανθεκτικότητα (όπως το μπαλάκι του τένις) να αντέχεις στις αντιξοότητες και να μην χάνεις το θάρρος σου. Όλα αλλάζουν όταν σκέφτεσαι.  Δε μένεις στον κακό καιρό εκτεθειμένος, προφυλάσσεσαι και ανασυντάσσεσαι. Οι παλιές νίκες μας θυμίζουν να έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. 

Ευελιξία μπροστά στις καινούργιες προκλήσεις.  Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να λέμε «μα εγώ πάντα έτσι έκανα». Όχι! Μαθαίνω να ξεμαθαίνω, είμαι πρόθυμος να ξαναμάθω καινούργια κι αν χρειαστεί να τα ξεμάθω και να ξαναμάθω κι άλλα.

Εννοείται ότι οι ψηφιακές δεξιότητες είναι απαραίτητες όποια σχολή κι αν τελειώνει κανείς και τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν προγραμματισμό στο σχολείο, διότι χρειάζεται σε πολλές δουλειές να μπορούν να αναλύουν τα χιλιάδες big data ευκολότερα και ταχύτερα.  Τέλος, όποια σπουδή και αν ακολουθεί  κανείς πρέπει να έχει παρακολουθήσει και τα λεγόμενα «ανθρωπιστικά μαθήματα» για να μπορεί να ακονίζει τη σκέψη του, να αναλύει τα προβλήματα και να βγάζει τεκμηριωμένα και ορθολογικά συμπεράσματα.

Α.Κ: Υπήρξαν στιγμές που σκέφτηκες να τα παρατήσεις και να αλλάξεις επαγγελματικό αντικείμενο;

Β.Κ: Ευτυχώς όχι δεν υπήρξε τέτοια στιγμή.  Αλλά αν δεις τη ζωή μου θα δεις ότι κάθε δεκαετία σχεδόν άλλαζα εταιρείες. Κοινός παρανομαστής έμενε η ενασχόληση με τον άνθρωπο.  Η ρουτίνα δε με γαληνεύει, ίσως και να με καταθλίβει.  Θεωρώ ότι τα πλοία είναι για να αρμενίζουν. Στα λιμάνια πάνε μόνο για ανεφοδιασμό κι επισκευές.

Α.Κ: Με τι παθιάζεσαι; Τι είναι εκείνο που σε εμπνέει να ξυπνάς το πρωί και να λες «άξιζε και σήμερα»

Β.Κ: Κάθε μέρα θέλω να μάθω κάτι καινούργιο, κάτι πρωτοποριακό, κάτι που να μου κάνει εντύπωση και το οποίο να μπορώ να το μεταδώσω για να γίνει ο κόσμος καλύτερος.  Πολλοί με κατηγορούν γι αυτήν την προσέγγισή μου. Αλλά εγώ θέλω να είμαι χρήσιμη  σε όποιον μου το ζητήσει και πιστεύω στην διαφορετική ματιά απέναντι στη ζωή.

Α.Κ: Τι σε ξενερώνει σε μια επαγγελματική συνεργασία και ποιο είναι το στοιχείο εκείνο που πρέπει να έχει κάποιος για να πεις “με αυτόν θα χτίσουμε long-term relationship”;

Β.Κ: Κολακείες, τυπικότητες, επιφανειακά ή μεγάλα λόγια, politically correct προσεγγίσεις, υποσχέσεις, έλλειψη κατανόησης ότι σε μια συνεργασία κερδίζουν και οι δύο,  ασυνέπεια χρονική και ποιοτική, είναι μερικά από τα πολλά που με απομακρύνουν από τις επαγγελματικές συνεργασίες.

Μάλλον τα έργα που αποδεικνύουν τα λόγια με πείθουν. Ποτέ δε ξέρεις πότε ξεκινάει κάτι διαρκείας. Ξεκινάς και βλέπεις.  Και μετά κοιτάς πίσω και βλέπεις τη διαδρομή και ξέρεις ότι αυτή ήταν/είναι μια σχέση διαρκείας.  Η οποία όμως μπορεί και να χαλάσει αν κάτι από την αρχική σύμβαση που μας έφερε κοντά τροποποιηθεί. Και οι δύο πρέπει να εξελισσόμαστε παράλληλα και κανείς να μην εξαρτάται από τον άλλον.

Α.Κ: Λεφτά ή αναγνωρισιμότητα;

Β.Κ: Έργο θα απαντούσα. Τόσο τα λεφτά όσο και η αναγνωρισιμότητα είναι πρόσκαιρα.  Ο πατέρας μου, που δε μας στέρησε ποτέ τίποτε, μας δίδαξε ότι είναι ο τρόπος που ζεις τη ζωή σου που την κάνει πλούσια.  Η αναγνωρισιμότητα έρχεται ως αποτέλεσμα των δράσεων.

Α.Κ: Ποια είναι η αγαπημένη σου social platform και γιατί; Θεωρείς πως οι καρδούλες και τα likes μας έχουν καταστρέψει;

Β.Κ:  Οι κοινωνικές πλατφόρμες καταστρέφουν όσους τις θεωρούν πανάκεια.  Όλους τους υπόλοιπους μάλλον αδιάφορους τους αφήνουν.  Με τις κοινωνικές πλατφόρμες διαχέεις το μήνυμά σου γρηγορότερα και μαθαίνεις νέα των άλλων επίσης γρηγορότερα.  Καρδούλες και like είναι σημαντικά να υπάρχουν στην πραγματική ζωή. Φυσικά για τους νεότερους χρειάζεται επεξήγηση και γονείς που να ενδιαφέρονται πραγματικά.  Παλιά λέγαμε ότι παρκάρουν τα παιδιά στην τηλεόραση. Τώρα υπάρχουν γονείς που τα παρκάρουν στο ίντερνετ. Θέλει προσοχή.

Α.Κ: Πίσω από μια επιτυχημένη γυναίκα κρύβεται πάντα ο εαυτός της. Υπάρχει κάτι/κάποιος άλλος που σε ωθεί να μην τα παρατάς; 

Β.Κ: Πίσω από κάθε επιτυχημένο άνθρωπο υπάρχουν όλοι εκείνοι που τον αγαπούν και του γαληνεύουν την ψυχή ή τον εμπνέουν. Αλλά πάνω απ' όλα είναι ο ίδιος μας ο εαυτός μας που μας κρίνει ή μας επιβραβεύει.  Όμως, πίσω από κάθε επιτυχημένο άνθρωπο είναι ακόμη σημαντικότερο να υπάρχει ένας ευτυχισμένος άνθρωπος. Κι αυτό δεν είναι πάντα δεδομένο. Αυτό όμως έχει σημασία στη ζωή.  Να ευχόμαστε τα παιδιά μας να είναι ευτυχισμένα κι έτσι θα γίνουν και επιτυχημένα.