Την εκτίμηση ότι εποπτικές αρχές, αγορά και επιχειρήσεις στην Ελλάδα θα αναγκαστούν να προσαρμοστούν σε μια πραγματικότητα «πιο δύσκολη και πιο αυστηρή» σε ό,τι αφορά την Εταιρική Διακυβέρνηση, εισερχόμενες στη μεταβατική περίοδο, που θα σηματοδοτήσει το σχετικό νέο νομοθετικό πλαίσιο, διατύπωσε, από τη Θεσσαλονίκη, η β΄ αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Νατάσα Στάμου.
Μιλώντας σε ημερίδα του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΧΑ) και του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), η κα Στάμου, παρουσιάζοντας τις κυριότερες επικείμενες αλλαγές, επισήμανε ότι «η αυτορρύθμιση (των εταιριών) από μόνη της δεν δούλεψε πολύ καλά στην Ελλάδα». Πρόσθεσε ότι οι διατάξεις του νέου νόμου -ο οποίος συνιστά πλήρη αναθεώρηση του χρονολογούμενου από το 2002 αρχικού- είναι αρκετά αυστηρότερες και ότι δίδεται το στίγμα ότι δεν υπάρχει το περιθώριο και η πολυτέλεια να μην εφαρμόσουμε και στην Ελλάδα καλές αρχές Εταιρικής Διακυβέρνησης.
Οι νέες διατάξεις
Οι πιο σημαντικές παρεμβάσεις, που κομίζει ο νέος νόμος, θα αφορούν στο διοικητικό συμβούλιο των επιχειρήσεων, τόσο στη σύνθεση και συγκρότησή του, όσο και τις αναλυτικές αρμοδιότητες των μελών του και στα κριτήρια ανεξαρτησίας τους.
Μεταξύ των νέων διατάξεων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει αυτή που αφορά τις ιδιότητες προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου. «Για πρώτη φορά έρχεται στο προσκήνιο το θέμα της ιδιότητας του προέδρου και του διευθύνοντος συμβούλου» σημείωσε και πρόσθεσε ότι «εάν ένα πρόσωπο κατέχει και τις δύο ιδιότητες, τότε θα πρέπει να υπάρχει στο διοικητικό συμβούλιο και ένα ανώτερο ανεξάρτητο μέλος», που θα εκφράζει τους υπολοίπους μετόχους και τους εργαζομένους. Έτερη σημαντική διάταξη αφορά τη βιωσιμότητα, καθώς οι εταιρείες υποχρεούνται να έχουν σχετική πολιτική, που θα δημοσιοποιούν.
«Αναμένουμε ένα κείμενο νόμου, που θα περιέχει εκσυγχρονιστικές διατάξεις, από τις οποίες θα φαίνεται ότι έρχεται άλλος αέρας» τόνισε, ενώ ερωτηθείσα αν προβλέπεται μεταβατική περίοδος (για την προσαρμογή των επιχειρήσεων), σημείωσε ότι αυτή αναμένεται να έχει διάρκεια τουλάχιστον εξαμήνου, αλλά «ίσως χρειαστεί και παραπάνω».
Γιατί η Εταιρική Διακυβέρνηση έχει μεγάλη σημασία για τις οικογενειακές επιχειρήσεις
Τους πιθανούς επενδυτές, αλλά και τους ίδιους τους μετόχους μιας οικογενειακής επιχείρησης, ενδιαφέρει η οργάνωση του τρόπου διοίκησής της, όπως επισήμανε κατά την ομιλία της η Ξένια Καζόλη, μέλος του Ελληνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΣΕΔ) και συνιδρύτρια του Corporate Governance Hub.
Αφού υπενθύμισε ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν πάνω από το 70% του συνόλου των επιχειρήσεων παγκοσμίως (περίπου 60% στην Ευρώπη και 80% στην Ελλάδα), αλλά το 95% αυτών δεν επιβιώνει για να περάσει στην τρίτη γενιά, σημείωσε ότι η Εταιρική Διακυβέρνηση τις αφορά για πολλούς λόγους. Μεταξύ αυτών, η πρόσβαση σε κεφάλαια και το ύψος του κόστους χρηματοδότησης, η ομαλή διαδικασία της διαδοχής, η αξιοκρατία στη διοίκηση (“ Family versus Business”), η χάραξη ορθής στρατηγικής, οι αποφάσεις για τα μερίσματα και οι συναλλαγές με τα συνδεδεμένα μέλη. «Η καλύτερη ίαση είναι η πρόληψη. Κι όσο δύσκολη και αν είναι η άσκηση της ενδοσκόπησης, πρέπει να γίνεται» είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι μέσω της ΕΔ οι επιχειρήσεις εκτός από το σχεδιασμό της δομής, θα πρέπει να σχεδιάσουν το πλάνο διαδοχής, τους διοικητικούς ρόλους και θέσεις και την πολιτική αμοιβών.
Οι επενδυτές «ποντάρουν» στο ESG
Στο κανονιστικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τα θέματα ESG (εταιρικής διακυβέρνησης, κοινωνικά και περιβαλλοντικά), τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τη βιωσιμότητα, την προοπτική και την αξία μιας επιχείρησης, αναφέρθηκε από την πλευρά της η Tάνια Μπιζούμη, σύμβουλος του Ομίλου ATHEΧ. Όπως είπε, το ESG έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει την ικανότητα της εταιρίας να παράγει κέρδη μακροπρόθεσμα, τοποθετώντας την σε καλύτερη θέση λειτουργικά, τόσο έναντι των ενδιαφερόμενων μελών της, όσο και των επενδυτών, που αναζητούν ολοένα και περισσότερο επιχειρήσεις με το συγκεκριμένο προφίλ για να επενδύσουν.
Άρα οι εταιρείες που είναι διαφανείς και δίνουν έμφαση στα θέματα ESG, φροντίζοντας να δημοσιοποιούν τις πρακτικές τους, βελτιώνουν τις οικονομικές προοπτικές τους. Γι΄αυτό άλλωστε, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο δημοσιεύουν -όπως είπε- μη χρηματοοικονομικές εκθέσεις, εναρμονιζόμενες με τις αρχές του ESG, ενώ υπενθύμισε τους άξονες του σχετικού σχεδίου που κατήρτισε η Κομισιόν.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε η κα Μπιζούμη στον πλήρη οδηγό δημοσιοποίησης πληροφορίας ESG, που είναι διαθέσιμος στην ιστοσελίδα του ΧΑ (www.athexgroup.gr), ο οποίος μπορεί να αποτελέσει έναν ιδιαίτερα χρήσιμο «μπούσουλα» για όσες εταιρείες -εισηγμένες και μη- θέλουν να εφαρμόσουν πρακτικές ESG. Όπως διευκρίνισε, ο οδηγός βοηθά τις επιχειρήσεις, αναλόγως και του μοντέλου λειτουργίας τους, να αντιληφθούν σε ποιους τομείς χρειάζεται να κινηθούν και να προσδιορίσουν επιμέρους θέματα. Υπενθύμισε δε ότι το Χρηματιστήριο Αθηνών συμμετέχει στην πρωτοβουλία Sustainable Stock Exchanges Initiative, προκειμένου να βοηθήσει τις επιχειρήσεις , στο δρόμο της Εταιρικής Διακυβέρνησης και της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Ένα αποτελεσματικό και ανεξάρτητο ΔΣ προσελκύει επενδύσεις και ανοίγει αγορές
Την πολύ μεγάλη βαρύτητα που αποδίδει ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) στον θεσμό των αποτελεσματικών, αλλά και ανεξάρτητων διοικητικών συμβουλίων των επιχειρήσεων, και ως παράγοντα ορθής εφαρμογής των αρχών της εταιρικής διακυβέρνησης, υπογράμμισε ο πρόεδρος του φορέα, Αθανάσιος Σαββάκης.
“ Η εμπειρία μας έχει δείξει πως όταν το διοικητικό συμβούλιο απαρτίζεται από αξιόλογους ανθρώπους και υλοποιεί τα καθήκοντά του με αίσθημα ευθύνης και γνώμονα την αποτελεσματικότητα, τότε δίνεται στην επιχείρηση η δυνατότητα να προσελκύσει επενδυτικά κεφάλαια, να αναπτύξει νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες και να ανοίξει νέες αγορές” πρόσθεσε.
Όπως είπε, επειδή ακριβώς το διοικητικό συμβούλιο πρέπει να αποτελεί το πιο σημαντικό όργανο διακυβέρνησης μιας επιχείρησης, είναι σημαντικό να πληρούνται ταυτόχρονα δύο προϋποθέσεις: η πρώτη προϋπόθεση, σημείωσε, αφορά στην πραγματική και όχι προσχηματική επικοινωνία μεταξύ των μελών του, ώστε να υπάρχει ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων, διαφάνεια στη λήψη των αποφάσεων και εκτενής συζήτηση. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η επιλογή των ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών στα διοικητικά συμβούλια να γίνεται με κριτήριο την εμπειρία, την κατάρτισή τους, τη γνώση του αντικειμένου, το ήθος, την ακεραιότητα και τη διάθεσή τους να εισφέρουν θετικά στην έμπρακτη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης.
“Προφανώς, τα δύο αυτά σημεία πρέπει να απασχολήσουν ιδιαίτερα τις οικογενειακές επιχειρήσεις, οι οποίες μπορούν πράγματι να αξιοποιήσουν πλήθος στελεχών της αγοράς για την ανάπτυξή τους και την εξασφάλιση της συνέχειάς τους” υπογράμμισε.
Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος του ΧΑ, Σωκράτης Λαζαρίδης, συνοψίζοντας τα συμπεράσματα της εκδήλωσης, στην οποία κεντρικός ομιλητής ήταν ο διευθύνων σύμβουλος της Nestor Advisors Ltd, Στίλπων Νέστωρ, επισήμανε ότι οι νέες τάσεις που διαμορφώνονται στον τομέα της εταιρικής διακυβέρνησης είναι ουσιαστικά δύο: πρώτον, «φεύγει» η εξουσία από τον έναν άνθρωπο, υπό την έννοια ότι στο διοικητικό συμβούλιο (ΔΣ) μπαίνουν μέλη που τον «προκαλούν» ως προς τις αποφάσεις του και όχι με την έννοια της πολυδιάσπασης του ΔΣ. Και, δεύτερον, η παλιά λογική των εισηγμένων, βάσει της οποίας η διοίκηση «κυνηγούσε» τα αποτελέσματα τριμήνου, δεν ισχύει πια, γιατί αυτό που μετράει δεν είναι (μόνο) τα αποτελέσματα τριμήνου, αλλά κυρίως η δυνατότητα να παραχθούν καλά αποτελέσματα και μακροπρόθεσμα.
